Świeccy

"Christifideles laici" - to pierwsze słowa adhortacji apostolskiej Ojca Świętego Jana Pawła II opublikowanej jako rezultat Synodu Biskupów z roku 1987 poświęconego powołaniu i misji świeckich w Kościele. W grudniu 1997 roku minie dziesięć lat od opublikowania tego ważnego dokumentu, porządkującego kościelne nauczanie o wiernych świeckich.

Kim są świeccy?

Papież zwrócił uwagę, że Sobór Watykański II odbiegł od wcześniejszych definicji wiernych świeckich, w większości opartych na stwierdzaniu, kim oni nie są, przyjął zdecydowanie pozytywny punkt widzenia i stwierdził, że są oni pełnoprawnymi członkami Kościoła, objętymi jego tajemnicą i obdarzonymi specyficznym powołaniem, którego celem w sposób szczególny jest szukanie królestwa Bożego przez zajmowanie się sprawami świeckimi i kierowanie nimi po myśli Bożej. Odwołując się do biblijnej przypowieści o robotnikach w winnicy, Ojciec Święty właśnie na wiernych świeckich wskazuje jako na tych, którzy zostali wezwani przez Boga i "wysłani do pracy" w winnicy, którą jest cały świat, wymagający nieustannego przemieniania zgodnie z Bożym planem. Opisując godność katolików świeckich w Kościele pojmowanym jako Misterium Jan Paweł II wskazał, że przez chrzest stają się oni "synami w Synu", stanowią "jedno ciało w Chrystusie", będąc "żywymi i świętymi przybytkami Ducha". Świeccy biorą udział w kapłańskim, prorockim i królewskim urzędzie Jezusa Chrystusa. Polem i narzędziem ich działania jest "świat", a ich cechą wyróżniającą jest "charakter świecki". Pierwszym i podstawowym powołaniem świeckich, którym obdarza ich Bóg, jest wezwanie do świętości. Osiągają ją, żyjąc w świecie, traktując codzienne zajęcia jako okazje do tego, by samemu zbliżać się do Boga, spełniać Jego wolę i służyć innym ludziom, prowadząc ich do Boga.

Jak uczestniczą w życiu Kościoła?

Duch Święty wyposaża Kościół w rozmaite dary hierarchiczne i charyzmatyczne. Są w Kościele posługi, urzędy i funkcje wykonywane na mocy święceń, są również takie, które można wypełniać na mocy chrztu. Świeccy, nawet jeśli w niektórych sytuacjach wykonują zadania przeznaczone dla księży (zwłaszcza w sytuacjach, gdy brak kapłanów), nie stają się pasterzami. Mogą jednak spełniać rozmaite posługi, urzędy i funkcje przysługujące im w obrębie liturgii, przekazywania wiary i w ramach "pasterskich struktur Kościoła". "Polem właściwym dla ich ewangelizacyjnej aktywności jest szeroka i bardzo złożona dziedzina polityki, życia społecznego, gospodarki... kultury, nauki i sztuki, stosunków międzynarodowych, środków społecznego przekazu... miłość, rodzina, wychowanie dzieci i młodzieży, praca zawodowa, cierpienia ludzkie" (Christifideles laici 23). Jan Paweł II przypomniał, że w dziejach Kościoła nieustannie ma miejsce rozkwit charyzmatów wśród świeckich. Powinny one być używane do budowania całego Kościoła. Trzeba starać się o właściwe rozpoznanie charyzmatu i pamiętać, że żaden charyzmat otrzymany od Ducha Świętego nie zwalnia świeckich z obowiązku zachowania łączności i posłuszeństwa wobec pasterzy Kościoła. Świeccy uczestniczą w życiu Kościoła także na wiele innych sposobów, przede wszystkim w życiu i misji Kościołów partykularnych, między innymi jako członkowie diecezjalnych rad duszpasterskich, biorąc udział w synodach diecezjalnych i ogólnokrajowych. Najbardziej jednak angażują się apostolsko w swoich parafiach, podejmując działania zarówno pojedynczo, jak i w zrzeszeniach.

Za co są odpowiedzialni?

W swej adhortacji Ojciec Święty podkreślił, że podstawowym wymogiem chrześcijańskiego życia w Kościele jest "przynoszenie owocu obfitego". Aby go przynosić, trzeba trwać w komunii z Chrystusem. Komunia ta jest równocześnie źródłem i owocem misji. "Znaczną część odpowiedzialności za misję Kościoła Bóg powierza świeckim pozostającym w komunii ze wszystkimi innymi członkami Ludu Bożego" (CL 32). Jako członkowie Kościoła świeccy posiadają powołanie i misję głosicieli Ewangelii. Są wraz ze swymi pasterzami współodpowiedzialni za dzieło ewangelizacji świata, ponieważ również do nich skierowane zostało wezwanie Jezusa "Idźcie na cały świat". Kościół na mocy swojej misji ewangelizacyjnej jest wezwany do tego, by służyć człowiekowi. W działaniu na rzecz rodziny ludzkiej, za które odpowiedzialny jest przed Bogiem Kościół, świeckim przypada szczególna rola. W sferze ich odpowiedzialności znajduje się krzewienie poszanowania do godności osoby ludzkiej, otaczanie głębokim szacunkiem prawa do życia, umacnianie wolności religii. Pierwszą płaszczyzną społecznego zaangażowania świeckich jest rodzina. Ogromną rolę mają również do odegrania w pełnionych przez Kościół dziełach miłosierdzia. Winni się również angażować w politykę, działając na rzecz sprawiedliwości i dobra wspólnego, okazując solidarność z innymi. W polu odpowiedzialności świeckich znajdują się również kwestie gospodarczo-społeczne. Wreszcie ich zadaniem jest ewangelizacja kultury i wszystkiego, co z nią jest związane.

Czego Kościół oczekuje od świeckich?

Papież napisał, że zdumiewać może rożnorodność powołań w Kościele, związana między innymi z wiekiem poszczególnych jego członków. Ogromną wagę przywiązuje Kościół do miejsca i roli, jaką wypełnia w nim młodzież. Nie może ona być jedynie przedmiotem duszpasterskiej troski, lecz młodzi winni być aktywnymi uczestnikami ewangelizacji i twórcami społecznej odnowy. Niewinność i łaska obecne w życiu dzieci stają się zródłem duchowego ubogacenia dla całego Kościoła. Dzieci mogą i powinny przyczyniać się przede wszystkim do uświęcania rodziny. Od ludzi starszych Kościół oczekuje, że będą mu służyć przede wszystkim darem mądrości. Specyficzne oczekiwania związane są w Kościele z powołaniem mężczyzny i powołaniem kobiety oraz ich współdziałaniem. Także chorzy i cierpiący zostali wezwani do szczególnej formy przeżywania ludzkiego i chrześcijańskiego powołania przez dopełnianie udręk Chrystusowego Krzyża. Tak więc w stanie świeckim istnieją różne drogi duchowe i apostolskie poszczególnych ludzi. Kościół od każdego oczekuje rozpoznania i realizacji właściwego jego osobie powołania. W tym celu podejmuje wysiłek stałego formowania świeckich, aby potrafili odkrywać swe powołanie i misję oraz znajdowali jak najlepsze sposoby ich realizacji w świecie, w tym środowisku, do którego zostali posłani. Formacja nie jest przywilejem zastrzeżonym dla niektórych ludzi, lecz prawem i obowiązkiem wszystkich. Stanowi wzajemny dar wszystkich dla wszystkich.

KS. A. S.