Pielgrzymka duchowa Ojca Świętego śladami Abrahama

W «Liście o pielgrzymowaniu do miejsc związanych z historią zbawienia» z 29 czerwca 1999 r. Jan Paweł II mówił o Jubileuszu jako o «wielkim doświadczeniu wewnętrznym». W dwa miesiące po rozpoczęciu obchodów jubileuszowych widać jeszcze wyraźniej, że zasadniczą treścią Roku Świętego są przeżycia osobiste, niewidoczne na zewnątrz doświadczenia nawrócenia i pogłębienia wiary, oraz wielkie wydarzenia wspólnotowe o wzniosłej wymowie profetycznej. Podczas gdy te pierwsze należą do dziedziny, w której sumienie spotyka się z łaską, te drugie zawdzięczają swoją dynamikę przede wszystkim duchowym impulsom, jakie potrafi im nadać Jan Paweł II.

Zgodnie z intencją wyrażoną we wspomnianym liście papieska pielgrzymka do miejsc związanych z historią zbawienia miała się rozpocząć w Ur chaldejskim, dzisiejszym Tal al Muqayyar w południowym Iraku. To miasto jest ojczyzną Abrahama, tam właśnie biblijny patriarcha «usłyszał słowo Boga, który kazał mu oderwać się od rodzinnej ziemi, (...) aby uczynić zeń narzędzie realizacji zbawczego zamysłu, obejmującego przyszły lud Przymierza, a właściwie wszystkie narody świata» (n. 5). Jednakże z przyczyn niezależnych od woli Papieża realizacja tego pierwszego etapu pielgrzymki okazała się w tym momencie niemożliwa. Ku zaskoczeniu wszystkich Jan Paweł II pokonał tę przeszkodę, podejmując niezwykłą inicjatywę: nie zrezygnował z pielgrzymki śladami Abrahama, ale przekształcił ją w symboliczną uroczystość w Watykanie, która zachowując w pełni swoją wymowę ideową, pozostała wprowadzeniem do pielgrzymki na górę Synaj, rozpoczętej następnego dnia.

Tym zamysłem Ojciec Święty podzielił się z wiernymi już podczas audiencji generalnej 16 lutego, wygłaszając katechezę poświęconą postaci Abrahama i jego roli w historii zbawienia. Sama idea «duchowej pielgrzymki» nie jest zresztą nowa: już we wrześniu 1994 r., w przeddzień podróży do Chorwacji, która miała być poprzedzona wizytą w Sarajewie, Jan Paweł II, nie mogąc udać się do stolicy Bośni, odprawił w Castel Gandolfo specjalną Mszę św., dla jej mieszkańców, łącząc się z nimi za pośrednictwem radia i telewizji.

W środę 23 lutego audiencja generalna na placu św. Piotra trwała krócej niż zwykle. Jan Paweł II pozdrowił zgromadzonych w różnych językach i zachęcił ich do pozostania na placu, skąd mogli śledzić, dzięki umieszczonym tam wielkim ekranom telewizyjnym, przebieg Liturgii Słowa poświęconej postaci Abrahama, odbywającej się w Auli Pawła VI. W duchowej łączności z uczestnikami watykańskiej uroczystości trwali też wierni katolickiego Kościoła chaldejskiego w Iraku, zgromadzeni w katedrze św. Józefa w Bagdadzie na nabożeństwie pokutnym.

Z placu św. Piotra Ojciec Święty udał się do Auli, gdzie w pobliżu tronu papieskiego przygotowano swoistą «scenografię»: na kilku metrach kwadratowych odtworzono zieloną polanę otoczoną drzewami, symbolizującą miejsce objawienia się Boga Abrahamowi «pod dębami Mamre». Tę biblijną scenę obrazowała słynna ikona Trójcy Świętej, dzieło Andrieja Rublowa. Z kolei umieszczony pośrodku wielki kamień symbolizował ołtarz, na którym Abraham miał złożyć w ofierze swego syna Izaaka. Liturgia Słowa rozpoczęła się intronizacją księgi Ewangelii. W uroczystej procesji Papież wszedł do Auli wypełnionej wiernymi, w której obecni byli m.in. liczni kardynałowie, arcybiskupi i biskupi z Kurii Rzymskiej. Czytania Liturgii Słowa, zaczerpnięte z Księgi Rodzaju, Listu do Rzymian i Ewangelii św. Jana, poświęcone były najważniejszym etapom życia Abrahama i jego roli w dziejach zbawienia. W chwilach milczenia między czytaniami wyświetlano na dużym ekranie, umieszczonym w rogu Auli, obrazy z miejsc związanych z historią Abrahama — z Ur chaldejskiego, Kanaan i Jerozolimy. Z kolei po homilii papieskiej pokazano reprodukcje dzieł sztuki obrazujących życie Abrahama — freski z rzymskich katakumb, mozaiki z bazyliki św. Witalisa w Rawennie, ikony. Podczas modlitwy powszechnej na kamieniu-ołtarzu zapalono kadzidło. Jej wezwania odczytano w różnych językach, m.in. po polsku. Na zakończenie Liturgii Słowa Jan Paweł II udzielił wszystkim Apostolskiego Błogosławieństwa.

W sąsiadującym z Aulą pomieszczeniu Papież spotkał się jeszcze z delegacją «Bractwa Abrahama» — międzynarodowego stowarzyszenia gromadzącego chrześcijan, muzułmanów i żydów, którego celem jest zacieśnianie więzi między wyznawcami trzech religii monoteistycznych, odwołujących się do Abrahama jako do swego «ojca w wierze».

W niniejszym dziale zamieszczamy trzy teksty papieskie związane z «duchową pielgrzymką» śladami Abrahama: dwie katechezy środowe oraz homilię wygłoszoną podczas Liturgii Słowa w Auli Pawła VI.

opr. mg/mg