Święty Pius V. Pasterz owiec, prowincjał dominikanów, papież w trudnym czasie reformacji

Urodził się 17 I 1504 r. w miejscowości Bosco koło Aleksandrii w północnej Italii. Jego rodzice, Paweł Ghislieri i Dominika Augeria, nadali synowi na chrzcie imię św. Michała Archanioła. Rodzice Michała byli bardzo ubodzy i nie stać ich było na kształcenie syna. Mały Michał musiał paść owce. Dopomógł mu pan Bastone, bogaty mieszkaniec rodzinnej miejscowości Bosco. Tak więc Michał w wieku 14 lat mógł zdobywać wiedzę w konwencie dominikanów w Voghera, następnie po czterech latach wstąpił do nowicjatu tegoż zakonu. Mając 24 lata, w roku 1528, otrzymał święcenia kapłańskie. Był zdolnym, pracowitym, pobożnym i gorliwym studentem. Dlatego też ojcu Michałowi od samego początku zlecano pełnienie różnych funkcji w zakonie dominikańskim: lektora teologii (czyli wykładowcy), przeora, prowincjała Lombardii oraz inkwizytora papieskiego (walka z herezjami) w diecezjach: Como i Bergamo. Jako inkwizytor zapoznał się z kardynałem Piotrem Carafa, późniejszym papieżem Piusem IV. Na propozycję kardynała papież Juliusz III mianował w roku 1551 gorliwego ojca Michała komisarzem inkwizycji rzymskiej. W pięć lat później został on biskupem diecezji Nepi i Sutri, następnie w 1557 r. kardynałem i wielkim inkwizytorem. Za czasów papieża Piusa IV kardynał Michał znalazł się w niełasce, dlatego też oddał się w tym czasie dziełu reformy Zakonu Barnabitów oraz gorliwej pracy w nowej diecezji Mondovi, której rządy powierzono mu w roku 1560.

Po śmierci Piusa IV kardynałowie, za namową św. Karola Boromeusza, wybrali nowym następcą św. Piotra kardynała Michała Ghislieri, który wybrał sobie imię bezpośredniego poprzednika. Imię Pius oznacza: pobożny, życzliwy, oddany (głównie Bogu). Nowy papież, tak jak to praktykował w poprzednich latach, nadal żył w mniszej prostocie i ubóstwie. Od początku swojego pontyfikatu bardzo starał się wprowadzić w życie uchwały Soboru Trydenckiego (1545-1563). Najpierw zreformował kolegium kardynalskie, do którego grona wprowadził ludzi dobrych, pobożnych, gorliwych i rozumiejących potrzebę posoborowych reform w Kościele katolickim. Doprowadził do końca reformę kurii rzymskiej, ustanawiając nowe urzędy, reorganizując dawne i zwalniając z poszczególnych dykasterii ludzi niekompetentnych i niegodnych. Energicznie domagał się zachowania klauzury zakonnej, polecił biskupom, aby na dłuższy czas nie opuszczali swoich diecezji, a proboszczowie - parafii. Biskupi otrzymali polecenie odbywania częstych wizytacji parafii w swoich diecezjach oraz zakładania u siebie seminariów duchownych w celu odpowiedniego przygotowania kandydatów do kapłaństwa. W celu ożywienia duszpasterstwa i pogłębienia przez wiernych prawd wiary katolickiej i zasad moralności chrześcijańskiej wydał papież w roku 1566 Katechizm Rzymski, głównie przeznaczony dla proboszczów. Na wzór tego katechizmu będą później wydawane specjalne katechizmy dla dzieci i młodzieży. Pius V rozpoczął realizację reformy liturgicznej w Kościele zapowiedzianej na wspomnianym Soborze Trydenckim. Wraz z reformą papieża Piusa V liturgia rzymska stawała się nie tylko jedną dla całego Kościoła, ale też i jednolitą. W roku 1568 opublikowano zreformowany Brewiarz Rzymski, a w dwa lata później - Mszał Rzymski. Obie księgi liturgiczne zostały w Kościele katolickim życzliwie przyjęte. Papież wyniósł do godności doktorów Kościoła czterech przedstawicieli Kościoła wschodniego (chcąc pozyskać życzliwość prawosławia), mianowicie: św. Bazylego Wielkiego, św. Grzegorza z Nazjanzu, św. Grzegorza z Nyssy i św. Jana Chryzostoma oraz wprowadził ich imiona do liturgii, na wzór czterech wielkich doktorów Kościoła zachodniego: św. Ambrożego, św. Hieronima, św. Augustyna i św. Grzegorza Wielkiego. Także w tym czasie (1567) do grona doktorów Kościoła został zaliczony św. Tomasz z Akwinu, zaczęto też publikować drukiem jego dzieła. Papież ze wszech miar popierał dzieło misyjne, wysyłanie misjonarzy do Ameryki, Azji i Afryki. On również zainicjował budowę słynnego kościoła Al Gesu (Imienia Jezus) w Rzymie, od którego bierze początek nowy styl w sztuce, mianowicie barok. Wystawił wiele szkół, szpitali i przytułków. Pius V prowadził też działalność polityczną, chociaż nie tak skutecznie jak reformę Kościoła. Zdołał miedzy innymi zorganizować antyturecką koalicję (Turcy zagrażali Europie i chrześcijaństwu), dzięki czemu doszło do zwycięskiej bitwy morskiej nad nimi po Lepanto w Zatoce Korynckiej w dniu 7 X 1571 r. Należy wspomnieć, że w tym czasie papież zmobilizował do modlitwy w intencji zwycięstwa nad Turkami wiele bractw różańcowych. Sam odbywał w Rzymie procesje pokutne z ludem rzymskim, podczas których noszono cudowny obraz Matki Bożej Salus populi romani (Zbawienie ludu rzymskiego) i odmawiano modlitwę różańcową. Dla uczczenia zwycięstwa i podziękowania Matce Bożej Pius V wprowadził specjalne święto Zwycięstwa Dziewicy Maryi, obchodzone obecnie jako wspomnienie Matki Bożej Różańcowej w dniu 7 października.

Ojciec Święty Pius V, zaopatrzony świętymi sakramentami i z modlitwą na ustach, odszedł do Pana pełen zasług i w opinii świętości 1 V 1572 r. Pochowano go w ubogim habicie dominikańskim w bazylice Matki Bożej Większej w Rzymie. Został beatyfikowany w roku 1672, natomiast kanonizacja miała miejsce w roku 1712. W ikonografii przedstawia się św. Piusa V w stroju papieskim, z tiarą na głowie, trzymającego otwartą księgę oraz różaniec (W. Zaleski, H. Fros, O. Wimmer, H. Melzer, J. Drozd)

Liturgiczny obchód ku czci św. Piusa V papieża przypada na dzień 30 kwietnia i ma rangę wspomnienia dowolnego. Nasze przypatrywanie się świętemu papieżowi zakończmy mszalną modlitwą:

"Panie Boże, Ty dałeś Kościołowi świętego Piusa, papieża, aby bronił wiary i czuwał nad odnową liturgii, spraw za jego wstawiennictwem, abyśmy uczestniczyli w świętych obrzędach z żywą wiarą i gorącą miłością"

opr. ab/ab