Pelagianizm

Gerald O'Collins SJ, Edward G. Farrugia SJ

LEKSYKON pojęć teologicznych i kościelnych

z indeksem angielsko-polskim

Przełożyli Ks. Jan Ożóg SJ, Barbara Żak

Wydawnictwo WAM, Kraków 2002

Pelagianizm

Herezja głosząca błędną naukę o łasce; zapoczątkował ją Pelagiusz (ok. 400), mnich z Brytanii lub Irlandii, który — najpierw w Rzymie, a później w Północnej Afryce — uczył, że ludzie mogą osiągnąć zbawienie dzięki swoim wytrwałym wysiłkom. Grzech pierworodny sprowadził on w najlepszym razie do złego przykładu danego nam przez Adama; ten zły przykład nie wyrządził żadnej wewnętrznej szkody potomkom Adama, a przede wszystkim pozostawił nietknięte naturalne używanie wolnej woli. Sprowadzając łaskę do dobrego przykładu danego nam przez Chrystusa, Pelagiusz zachęcał do prowadzenia ściśle ascetycznego sposobu życia i popierał konieczność istnienia Kościoła dla moralnej elity. Jego uczniowie, Celestiusz (V w.) i Julian z Eclanum (ok. 386-454) rozwinęli pelagianizm jako system. Herezji tej zdecydowanie sprzeciwił się św. Augustyn z Hippony (354-430), potępiły ją też dwa synody w Północnej Afryce (DH 222-230; ND 501-502, 1901-1906), a w roku 431 Sobór Efeski (DH 267-268). Zob. augustynianizm, grzech pierworodny, mesalianie, semipelagianie.

opr. mg/mg