Pontyfikat papieża Benedykta XVI

Kardynał Joseph Ratzinger został wybrany na Biskupa Rzymu 19 kwietnia 2005 r. Jako 265. następca św. Piotra przyjął imię Benedykt XVI.

Pierwszymi słowami papieża, wygłoszonymi w języku włoskim przed tradycyjnym błogosławieństwem Urbi et Orbi, były:

„Umiłowani bracia i siostry. Po wielkim papieżu Janie Pawle II kardynałowie wybrali mnie — prostego, skromnego pracownika winnicy Pana. Pocieszam się faktem, że Pan potrafi się posługiwać niedoskonałymi narzędziami i działać przy ich pomocy, a przede wszystkim zawierzam się waszym modlitwom. W radości Pana zmartwychwstałego, ufni w Jego stałą pomoc, idziemy przed siebie. Pan nam pomoże, a Maryja, Jego Najświętsza Matka, stoi u naszego boku. Dziękuję.”

W czasie swego pontyfikatu Benedykt XVI wydał trzy encykliki:

- Deus Caritas est, Encyklika o miłości chrześcijańskiej, (25.12.2005),

- Spe Salvi, Encyklika o nadziei chrześcijańskiej, (30.11.2007),

- Caritas in Veritate [OR], Encyklika o integralnym rozwoju ludzkim w miłości i prawdzie, (29.06.2009),

oraz cztery posynodalne adhortacje apostolskie — Sacramentum Caritatis o Eucharystii, źródle i szczycie życia i misji Kościoła, (22.02.2007), „Verbum Domini” (o Słowie Bożym w życiu i misji Kościoła; 30 .09.2010), „Africae munus” (o zadaniach Kościoła w Afryce; 19.11.2011) i „Ecclesia in Medio Oriente” (o Kościele na Bliskim Wschodzie; 14.09.2012).

Szerokim echem odbiło się na świecie przemówienie Benedykta XVI w Ratyzbonie (12.09.2006). Jego temat brzmiał: Wiara, rozum i uniwersytet — wspomnienia i refleksje — /(niem.) Glaube, Vernunft und Universität — Erinnerungen und Reflexionen/. Papież mówił w nim m.in. o stosunku chrześcijaństwa i islamu do rozumu i filozofii greckiej.

Wśród wydanych przez Papieża Benedykta XVI dokumentów były liczne Konstytucje apostolskie. Ważnym wydarzeniem było ogłoszenie Anglicanorum coetibus - konstytucji apostolskiej o ustanowieniu Ordynariatów Personalnych dla anglikanów przystępujących do pełnej wspólnoty z Kościołem Katolickim (4.11.2009).

Ponadto Benedykt XVI napisał 18 listów apostolskich w formie Motu Proprio. Dotyczyły one m.in. działalności instytucji charytatywnych w Kościele, zmiany niektórych norm dotyczących wyboru papieża, zmian w Kodeksie Prawa Kanonicznego, zatwierdzenia Kompendium Katechizmu Kościoła Katolickiego, ogłoszenia Roku Wiary, czy powołania do życia Papieskiej Rady ds. Krzewienia Nowej Ewangelizacji.

Szczególną wagę miało motu proprio Summorum Pontificum (7.07.2007) dotyczące przywrócenia praw liturgii zwanej „nadzwyczajną formą rytu rzymskiego".

Jednym z najważniejszych dzieł Benedykta XVI jest trylogia "Jezus z Nazaretu". Książkę tę Joseph Ratzinger zaczął pisać jeszcze przed wyborem na Stolicę Piotrową latem 2003 roku. Nie jest to dokument Urzędu Nauczycielskiego Kościoła, ale jak sam napisał „owoc jego długiej wewnętrznej drogi”. Pierwszy tom zatytułowany "Jezus z Nazaretu - od chrztu w Jordanie do Przemienienia", ukazał się w kwietniu 2007 roku. Drugi tom pt. "Jezus z Nazaretu. Od wjazdu do Jerozolimy do Zmartwychwstania" wydano w 2011, a ostatni pt. "Jezus z Nazaretu. Dzieciństwo" - w 2012.

W czasie swej posługi Papież Benedykt XVI odbył 24. zagraniczne podróże apostolskie.

W pierwszą z nich - do Niemiec - wyruszył w dniach 18-21.08.2005 r., gdzie wziął udział w XX Światowym Dniu Młodzieży w Kolonii. W swojej ojczyźnie był jeszcze dwukrotnie, w 2006 i 2011 r.

Polskę Benedykt XVI odwiedził w maju 2006 r. Była to jego druga zagraniczna podróż apostolska. Jej hasło brzmiało: "Trwajcie mocni w wierze". Na trasie pielgrzymki znalazły się: Warszawa, Częstochowa, Kraków, Wadowice, Kalwaria Zebrzydowska, Łagiewniki oraz były niemiecki obóz koncentracyjny Auschwitz-Birkenau.

W ciągu 8. lat pontyfikatu Papież odwiedził także: Hiszpanię (2006, 2010 i 2011), Turcję (2006), Brazylię (2007), Austrię (2007), USA i ONZ (2008), Australię (2008), Francję (2008), Kamerun i Angolę (2009), Ziemię Świętą (2009), Czechy (2009), Maltę (2010), Portugalię (2010), Cypr (2010), Wielką Brytanię (2010), Chorwację (2011), Benin (2011), Meksyk i Kubę (2012) oraz Liban (2012).

Benedykt XVI odbył również 33 podróże apostolskie na terenie Włoch.

Informacje o papieskich pielgrzymkach można znaleźć w serwisie opoka.org.pl w dziale: Nauczanie Benedykta XVI: Podróże apostolskie, a związane z nimi dokumenty w odpowiednich działach homilie i przemówienia papieskie.

Benedykt XVI przez cały okres swojego pontyfikatu zwołał 5 konsystorzy zwyczajnych podczas których kreował 90 kardynałów. Wśród nominatów było trzech Polaków: kard. Stanisław Dziwisz, kard. Stanisław Ryłko i kard. Kazimierz Nycz.

W okresie pontyfikatu Benedykta XVI ogłoszono 44. nowych świętych oraz 289. błogosławionych. Benedykt XVI osobiście przewodniczył wszystkim uroczystościom kanonizacyjnym.

Wydarzeniem bez precedensu była beatyfikacja Jana Pawła II, która pod przewodnictwem Benedykta XVI odbyła się 1 maja 2011 r. w Watykanie. Po raz pierwszy w historii Kościoła katolickiego bezpośredni następca papieża beatyfikował swojego poprzednika.

Benedykt XVI ogłosił ważne dla Kościoła inicjatywy duszpasterskie: Rok św. Pawła (28.06.2008- 29.06.2009 r.), Rok Kapłański (19.06.2009-11.06.2010 r.) oraz Rok Wiary (11.10.2012-24.11.2013 r.).

W 2006 r. w czasie podróży do Turcji podpisał wraz z patriarchą Bartłomiejem I wspólną deklarację na temat kontynuacji dialogu katolicko-prawosławnego.

W Synodzie Biskupów dla Bliskiego Wschodu, zwołanym przez papieża Benedykta XVI w 2011 r., oprócz katolików uczestniczyli również delegaci innych wyznań chrześcijańskich oraz przedstawiciele judaizmu i islamu. Jednym z poruszanych tematów był problem Jerozolimy jako miasta świętego wyznawców trzech religii monoteistycznych.

W październiku tego samego roku z inicjatywy Benedykta XVI odbył się w Asyżu „Dzień Refleksji, Dialogu i Modlitwy o Pokój i Sprawiedliwość na Świecie”. Wzięło w nim udział kilkuset delegatów z ponad trzydziestu Kościołów chrześcijańskich oraz przedstawiciele innych religii świata. Wspólnie ustalono i przyjęto 12 zobowiązań dotyczących podejmowania działań na rzecz pokoju.

Na konsystorzu kardynałów 11 lutego 2013 r. Benedykt XVI ogłosił rezygnację z posługi papieskiej. Jego pontyfikat trwał do godz. 20:00 dnia 28 lutego 2013 r.

Ostatnie lata swego życia Papież Senior spędził w watykańskim klasztorze Mater Ecclesiae. Poświęcił je modlitwie za swego następcę, za Kościół i świat.

Na zaproszenie papieża Franciszka, Benedykt XVI uczestniczył jednak w wybranych ważniejszych wydarzeniach odbywających się w Watykanie. Między innymi w 2014 i 2015 r. brał udział w konsystorzach, podczas których Franciszek kreował nowych kardynałów.

27 kwietnia 2014 Papież Senior był jednym z koncelebransów uroczystości kanonizacyjnych dwóch papieży: Jana XXIII i Jana Pawła II. Była to pierwsza uroczystość na Placu św. Piotra w Watykanie z udziałem urzędującego i emerytowanego papieża, podczas której kanonizowano dwóch ich poprzedników. 19 października tego samego roku Benedykt XVI, jako jeden z żyjących kardynałów kreowanych przez Pawła VI, wziął udział w jego beatyfikacji na Placu św. Piotra.

8 grudnia 2015 Benedykt XVI towarzyszył papieżowi Franciszkowi podczas otwarcia Drzwi Świętych, będącego punktem kulminacyjnym rozpoczęcia Roku Miłosierdzia.

W latach 2016 i 2017 papież senior dwukrotnie przyjął w swojej rezydencji, razem z papieżem Franciszkiem, nowo kreowanych kardynałów.

opr. sz/ab