Tajemnice biblijnych imion. Abraham

Dr Marcin Majewski, biblista i hebraista z Uniwersytetu Papieskiego im. Jana Pawła II w Krakowie w fascynujący sposób pokazuje, jak mocno imiona postaci biblijnych wiążą się z zadaniami, które powierzył im Bóg.

Abraham

Imię Abraham brzmi w oryginale Awraham; podobnie jak inne imiona, w których oryginalną literę „w” odczytuje się w zlatynizowanej formie jako „b”. Dla porównania biblijny Ja’akow to nasz Jakub, Hawel to Abel, Gawriel to Gabriel, Dewora to Debora, Towija to Tobjasz, a Awimelech to Abimelek itd.

Na większości stron internetowych i w komentarzach imię Abraham (hebr. אברהם) tłumaczone jest jako „ojciec mnóstwa”. Cząstka אב aw oznacza „ojciec”, a jednym ze znaczeń słowa המון hamon, jest „tłum”, „mnogość”, „mnóstwo”. Taka interpretacja imienia Abrahama dobrze wpisuje się w jego historię i obietnice Boże złożone patriarsze. On bowiem miał się stać ojcem narodu wybranego (Rdz 12,2-3), a jego potomstwo miało być liczne jak gwiazdy na niebie (Rdz 22,17). I tak się stało: Wszyscy, którzy polegają na wierze, są synami Abrahama (Ga 3,7). Imię, które jak wiemy wyraża w Biblii istotną informację o bohaterze, znakomicie wyrażałoby więc główny teologiczny rys postaci Abrahama.

Ci, którzy ulegają pokusie tego eleganckiego tłumaczenia historiozbawczego, zdają się jednak ignorować fakt, że w złożeniu aw i hamon brakuje zasadniczej spółgłoski imienia Awraham: „r”. Imię to nie może wywodzić się od tych dwóch słów; biblijne aw hamon gojim, „ojciec mnóstwa narodów” (Rdz 17,5) nie brzmi w ogóle jak Awraham.

To, co jest pewne, to słowo אב aw, które rozpoczyna zarówno wersję krótszą (wcześniejszą) אברםAwram oraz dłuższą (późniejszą) אברהם Awraham. To bardzo ważne słowo biblijne. Wywodzi się od czasownika אבה awa, który oznacza „zgadzać się, zrobić coś z obowiązku, ulegać”. Zakłada więc jakiś autorytet nakazujący. I takie znaczenie ma tytuł aw w Biblii, nadawany znacznie szerzej niż tylko ojcu. Otrzymuje go np. Józef jako główny doradca faraona (Rdz 45,8); otrzymują go starsi miasta (2Krl 2,12), prorocy (2Krl 6,21), mędrcy (Syr 2,1), a wreszcie sam Pan Bóg (Iz 63,16; Oz 11,1). Zatem słowo aw nie jest prostym odpowiednikiem męskiego rodzica, ale określeniem wyrażającym respekt i szacunek wobec osoby cieszącej się autorytetem i władzą. W Nowym Testamencie stanie się głównym tytułem Boga, określeniem relacji chrześcijan do Najwyższego – zob. Modlitwę Pańską „Ojcze nasz” – a przede wszystkim relacji Jezusa do Boga. W zdrobnieniu brzmi abba (tata) i tak było używane przez Jezusa w modlitwie.

Końcówka רם ram w krótszej wersji imienia (Awram) pochodzi od czasownika רום rum, który oznacza „być wysoko, u góry, wywyższać, być wywyższonym, wyniesionym”. Imię Awram oznacza więc Ojciec Wywyższony, Ojciec Wyniesiony (w domyśle: ponad innych ojców) lub po prostu Potężny Ojciec. W społeczności klanowej i nomadycznej takie imię musiało budzić szacunek.

Z kolei forma רהם (rhm) z imienia dłuższego sprawia pewien kłopot, gdyż nie odnajdujemy jej w języku hebrajskim. SłowoAwraham w świętym języku Biblii nie posiada więc żadnego oczywistego znaczenia. Można za to snuć pewne przypuszczenia. Zmiana imienia oznaczała tak naprawdę dodanie w środku jednej litery: ה „h”. Notabene, przemianowanie żony Abrahama z Saraj na Sarę to również zabieg dodania litery ה „h”. Gdy do wyrazu Awram dodajemy literę „h”, zmieniamy rozkład ciężaru spoczywającego na pojedynczych głoskach i wówczas możliwe jest odczytanie imienia Awraham jako złożenie czasownika אבר awar(latać) i zaimka הם hem (oni). Imię tworzyłoby więc poetycki zwrot „Oni będą latać!”, wieszczący świetlaną przyszłość potomkom Abrahama.

Jest też możliwa inna interpretacja dodania litery „h” do słowa Abram. Zabieg ten powoduje, że w sercu imienia patriarchy pojawia się czasownik ברה – czasownik, który jest podstawą jednego z najważniejszych słów Biblii: ברית berit, przymierze. Wiemy, że Abraham jest człowiekiem przymierza, mężczyzną oddanym Bogu do końca, gotowym porzucić dla Niego ziemię, kraj ojców, każde zabezpieczenie, a nawet ofiarować swojego syna. To z nim JHWH zawarł szczególny religijny pakt (zob. Rdz 15 i Rdz 17), skutkujący na wszystkie pokolenia ludzi wierzących. Jeśli weźmiemy pod uwagę fakt, że modyfikacja imienia patriarchy następuje w samym sercu zawierania owego berit (Rdz 17,5), tym ciekawszy staje się wniosek, że miała ona na celu wpisanie w to imię słowa PRZYMIERZE, duchowego DNA biblijnej roli bohatera. Wiara Abrahama stanie się gwarantem trwania Boga w przymierzu zawartym z człowiekiem.

Jest to fragment książki:

Marcin Majewski, Tajemnice biblijnych imion

Wydawnictwo M
ISBN: 978-83-7595-961-1

Dr Marcin Majewski, biblista i hebraista z Uniwersytetu Papieskiego im. Jana Pawła II w Krakowie w fascynujący sposób pokazuje, jak mocno imiona postaci biblijnych wiążą się z zadaniami, które powierzył im Bóg. W wielu przypadkach imię tak naprawdę okazuje się kluczem do zrozumienia bohatera, dotyczy to zarówno postaci ze Starego jak i z Nowego Testamentu. W książce nie mogło oczywiście zabraknąć imion najważniejszych, czyli: JHWH i Jezus.

Album jest pasjonującą podróżą po bogatym świecie biblijnej symboliki, prawdziwą skarbnicą wiedzy i – dzięki pięknej ikonografii – niezwykłą ucztą dla zmysłów.

opr. ac/ac