Streszczenie Listu pasterskiego Papieża do katolików w Irlandii

Papież skierował list pasterski do wszystkich katolików w Irlandii, aby wyrazić wzburzenie w obliczu nadużyć seksualnych w stosunku do młodzieży, popełnionych przez przedstawicieli Kościoła, oraz sposobu, w jaki zostały one potraktowane przez biskupów irlandzkich i przełożonych zakonnych. Prosi o przeczytanie listu uważnie i w całości. Ojciec Święty mówi, że łączy się w modlitwie z całą irlandzką wspólnotą katolicką w tym gorzkim okresie, i przedstawia program uzdrowienia, odnowy i wynagrodzenia krzywd.

Prosi, aby pamiętali o skale, z której zostali wyciosani (por. Iz 51, 1), a w szczególny sposób o tym, jak piękny wkład misjonarze irlandzcy wnieśli w cywilizację Europy i w rozpowszechnienie chrześcijaństwa na wszystkich kontynentach. W ostatnich latach w Irlandii wiara musiała zmierzyć się z wieloma wyzwaniami, jakie zrodziły szybkie przemiany społeczne i osłabienie przywiązania do tradycyjnych praktyk sakramentalnych i form nabożeństwa. W takim właśnie kontekście należy pojmować sposób, w jaki Kościół stawił czoło problemowi nadużyć seksualnych popełnionych na dzieciach.

Wiele czynników leży u podłoża tego problemu: niewystarczająca formacja moralna i duchowa w seminariach i nowicjatach, tendencja do przychylniejszego traktowania duchowieństwa i innych osób sprawujących władzę, źle pojmowana troska o dobre imię Kościoła i pragnienie uniknięcia skandali doprowadziły do tego, że w odpowiednim czasie nie zostały zastosowane przewidziane kary kanoniczne. Tylko uważna analiza licznych elementów, z których zrodził się kryzys, może pozwolić na precyzyjne wyodrębnienie przyczyn i znalezienie skutecznych środków zaradczych.

W 2006 r. w Rzymie podczas wizyty ad limina Papież wezwał biskupów irlandzkich do «ustalenia prawdy o tym, co się wydarzyło w przeszłości, zastosowania wszelkich środków w celu uniknięcia powtórzenia się tego w przyszłości, zagwarantowania, by zasady sprawiedliwości były w pełni szanowane, a przede wszystkim do leczenia ran ofiar i tych wszystkich, którzy ucierpieli z powodu tych wielkich zbrodni». Od tego momentu przy wielu okazjach spotykał się z ofiarami nadużyć, słuchał ich historii, modlił się z nimi i za nich i gotów jest czynić to w przyszłości. W lutym 2010 r. wezwał do Rzymu biskupów irlandzkich, aby z nimi ocenić środki, jakie podejmują, ażeby zaradzić problemowi, ze szczególnym uwzględnieniem obecnie obowiązujących procedur i systemów, które mają zagwarantować ochronę dzieci w środowiskach kościelnych, a także bezzwłocznie i zgodnie z zasadami sprawiedliwości odpowiedzieć na oskarżenia o nadużycia. W tym liście pasterskim zwraca się bezpośrednio do różnych grup, należących do irlandzkiej wspólnoty katolickiej, w związku z sytuacją, jaka powstała.

Zwracając się przede wszystkim do ofiar nadużyć, przyznaje, że przyczyną ich cierpień jest straszna zdrada, i mówi im, jak bardzo ubolewa nad tym, co musiały znieść. Przyznaje, że w wielu wypadkach nie było nikogo, kto byłby gotów ich wysłuchać, kiedy znajdowały odwagę, by mówić o tym, co się wydarzyło. Zdaje sobie sprawę z tego, jak musieli się czuć ci, którzy mieszkali w internatach, kiedy uzmysławiali sobie, że nie ma możliwości, by uniknąć cierpienia. Choć uznaje, że przebaczenie lub pojednanie z Kościołem musi być dla nich bardzo trudne, wzywa ich, by nie tracili nadziei. Jezus Chrystus, ofiara niesprawiedliwych cierpień, rozumie bezmiar ich bólu i wie, że wciąż kładzie się on cieniem na ich życiu i relacjach z innymi ludźmi. Pomimo to właśnie Jego rany, przemienione przez Jego zbawcze cierpienia, są środkami, dzięki którym moc zła zostaje zwyciężona, a my odradzamy się do życia i nadziei. Papież wzywa ofiary nadużyć, by szukały w Kościele możliwości spotkania Jezusa Chrystusa i znajdowały uzdrowienie i pojednanie poprzez odkrycie nieskończonej miłości Chrystusa do każdej z nich.

W słowach skierowanych do kapłanów i do zakonników, którzy dopuścili się nadużyć w stosunku do młodzieży, Papież przypomina im, że muszą odpowiedzieć przed Bogiem i przed odpowiednimi sądami za grzeszne i zbrodnicze czyny, jakie popełnili. Zawiedli święte zaufanie i okryli wstydem i hańbą swoich współbraci. Nie tylko wyrządzili oni wielką krzywdę ofiarom, ale wystawili także na szwank społeczny obraz kapłaństwa i życia zakonnego w Irlandii. Żąda, by uznali wymogi prawa, i przypomina, że nie powinni wątpić w miłosierdzie Boga, którym darzy On również największych grzeszników, jeśli żałują za swoje grzechy, czynią pokutę i z pokorą błagają o przebaczenie.

Papież zachęca rodziców, aby wytrwale wykonywali swoje trudne zadanie, jakim jest takie wychowywanie dzieci, by wiedziały, że są kochane i chciane, i by miały dobrą samoocenę. Pierwszym obowiązkiem rodziców jest wychowywanie nowych pokoleń w duchu wartości moralnych, które stanowią podstawę współżycia społecznego. Papież zachęca dzieci i młodzież, by szukały w Kościele sposobności do ożywczego spotkania z Chrystusem i nie pozwoliły, ażeby błędy niektórych księży i zakonników stały się dla nich przeszkodą. Zwraca uwagę na wkład młodzieży w odnowę Kościoła. Wzywa również kapłanów i zakonników, by się nie zniechęcali, a przeciwnie, by odnawiali swoje oddanie apostolatowi i zgodnie współdziałali z przełożonymi, by dać nowe życie i moc Kościołowi w Irlandii poprzez żywe świadectwo o odkupieńczym dziele Pana.

Zwracając się do biskupów irlandzkich, Papież uwypukla popełnione przez niektórych z nich poważne błędy w ocenie sytuacji i kierownictwie, ponieważ w odpowiedzi na oskarżenia o nadużycia nie zastosowali we właściwy sposób procedur kanonicznych. Choć niejednokrotnie trudno było powiedzieć, jak należy postąpić w złożonych sytuacjach, pozostaje faktem, że zostały popełnione poważne błędy i w ich następstwie utracili oni wiarygodność. Papież zachęca ich, by dalej wytrwale starali się naprawiać błędy przeszłości i zapobiegać ich powtórzeniu w przyszłości, stosując w pełni prawo kanoniczne i współpracując z władzami świeckimi w tym, co należy do ich kompetencji. Wzywa także biskupów, by usilnie starali się dążyć do świętości, być przykładem oraz by zachęcali księży i wiernych do uczestnictwa w życiu i misji Kościoła.

W końcowej części Papież przedstawia kilka konkretnych inicjatyw, mających na celu pobudzenie Kościoła w Irlandii do odnowy. Zwraca się do wszystkich, by przez rok ofiarowywali swoją pokutę piątkową jako wynagrodzenie za grzechy nadużyć, jakie zostały popełnione. Zaleca częste przystępowanie do sakramentu pojednania i do uczestniczenia w adoracji eucharystycznej. Zapowiada, że zamierza ogłosić wizytację apostolską w kilku diecezjach, zgromadzeniach zakonnych i seminariach, z udziałem Kurii Rzymskiej, i sugeruje zorganizowanie krajowej misji dla biskupów, kapłanów i zakonników w Irlandii. W tym roku, poświęconym na całym świecie kapłanom, przedstawia św. Jana Marię Vianneya jako wzór i orędownika w dążeniu do ożywienia posługi kapłańskiej w Irlandii. Składa podziękowanie wszystkim, którzy skwapliwie przystąpili do działania, by w zdecydowany sposób uporać się z problemem, i na koniec dołącza Modlitwę za Kościół w Irlandii, którą mogą odmawiać wszyscy wierni, by prosić o łaskę uzdrowienia i odnowy w tym trudnym okresie.

opr. mg/mg