Technopłynność. Człowiek w epoce Internetu. Technopłynny umysł

Podstawową cechą technopłynnych kontaktów społecznych jest wszechobecność technologii w każdej relacji...

Niestały, płynny wstęp

„Czytałem…, że zjawisko hikikomori, dotyczące młodych Japończyków, którzy zamykają się w pokoju i nigdy z niego nie wychodzą, jest najbardziej podstępnym zaburzeniem związanym z multimediami. Nie jest jedynym i nie ogranicza się tylko do Tokio i jego okolic. Sieć, komputer, gry wideo to cały świat tych nowych społecznych więźniów; ich egzystencja sprowadza się do ciągłego przewijania obrazów, które wtłacza wrażliwą tożsamość w powłokę anonimowych awatarów”.

W zawrotnym tempie – co jest tematem tej książki – zdążamy w kierunku „nieustającego społeczeństwa”, które cały czas jest aktywne i traci zdolność wyłączenia się (ITSO: Inability To Switch Off), trwa przy klawiaturze, twittując, wymieniając się informacjami w dzień i w nocy, w dni powszednie i świąteczne, w domu i w biurze, co może być początkiem potężnego uzależnienia od „połączenia”. Niewiele ponad dziesięć lat temu, na kongresie psychiatrii w Rzymie, Tonino Cantelmi przedstawił pierwsze cztery przypadki Włochów uzależnionych od internetu .

Wnioski Cantelmiego, poszerzone o późniejsze prace wielu włoskich naukowców, wśród których znalazła się Maria Beatrice Toro (jest autorką opracowania przytoczonego w drugim rozdziale książki), dały początek obszernym badaniom naukowym. Ich celem była analiza ludzkiego umysłu u progu nieodzownej i jeszcze nie do końca przewidywalnej zmiany antropologicznej, dotyczącej „cyfrowych tubylców” , prawdziwych obywateli technopłynnego świata ponowoczesności.

„Społeczeństwo w ciągłym ruchu” jest w gruncie rzeczy ilustracją technopłynnej ponowoczesności, która, jak to określił Cantelmi, charakteryzuje się nieuniknionym mariażem międzypłynną rzeczywistością , o której mówi Zygmunt Bauman, a cyfrową rewolucją , firmowaną przez Steve’a Jobsa i wielu innych jej wieszczów.

W efekcie, rewolucja cyfrowa i rzeczywistość wirtualna przejmują, uwypuklają i kształtują pewne cechy płynnego człowieka: narcyzm, szybkość, wieloznaczność, poszukiwanie emocji i potrzeba niezliczonych relacji w wersji light. Jednak podstawową cechą technopłynnych kontaktów społecznych jest wszechobecność technologii w każdej relacji. Te obserwacje potwierdzają, że wirtualność relacji i jej wyraźna technicyzacja budują nową formę kontaktu: połączenie.

Media społecznościowe dążą do tzw. „płynnego udostępniania”, które umożliwi wysyłanie aktualizacji profilu użytkownika bez jego zgody: za każdym razem, gdy obejrzymy film na YouTube, przeczytamy artykuł w gazecie online, pobierzemy zdjęcie, piosenkę lub inny plik, nasz portal automatycznie przekaże to innym użytkownikom . Bez pośredników. Bez przepuszczania przez indywidualny filtr. Czy brak jakiegokolwiek rozróżnienia między tym co publiczne i prywatne sprawi, że sieci społecznościowe zamienią przyjaźń w „udostępnianie” i ciągłe „publikowanie” siebie?

Jednak w głębi duszy czujemy, że koniec społeczeństwa masowego i przejście do technopłynnej ponowoczesności będzie oznaczać zmierzenie się z narastającą samotnością egzystencjalną i, być może, ani Facebook ani Twitter czy inna forma „wirtualnej społeczności” nie zaspokoi tej niesłabnącej potrzeby „spotkania z kimś innym od siebie”, którą odczuwają mężczyźni i kobiety wszystkich epok: pragnienie autentycznego „spotkania z kimś innym” jest na tyle mocne i żywe, że przekroczy granice technopłynnego świata . A może to duchowość i jej odzyskiwanie będzie towarzyszyć ponowoczesnemu człowiekowi w drodze ku nowej epoce ludzkości – późnej nowoczesności, jak twierdzi Bauman w swojej wydanej niedawno książce, i na co, w gruncie rzeczy, wszyscy mamy nadzieję?

Tonino Cantelmi - psychiatra i psychoterapeuta. Kieruje Szkołą Specjalizacji w Psychoterapii Poznawczo-Interpersonalnej w Rzymie. Jest przewodniczącym i założycielem Włoskiego Stowarzyszenia Psychiatrów i Psychologów Katolickich. Jest wykładowcą na uniwersytecie oraz autorem kilkunastu publikacji naukowych i wielu książek.

Jest to fragment książki:

Tonino Cantelmi, Technopłynność. Człowiek w epoce Internetu. Technopłynny umysł, Wydawnictwo Bratni Zew

ISBN 978-83-7485-254-8


Według Autora – włoskiego badacza uzależnień od internetu i wpływu technologii cyfrowej na ludzki umysł – w zawrotnym tempie zdążamy w kierunku „nieustającego społeczeństwa”, które traci zdolność wyłączenia się. Trwa przy klawiaturze, twittując, udostępniając informacje w dzień i w nocy, w dni powszednie i świąteczne, w domu i w biurze, co może być początkiem potężnego uzależnienia od „połączenia się”.

W efekcie rewolucja cyfrowa i rzeczywistość wirtualna przejmują, uwypuklają i kształtują pewne cechy płynnego człowieka: narcyzm, pośpiech, wieloznaczność, poszukiwanie emocji i potrzeba niezliczonych relacji w wersji light. Jednak podstawową cechą technopłynnych kontaktów społecznych jest wszechobecność technologii w każdej relacji. Te obserwacje potwierdzają, że wirtualność relacji i jej wyraźna technicyzacja budują nową formę relacji: połączenie.

Jednak w głębi duszy czujemy, że koniec społeczeństwa masowego i przejście do technopłynnej ponowoczesności będzie oznaczać zmierzenie się z narastającą samotnością egzystencjalną i być może ani Facebook ani Twitter, czy inna forma „wirtualnej społeczności” nie zaspokoi tej niesłabnącej potrzeby „spotkania z kimś innym od siebie”, którą odczuwają mężczyźni i kobiety wszystkich epok: pragnienie autentycznego „spotkania z kimś innym” jest na tyle mocne i żywe, że przekroczy granice technopłynnego świata.

Książka daje czytelnikowi kolejną ścieżkę zmierzającą do zrozumienia patologii i wyzwań, możliwości i innowacji, zagrożeń i potencjału, czemu towarzyszy stanowcze przekonanie, że zmian nie należy się bać, jeśli zawsze będziemy brać pod uwagę ludzką postać człowieka i kształt, który przybiera u zarania nowego tysiąclecia.

opr. ac/ac