Tonsura

Gerald O'Collins SJ, Edward G. Farrugia SJ

LEKSYKON pojęć teologicznych i kościelnych

z indeksem angielsko-polskim

Przełożyli Ks. Jan Ożóg SJ, Barbara Żak

Wydawnictwo WAM, Kraków 2002

Tonsura

(łac. „strzyżenie”) Usunięcie włosów z czyjejś głowy, aby wyrazić, że jest on oddzielony od świata i całkowicie oddany Bogu; jest to symbol, który odnajdujemy nie tylko w chrześcijaństwie, ale także w innych religiach, np. w buddyzmie. Podczas udzielania święceń niższych (akolity, egzorcysty, lektora i ostiariusza) biskup obcinał trochę włosów z głowy kandydata — w ostatnich latach tej praktyki — zaledwie niewielki krąg na szczycie głowy. W Kościele katolickim tonsura została zniesiona w roku 1972 razem ze zniesieniem święceń niższych. W niektórych zakonach jednak — przeważnie kontemplacyjnych — opat nadal dokonuje ceremonii obcięcia włosów. W obrządku bizantyńskim bezpośrednio po chrzcie odbywa się ceremonia zwana trichokuria (gr. „obcięcie włosów”), podczas której obcina się włosy na głowie w czterech miejscach, żeby pokazać, że neofita całkowicie należy do Boga. Na Wschodzie klerycy do dzisiejszego dnia otrzymują tonsurę przed przyjęciem święceń niższych, tak jak mnisi przed wstąpieniem do monasteru. Zob. akolita, duchowny, egzorcyzm, lektor, święcenia, życie monastyczne.

opr. mg/mg