Wkład wybitnych polskich katechetyków w odnowę i rozwój polskiej katechezy, praca zbiorowa pod redakcją ks. Ryszarda Czekalskiego
Praca zbiorowa pod redakcją ks. Ryszarda Czekalskiego
NIHIL OBSTAT. Prowincja Polski Południowej Towarzystwa Jezusowego, ks. Adam Żak SJ, prowincjał. Kraków, 27 czerwca 2001 r., l.dz. 125/01.
Ks. Roman Murawski - Wprowadzenie | 7 | |
Ks. Władysław Kubik - Ksiądz Walenty Gadowski (1861-1956). Ksiądz Zygmunt Bielawski (1877-1939) | 11 | |
1. Ksiądz Walenty Gadowski | 11 | |
2. Ksiądz Zygmunt Bielawski | 26 | |
3. Podsumowanie | 34 | |
Barbara Rozen - Ksiądz Józef Wojtukiewicz (1901-1989) | 36 | |
1. Życiorys | 36 | |
2. Krótka charakterystyka twórczości | 43 | |
3. Szczególny rys, główne idee twórczości | 54 | |
4. Obszary katechezy, w których zaznaczył się wkład ks. J. Wojtukiewicza w rozwój polskiej katechezy | 56 | |
5. Zbieżność myśli katechetycznej ks. J. Wojtukiewicza z rozwojem katechezy europejskiej | 58 | |
6. Co w sposób szczególny polska katecheza zawdzięcza ks. J. Wojtukiewiczowi? | 62 | |
Ks. Jan Szpet - Ksiądz Marian Finke (1906-1986) | 68 | |
1. Życie i działalność | 68 | |
2. Kręgi oddziaływania | 71 | |
3. Wkład w rozwój polskiej katechezy | 76 | |
4. Zakończenie | 98 | |
Marek Marczewski - Od duszpasterstwa ku ewangelizacji. Sługa Boży ksiądz Franciszek Blachnicki (1921-1987) | 99 | |
1. Katechetyka jako nauka o kościelnym katechumenacie | 103 | |
2. Ku katechumenalnej koncepcji duszpasterstwa | 110 | |
3. Deuterokatechumenalna formacja w Ruchu Światło-Życie | 124 | |
4. Postulaty | 134 | |
5. Wykaz prac ks. F. Blachnickiego poświęconych katechetyce (układ chronologiczny) | 136 | |
Ks. Stanisław Kulpaczyński - Ksiądz Profesor Mieczysław Majewski (1928-1999) | 141 | |
1. Wybrane fakty z życiorysu ks. M. Majewskiego | 141 | |
2. Główne linie twórczości i działalności katechetycznej | 143 | |
3. Promocje prac naukowych | 151 | |
4. Ogólnopolskie sympozja katechetyczne | 153 | |
5. Materiały do katechizacji młodzieży | 155 | |
6. Kontekst europejski działalności ks. M. Majewskiego | 157 | |
7. Myśl wieńcząca | 158 | |
Ks. Andrzej Offmański - Z pokolenia nieustannie poszukujących. Wkład Jana Charytańskiego SJ w odnowę i rozwój polskiej katechezy | 159 | |
1. Życie i działalność | 159 | |
2. Charakterystyka twórczości | 163 | |
3. Szczególny rys twórczości Profesora | 172 | |
4. Wkład w rozwój polskiej katechezy | 174 | |
5. Zbieżność myśli katechetycznej Autora z rozwojem katechezy europejskiej | 175 |
Niniejsza książka przybliża najwybitniejsze postacie polskiej katechezy i katechetyki minionego stulecia. W jej skład weszły referaty wygłoszone na Sympozjum Sekcji Wykładowców Katechetyki Wyższych Seminariów Duchownych w Polsce, które odbyło się w dniach 26-27 września 2000 roku w Częstochowie, w Domu Rekolekcyjnym Księży Jezuitów.
Rok dwutysięczny skłaniał do refleksji nad przemijającym wiekiem. Dokonywano podsumowań i ocen różnych pól i płaszczyzn działalności ludzkiej. Jako katechetycy, tj. wykładowcy katechetyki, ludzie zajmujący się teorią i praktyką katechetyczną, postanowiliśmy także dokonać podsumowania rozwoju polskiej katechezy w minionym stuleciu. Mimo że polska katecheza przeżywała nieraz bardzo trudne i dramatyczne momenty, zwłaszcza w drugim półwieczu - mam na myśli okres komunizmu, niemniej dokonał się w tym czasie niezwykle dynamiczny jej rozwój, i to zarówno w sferze teorii, jak i w dziedzinie praktyki. Trudność polegała na tym, jak dokonać tego bilansu polskiej katechezy i jak go ująć. Chodziło o to, aby uzyskać w miarę pełny i wyczerpujący obraz. I oto pojawiła się idea, aby spojrzeć na rozwój polskiej katechezy poprzez wybitnych polskich katechetyków tego okresu. Wiadomo przecież, iż rozwój w każdej dziedzinie, nie wyłączając katechezy, inspirują ludzie, ich myśli, ich dzieła, ich inicjatywy. Długoletni sekretarz naszej Sekcji, o. Kryspin Kacprzak OFM, ujął poetycko tematykę sympozjum w sporządzonym przezeń programie i wyraził ją następująco:
Praktyka bez teorii jest ślepa...
Teoria bez praktyki jest podobna do pracowni artysty pełnej niedokończonych szkiców...
Sto lat polskiej „okulistyki katechetycznej",albo też „klasycy polskiej teorii katechetycznej" na przestrzeni minionego stulecia - oto przedmiot tegoroczne analizy sympozjalnej.
Pojawił się jednakże problem z dokonaniem wyboru, tj. wskazaniem, kto w minionym wieku najbardziej zasłużył się dla rozwoju polskiej katechezy. Grono jest przecież dość liczne. Wąskie ramy sympozjum zmusiły do dokonania selekcji i ograniczenia się tylko do siedmiu wspaniałych. Na ogół wszystkie osoby konsultowane w tym względzie wskazywały jednoznacznie, że spośród katechetyków pierwszego półwiecza, zwłaszcza z okresu międzywojennego, najbardziej przyczynili się do rozwoju i odnowy polskiej katechezy ks. Walenty Gadowski i ks. Zygmunt Bielawski. W drugim natomiast półwieczu, w okresie powojennym, kształtowały polską katechezę takie znakomite osobistości katechetyczne, jak: ks. Józef Wojtukiewicz, ks. Marian Finke, ks. Franciszek Blachnicki, ks. Mieczysław Majewski, i jedyny spośród żyjących - ks. Jan Charytański. Wydaje się też, iż udało nam się pozyskać dla opracowania referatów wybitnych znawców tych postaci. Niektórzy spośród autorów mają w swym dorobku naukowym monograficzne opracowania na ich temat. W tym miejscu pragnę im serdecznie podziękować za podjęty trud przygotowania i wygłoszenia swych referatów.
Opublikowane w niniejszej książce referaty z odbytego w Częstochowie sympozjum katechetycznego, ukazujące wkład wybitnych polskich katechetyków w odnowę i rozwój polskiej katechezy w minionym stuleciu, stanowią w jakiejś mierze spłatę nieocenionego długu wdzięczności dla tych, którzy poświęcili swe życie polskiej katechezie. Wchodząc w nowy wiek, korzystamy z ich cennego dorobku; budujemy na tym, co oni stworzyli. A tworzyli nieraz w bardzo trudnych warunkach. Należałoby wszystkim katechetom życzyć, aby obficie i skutecznie korzystali z pozostawionego przez nich dzieła.
Obowiązujący od 1999 roku Nowy program wykładów z katechetyki dla Wyższych Seminariów Duchownych w Polsce przewiduje w ramach zajęć i wykładów z dydaktyki katechetycznej także przybliżenie czołowych postaci w rozwoju ruchu katechetycznego w Polsce. Dotychczas brak było opracowania tego zagadnienia. Wykładowcy katechetyki mieli utrudnione zadanie, aby alumnom i studentom w sposób poglądowy, na przykładzie tych czołowych postaci, ukazać osiągnięcia polskiej katechetyki. Zdani byli w swojej pracy na własne poszukiwania. Niniejsza pozycja wychodzi tym zapotrzebowaniom naprzeciw. Stanowić zapewne będzie też pożyteczną lekturę dla wszystkich studiujących. Oby rozbudziła w nich tak potrzebny dziś zapał nie tylko do katechizowania, lecz także do zgłębiania wiedzy o katechezie, oczywiście także o polskiej katechezie minionego wieku.
Ks. Roman Murawski SDB
Przewodniczący Sekcji Wykładowców Katechetyki
opr. ab/mg