Artykuł z tygodnika Echo katolickie 22 (726)
Są takie wydarzenia w historii, które określamy mianem przełomowych. Bez nich nie bylibyśmy tym, kim teraz jesteśmy. Bez wątpienia więc o 2 czerwca 1979 r., czyli dacie pierwszej pielgrzymki Jana Pawła II do Polski, możemy myśleć jako o dniu, który zainicjował dziejowe przemiany...
Osobiście nie pamiętam chwili, w której z pierwszą wizytą przyjechał do naszego krajunastępca św. Piotra, a zarazem syn polskiej ziemi - Jan Paweł II. Ci jednak, którzy wtedy żyli, do dziś ze wzruszeniem wspominają entuzjastyczne, bo dające nadzieję, spotkanie, podczas którego zebrani mogli w końcu głośno i otwarcie mówić o Bogu. Świadkowie rozpamiętują charyzmę Papieża, która porywała zgromadzone tłumy. Wreszcie - przywołują w pamięci tak znamienne wezwanie wielkiego rodaka, wypowiedziane wówczas na placu Zwycięstwa: „Niech zstąpi Duch Twój i odnowi oblicze ziemi. Tej ziemi!”, które jak w soczewce skupiły nadzieje i pragnienia milionów Polaków.
W tym roku mija dokładnie 30 lat od tej pamiętnej wizyty. W sposób szczególny powracamy więc do słów, które Jan Paweł II skierował do wiernych w Warszawie. Choć nie mniej istotne są przecież te wypowiedziane w Gnieźnie, Częstochowie czy Krakowie... Jak je zrozumieliśmy? Czy właściwie zrealizowaliśmy przesłanie papieskie? Warto, żebyśmy dziś odpowiedzieli sobie na te pytania. A nam, młodym, cóż pozostaje - wsłuchać się w słowo, które zmieniło Polskę.
Jan Paweł II przebywał z pierwszą wizytą apostolską w Ojczyźnie od 2 do 10 czerwca 1979 r. Na trasie papieskiej pielgrzymki, która przebiegała pod hasłem „Gaude Mater Polonia”, znalazły się: Warszawa, Gniezno, Częstochowa, Kraków, Kalwaria Zebrzydowska, Wadowice, Nowy Targ oraz były niemiecki obóz koncentracyjny w Oświęcimiu. Ojciec Święty uczestniczył również w uroczystościach 900 rocznicy śmierci św. Stanisława ze Szczepanowa.
W Gnieźnie, nad grobem św. Wojciecha - patrona Polski, Papież wyraził wolę duchowego zjednoczenia Europy przedzielonej wówczas żelazną kurtyną. Na Jasnej Górze Jan Paweł II mówił o wolności, ważkie słowa padły również podczas wizyty na terenie byłego obozu koncentracyjnego Auschwitz. Szczególnie zapamiętana została Msza św. na krakowskich Błoniach. Podczas Eucharystii Papież prosił bowiem rodaków, by pamiętali o swoim dziedzictwie, nie odcinali się od chrześcijańskich korzeni i nie odrzucali Chrystusa. Świadkami tego wystąpienia, określonego później jako „bierzmowanie dziejów”, było ponad milion osób.
Czerwcowa podróż następcy św. Piotra przypadła na trudne dla Polski czasy. Pielgrzymka, zgodnie z zaleceniami ówczesnych władz, była cenzurowana w mediach, a przekazywane informacje zostały ograniczone do minimum. Telewizja transmitowała wprawdzie niektóre Msze św., lecz filmowała głównie ołtarz oraz grupy staruszek i zakonnic jako głównych uczestników zgromadzeń. Prawdziwy klimat tego spotkania oddawały jednak kwietne dekoracje na trasach przejazdu Papieża. Wierni tworzyli bramy z kwiatowych girland, dekorowali drogi i chodniki. Wywieszano ponadto biało-czerwone i biało-żółte flagi, a w oknach domów - portrety wielkiego rodaka.
Wizyta Papieża w 1979 r. miała duże znaczenie nie tylko dla wolności polskiego Kościoła, ale pośrednio przyczyniła się również do odzyskania przez Polskę i jej obywateli pełnych swobód demokratycznych. Jan Paweł II dodawał ducha rodakom, zachęcał do wewnętrznej walki o wierność Bogu i narodowi. W homilii wygłoszonej na placu Zwycięstwa w Warszawie wzywał wiernych do szczególnej odpowiedzialności za losy kraju i Ojczyzny. Wypowiedział wówczas znamienne słowa, które odbierane były jako wezwanie do przemian ustrojowych i wolnościowych. Ojciec Święty wystąpił wtedy nie tylko w roli proroka, ale i inspiratora zmian, bo bez tej pielgrzymki nie byłoby „Solidarności”, nie byłobyupadku komunizmu, pierwszych demokratycznych wyborów iwreszcie-dzisiejszego procesu integracji europejskiej.
Podczas pielgrzymki do Ojczyzny Jan Paweł II po raz pierwszy spotkał się z młodzieżą 3 czerwca przed kościołem akademickim św. Anny w Warszawie. Powiedział wówczas: „Nie tylko dla was to spotkanie jest wielkim wzruszeniem. Dla mnie również. Pragnąłbym zbliżyć się do każdego z was, każdego z was przygarnąć. Z każdym z was zamienić chociaż jedno ojczyste słowo”. Jeszcze tego samego dnia Papież spotkał się z młodzieżą na Wzgórzu Lecha w Gnieźnie, gdzie całe skierowane do młodych przemówienie poświęcił kulturze. Do zebranych Jan Paweł II powiedział również: „Widać, że się rozumiemy od pierwszego słowa. Skoro jestem w tym kraju, trzeba mówić językiem tego kraju”.
Najważniejszym jednak przesłaniem Papieża były słowa wypowiedziane w kościele na Skałce. Ojciec Święty apelował wówczas, by młodzi nie zaniedbywali duchowego dziedzictwa, któremu na imię Polska. Do historii przeszły też dowcipne dialogi z młodzieżą, jakie Papież prowadził z okna domu arcybiskupów krakowskich przy Franciszkańskiej 3. - „Ja idę spać, a wy róbcie, co chcecie”... - wspominają żarty Jana Pawła II świadkowie niezwykłego spotkania.
żeby odnowić entuzjazm wiary - stwierdzili biskupi, nawiązując do tegorocznego jubileuszu. Hierarchowie są przekonani, że należy powracać do tamtego czasu nie tylko po to, żeby wspominać i świętować kolejną rocznicę, ale by rozważać to, co dokonało się przed laty, a do dziś jest aktualne. - Jedynym orężem Jana Pawła II było słowo ewangelicznej prawdy i miłości. To słowo poruszyło sumienia i przywróciło poczucie godności narodowi upokarzanemu obcą, bezbożną ideologią. Zbudziło zryw ogólnonarodowej solidarności, które stało się początkiem pozytywnych zmian prowadzących do wolności - podkreślają biskupi.Okazją do tego będą nie tylko uroczyste obchody 6 i 7 czerwca w Warszawie, ale szczególne modlitwywe wszystkich polskich diecezjach.
W myśl wezwania Jana Pawła II, by Duch Święty nieustannie wspierał wielki proces przemian służący odnowie wspólnej ziemi, w sobotę, 6 czerwca, na warszawskim pl. Piłsudskiego odbędzie się czuwanie modlitewne. W sposób szczególny zaproszeni są na nie członkowie ruchów i stowarzyszeń kościelnych. Zebrani na placu z ufnością powtórzą słynne wezwanie „Niech zstąpi Duch Twój! I odnowi oblicze ziemi”, powierzając Bogu Polskę, modląc się o odnowę życia społecznego i politycznego, a także prosząc o odnowę wiary i życia chrześcijańskiego w Polsce i Europie. Zwieńczeniem modlitwy stanie się wspólna Eucharystia.
Z kolei w niedzielę, 7 czerwca, z placu Piłsudskiego wyruszy pielgrzymka, która przejdzie ulicami Warszawy do Wilanowa, na teren budowy Świątyni Opatrzności Bożej. Do podjęcia trudu drogi w sposób szczególny zaproszone są całe rodziny. Tam,pod hasłem „Dziękujemy za wolność”, odbędzie się II Dzień Dziękczynienia. Centralnym punktem obchodów będzie sprawowana Msza św. - dziękczynienie Bogu za osobę Jana Pawła II i to wszystko, czym zaowocowała jego pierwsza pielgrzymka do Ojczyzny.Niedzielne obchody nie będą miały jednak tylko wymiaru duchowo-modlitewnego. Centrum Opatrzności Bożej zadbało bowiem także o liczne atrakcje dla całych rodzin.
Od pamiętnego spotkania minęło 30 lat. Słowa modlitwy Papieża wciąż pobrzmiewają w uszach, budząc wspomnienia tych, którzy w 1979 r. byli uczestnikami tej historycznej pielgrzymki, a u młodszego pokolenia świadomość dziejowych przemian, które stały się za ich przyczyną.Wezwanie naszego rodaka miało szczególną wartość 30 lat temu, ale czy jest aktualne do dzisiaj? Czerwcowe obchody to czas, kiedy możemy podjąć to wołanie na nowo...
Na tegoroczne przesłanie pielgrzymki ruchów i stowarzyszeń do Warszawy można spojrzeć w dwóch aspektach. Pierwszy dotyczy uczestników przeżywających jubileusz, którzy powinni zadać sobie pytanie - na ile daliśmy się odnowić Duchowi Świętemu w myśl papieskiego wołania. „Niech zstąpi Duch Święty i odnowi oblicze ziemi, tej ziemi!” to przecież pytanie o odnowę wewnętrzną, o to, na ile daję się przesiąknąć Ewangelii i na ile osoba Jezusa Chrystusa, która stoi w centrum Ewangelii, pozostaje także w centrum mojego życia.
Drugi aspekt dotyczy natomiast świata, który jest wokół mnie - chrześcijanina, ucznia Chrystusa. Czy ten Duch Święty, podobnie jak apostołów, „wyprowadził” mnie z wieczernika na zewnątrz, bym mógł mówić o moim spotkaniu z Jezusem i tym, w jaki sposób On działa w moim życiu, przemienia, odnawia...?
W tym jubileuszowym dniu my, Polacy, powinniśmy szczególnie modlić się o to, by odnowione zostało wezwanie „Niech zstąpi Duch twój...”, bo tą ziemią, która potrzebuje odrodzenia, jest nasze serce. Należy zadać sobie również pytanie, czy jest w nas gotowość i otwarcie na Boże działanie, czyli indywidualny, ale i wspólny wysiłek, by budować Polskę na nowo. Bo nie chodzi tu przecież o ruch robotniczy, ale po chrześcijańsku pojmowane - braterstwo.
opr. aw/aw