katecheza dla gimnazjum, fragment książki "Tajemnice światła"
Copyright © Wydział Katechetyczny Kurii Diecezjalnej Płockiej 2003
Cel dydaktyczny: W oparciu o tekst Listu apostolskiego "Rosarium Virginis Mariae" Jana Pawła II, młodzież powinna odkryć odnowioną formulę modlitwy różańcowej, poznać nowe tajemnice - tajemnice światła, zrozumieć ich treść i przesłanie.
Cel wychowawczy: Kształtowanie u uczniów postawy zaufania do Jezusa i Jego Matki, odkrywanie swojego życia jako pielgrzymowania, zachęta do kontemplacji Jezusa poprzez modlitwę różańcową. Po zakończeniu lekcji uczeń potrafi określić nową formułę modlitwy różańcowej, zna i rozumie tajemnice światła oraz rozumie siłę i znaczenie modlitwy różańcowej, odczuwa potrzebę jej odmawiania.
Metody: Dialog, dyskusja, praca z tekstem biblijnym - analiza, praca w grupach.
Środki dydaktyczne: Pismo święte. List apostolski Jana Pawła II "Rosarium Vir-ginis Mariae" - pięć egzemplarzy; plansze: z hasłem "Październik 2002 - październik 2003: Rokiem Różańca", ze schematem budowy różańca, z krzyżówkami, z tytułami tajemnic światła, obrazy lub grafiki ilustrujące treść danej tajemnicy, szary papier, tablica demonstracyjna, duży różaniec.
W tej części katechezy uczniowie mają za zadanie przypomnieć sobie formułę modlitwy różańcowej, a także zapoznać się z najnowszym dokumentem Jana Pawła II, Listem apostolskim "Rosarium Virginis Mariae" i zasadniczym trzonem jego treści.
Katecheta dzieli uczniów na 5 grup. Każda grupa otrzymuje egzemplarz Listu apostolskiego "Rosarium Virginis Mariae" z poleceniem: Określenia tytułu, adresata, ilości stron, punktów zawartych w Liście,
Zapisanie spostrzeżeń uczniów na tablicy:
- ilość stron: 15.
- ilość punktów (zagadnień Listu): 43.
Uczniowie mają za zadanie określić tytuł trzeciego punktu Listu (Październik 2002 - październik 2003: Rokiem Różańca) - krótki komentarz katechety.
Następnie budowanie gazetki ściennej na tablicy demonstracyjnej.
Krótkie przypomnienie informacji dotyczących treści modlitwy różańcowej i sposobu odmawiania.
Jan Paweł II w swoim Liście ogłosił Październik 2002 - październik 2003: Rokiem Różańca, czyli w szczególny sposób zwrócił serca, umysły i wzrok wiernych ku "Słodkiemu łańcuchowi, który łączy nas z Bogiem" (punkt 39 Listu apostolskiego).
Pytanie katechety do uczniów.
Dlaczego właśnie ku różańcowi kieruje Ojciec Święty nasze serca przez cały rok?
Odpowiedzi możemy szukać w Liście apostolskim "Rosarium Virginis Mariae".
Krótki komentarz katechety, że nie ma możliwości prześledzić w ciągu jednej lekcji pełnej zawartości dokumentu, stąd propozycja aby skupić się na treściach stanowiących jego istotę.
Katecheta proponuje rozwiązanie dwóch krzyżówek na forum klasy:
1. Świat poczuł jego grozę 11 września 2001 roku.
2. Opium, marihuana, trawka.
3. Szklany ekran.
4. Użycie siły wobec słabszego.
5. Zachęca do zakupów.
6. Inaczej uprzedzenie.
7. Uzależnienie od mocnych trunków.
8. Pragnienie posiadania za wszelką cenę.
9. Brak sensu.
Po rozwiązaniu krzyżówki katecheta krótko analizuje treść haseł jakie ona zawiera: terroryzm, narkotyki itd.
Takie jest oblicze współczesnego świata, co podkreśla Jan Paweł II w swoim Liście.
Jak się przed tymi problemami bronić? Jak walczyć, jak je pokonać?
Wskazówką może być tu rozwiązanie krzyżówki II.
Krzyżówka II
1. Inaczej sacrum.
2. Jedna z cnót Boskich.
3. Rozmowa z Bogiem.
4. Mama, tata i dzieci.
5. Opieka, staranie się, pomoc.
6. Okazał je Ojciec marnotrawnemu synowi.
7. Inaczej kontemplacja, rozważanie.
Rodzina, modlitwa, wiara to światło rozpraszające mrok zła. W Roku Różańca Świętego Jan Paweł II proponuje, aby modlitwa różańcowa stała się modlitwą rodziny chrześcijańskiej. Papież dostrzega jednak potrzebę uzupełnienia tej modlitwy o inne ważne ewangeliczne fakty z życia Jezusa, które mogą być pomocą na drodze pogłębiania wiary. Dlatego ustanawia kolejną część różańca - Tajemnice światła. Nowe tajemnice są dobrą okazją do zwracania się ku Pismu świętemu, okazją do nowego odkrycia Ewangelii.
W tle muzyka harmonii, spokoju.
W ciszy własnego sumienia spróbujmy wniknąć w głąb samego siebie, spróbujmy zastanowić się nad tym: Czy dobrze siebie znam? Czy prawidłowo oceniam?
Odkrycie orędzia Jana Pawia II - Tajemnice światła - nową drogą ku kontemplacji Jezusa "Światłości świata".
Podanie tematu lekcji, zapis do zeszytu:
Tajemnice światła - nowy impuls różańcowego przeżywania Ewangelii.
Temat lekcji będzie wynikiem rozwiązania krzyżówek.
Graficzna ilustracja zmiany w układzie różańca.
Wprowadzenie nowych tajemnic do modlitwy różańcowej nie zmienia niczego w "budowie różańca".
Teraz poprzez pracę w grupach rozważymy treści poszczególnych Tajemnic światła.
Praca w pięciu grupach.
Każda grupa otrzymuje tekst biblijny wprowadzający w jedną z tajemnic światła:
Grupa I - Tajemnica I - Mk l, 9-11 i 2 Kor 5, 21. Grupa II - Tajemnica II - J 2, 1-11. Grupa III - Tajemnica III - Mkl, 14-15.
Grupa IV - Tajemnica IV - Mt 17, 1-13. Grupa V - Tajemnica V - l Kor 11, 23-26
Zadaniem każdej z grup będzie dokonanie analizy danego tekstu biblijnego, ustalenie na jego podstawie:
- o jakim wydarzeniu jest w tekście mowa,
- określenie miejsca wydarzeń.
- określenie uczestników wydarzeń.
Każda z grup zapisuje swoje spostrzeżenia z analizowanego tekstu na arkuszu szarego papieru, a następnie prezentuje swoją pracę na forum klasy.
Zadaniem uczniów w klasie będzie dobór odpowiedniego tytułu i ilustracji (z plansz z tytułami tajemnic przygotowanymi przez katechetę i grafik lub obrazów) do określonej treści.
W ten sposób powstanie 5 plansz (gazetek) obrazujących każdą z pięciu części Tajemnicy Światła.
Uczniowie zapisują tytuły tajemnic światła do zeszytu.
Katecheta podsumowuje pracę uczniów. Raz jeszcze wyjaśnia sens każdej z Tajemnic Światła.
4. Interioryzacja - refleksja końcowa
Nowe tajemnice różańca świętego - Tajemnice światła pozwolą nam na zgłębienie życia Pana Jezusa. Pozwolą wpatrywać się w oblicze Pana i ujrzeć w Nim z jednej strony zwyczajną bolesną drogę Jego człowieczeństwa, a z drugiej strony Boski blask.
Jan Paweł II 16 października 2002 roku podpisując List apostolski "Rosarium Virginis Mariae" ofiarował Kościołowi piękną i ważną wskazówkę do realizacji chrześcijańskiego życia.
Modlitwa różańcowa, którą Ojciec Święty pogłębia i proponuje do nowego odkrycia, ma dać nam wsparcie, pociechę w każdym momencie naszego życia. Od nas jednak zależy czy na ten papieski i Boży dar będziemy chcieli się otworzyć.
Wspólne odmówienie jednej "dziesiątki" różańca.
Spróbujcie z nazwą i treścią nowo poznanych tajemnic zapoznać waszych rodziców i zaprosić ich do wspólnego odmówienia jednej cząstki różańca. Cząstkę tę odmówcie w intencji Ojca Świętego.
Opracowała: Ewa Bembenista Materiały do wykorzystania podczas katechezy str. 58-61
1. Świat poczuł jego grozę 11 września 2001 roku.
2. Opium, marihuana, trawka.
3. Szklany ekran.
4. Użycie siły wobec słabszego.
5. Zachęca do zakupów.
6. Inaczej uprzedzenie.
7. Uzależnienie od mocnych trunków.
8. Pragnienie posiadania za wszelką cenę.
9. Brak sensu.
1. Inaczej sacrum.
2. Jedna z cnót Boskich.
3. Rozmowa z Bogiem.
4. Mama, tata i dzieci.
5. Opieka, staranie się, pomoc.
6. Okazał je Ojciec marnotrawnemu synowi.
7. Inaczej kontemplacja, rozważanie.
"W owym czasie przyszedł Jezus z Nazaretu w Galilei i przyjął od Jana chrzest w Jordanie. W chwili gdy wychodził z wody, ujrzał rozwierające się niebo i Ducha jak gołębicę zstępującego na siebie. A z nieba odezwał się glos: Tyś jest mój Syn umiłowany, w Tobie mam upodobanie" (Mk 1, 9-11).
"On to dla nas grzechem uczynił Tego, który nie znał grzechu, abyśmy się stali w Nim sprawiedliwością Bożą" (2 Kor 5, 21).
"Trzeciego dnia odbywało się wesele w Kanie Galilejskiej i była tam Matka Jezusa. Zaproszono na to wesele także Jezusa i Jego uczniów. A kiedy zabrakło wina, Matka Jezusa mówi do Niego: Nie mają już wina. Jezus Jej odpowiedział: Czyż to moja lub Twoja sprawa, Niewiasto? Czyż jeszcze nie nadeszła godzina moja? Wtedy Matka Jego powiedziała do sług: Zróbcie wszystko, cokolwiek wam powie. Stało zaś tam sześć stągwi kamiennych przeznaczonych do żydowskich oczyszczeń, z których każda mogła pomieścić dwie lub trzy miary. Rzekł do nich Jezus: Napełnijcie stągwie wodą! I napełnili je aż po brzegi. Potem do nich powiedział: Zaczerpnijcie teraz i zanieście staroście weselnemu! Oni zaś zanieśli. A gdy starosta weselny skosztował wody, która stała się winem -nie wiedział bowiem, skąd ono pochodzi, ale słudzy, którzy czerpali wodę, wiedzieli - przywołał pana młodego i powiedział do niego: Każdy człowiek stawia najpierw dobre wino, a gdy się napiją, wówczas gorsze. Ty zachowałeś dobre wino aż do tej pory. Taki to początek znaków uczynił Jezus w Kanie Galilejskiej. Objawił swoją chwałę i uwierzyli w Niego Jego uczniowie" (J 2, 1-11).
"Gdy Jan został uwięziony, Jezus przyszedł do Galilei i głosił Ewangelię Bożą. Mówił: Czas się wypełnił i bliskie jest królestwo Boże. Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię!" (Mk l, 14-15).
"Po sześciu dniach Jezus wziął z sobą Piotra, Jakuba i brata jego Jana i zaprowadził ich na górę wysoką, osobno. Tam przemienił się wobec nich: twarz Jego zajaśniała jak słońce, odzienie zaś stało się białe jak światło. A oto im się ukazali Mojżesz i Eliasz, którzy rozmawiali z Nim. Wtedy Piotr rzekł do Jezusa: Panie, dobrze, że tu jesteśmy; jeśli chcesz, postawię tu trzy namioty: jeden dla Ciebie, jeden dla Mojżesza i jeden dla Eliasza.
Gdy on jeszcze mówił, oto obłok świetlany osłonił ich, a z obłoku odezwał się głos: To jest mój Syn umiłowany, w którym mam upodobanie, Jego słuchajcie! Uczniowie, słysząc to, upadli na twarz i bardzo się zlękli. A Jezus zbliżył się do nich, dotknął ich i rzekł: Wstańcie, nie lękajcie się! Gdy podnieśli oczy, nikogo nie widzieli, tylko samego Jezusa.
A gdy schodzili z góry, Jezus przykazał im mówiąc: Nie opowiadajcie nikomu o tym widzeniu, aż Syn Człowieczy zmartwychwstanie. (Mt 17, 1-13).
"Ja bowiem otrzymałem od Pana to, co wam przekazałem, że Pan Jezus tej nocy, kiedy został wydany, wziął chleb i dzięki uczyniwszy połamał i rzekł: To jest Ciało moje za was [wydane]. Czyńcie to na moją pamiątkę! Podobnie, skończywszy wieczerzę, wziął kielich, mówiąc: Ten kielich jest Nowym Przymierzem we Krwi mojej. Czyńcie to, ile razy pić będziecie, na moją pamiątkę! Ilekroć bowiem spożywacie ten chleb albo pijecie kielich, śmierć Pańską głosicie, aż przyjdzie" (l Kor 11, 23-26).
opr. ab/ab