Gdy nadeszła pełnia czasu... [N]

Świętujemy Boże Narodzenie. I bardzo dobrze. Ale czy zastanawialiśmy się nad tym, w jakich okolicznościach przyszedł na świat Pan Jezus i czy rzeczywiście je znamy? Ze ściśle historycznego punktu widzenia, niestety, nie są one do końca pewne. Ale czy to jest najważniejsze?

Jest rzeczą oczywistą, że najwięcej wiemy o Jezusie z Nazaretu z czterech Ewangelii. Praktycznie najlepiej znamy Go jako już dorosłego, który poprzez swoje słowa i czyny ogłasza nastanie Bożego królestwa, czyli tak naprawdę panowanie Pana Boga wśród swojego ludu (greckie słowo „basileia”, w którym to języku zapisano Nowy Testament, nie tyle znaczy „królestwo”, ile właśnie „panowanie”). O Jego narodzinach i dzieciństwie mamy niewiele pewnych danych. Zawarte są one w Ewangeliach dzieciństwa, obecnych tylko w dziele Mateuszowym i Łukaszowym (św. Marek i św. Jan w ogóle nie zajmują się dzieciństwem Chrystusa, interesując się wyłącznie Jego dorosłą działalnością).

Zarówno u jednego, jak i u drugiego Ewangelisty przekazy te zajmują zaledwie po dwa rozdziały. Na dodatek diametralnie się od siebie różnią, a jedynym wspólnym mianownikiem jest właściwie miejsce narodzenia — Betlejem judzkie oraz to, że Jego Matką była Maryja, a przybranym ojcem Józef. Okoliczności narodzin Pana, postaci tam występujące i następujący po sobie ciąg zdarzeń zupełnie do siebie nie przylegają. Mają bowiem znaczenie teologiczne (zob. wywiad z ks. prof. H. Witczykiem nt. teologicznego znaczenia Chrystusowych narodzin w Ewangelii według św. Mateusza), a nie ściśle historyczne. Gorąco zachęcam do lektury tych czterech rozdziałów i prześledzenia podczas świąt — samemu w spokoju — sekwencji zapisanych wydarzeń. To bardzo ciekawy bestseller. Biblia wszak to nadal najlepiej sprzedająca się książka. Mam nadzieję — również jako ktoś, kto poświęcił jej studiowaniu co najmniej dekadę życia — że będzie to fascynująca lektura.

Ewangelie dzieciństwa

Te opowiadania należą do jednych z bardziej dyskutowanych problemów w badaniach nad Ewangeliami. Jak pisze ks. prof. Józef Kudasiewicz: „Ewangelie dzieciństwa nie są legendą ani historią w sensie kronikarskim, ani tylko teologią, ani też czystym midraszem. Są po prostu Ewangelią, tj. jedyną w swoim rodzaju syntezą faktu i teologii. Na ile było to możliwe, odtwarzają to, co się wydarzyło, lecz także podają wiedzę o znaczeniu, jakie Jezus miał dla Jego wyznawców i naśladowców. Wiedza ta była z jednej strony oparta na faktach, z drugiej zaś strony wynikała z wiary Jezusowi i w Jezusa, dzięki której można było uchwycić prawdziwy sens i cel Jego przyjścia na świat, jak również całego Jego życia i działalności” („Ewangelie dzieciństwa Jezusa — historia czy legenda?”, s. 201, w: „Jezus i Ewangelie w ogniu dyskusji” autorstwa ks. J. Kudasiewicza i ks. H. Witczyka, Biblioteka „Verbum Vitae”, Kielce 2011).

„Dosyć rozpowszechniona opinia o tym, że Jezus urodził się dokładnie 25 grudnia pierwszego roku naszej ery z historycznego punktu widzenia jest przekonaniem jak najbardziej błędnym i naiwnym. Pewien mnich z VI wieku, zwany Dionizy Mały, jest odpowiedzialny za nasz obecny podział czasu na «przed Chrystusem» [przed Chr.] i «po Chrystusie» [po Chr.] (...). Jezus urodził się pod koniec trwania królestwa Heroda Wielkiego, a więc w okolicach 6-4 r. p.n.e. Jego matką była Miriam (Maryja), a Józef był jego przybranym ojcem. Właściwie to wszystko, co możemy powiedzieć pewnego o Jego narodzinach”. Tak napisał katolicki znany biblista ks. John P. Meier, związany z jednym z najlepszych czasopism biblijnych świata — „Catholic Biblical Quarterly”, wykładowca Nowego Testamentu m.in. na Katolickim Uniwersytecie Notre Dame w South Bend („Riflessioni sull'odierna ricerca sul Gesů storico”, s. 97, w: „L'ebraicità di Gesů”, red. James H. Charlesworth, Torino 2002).

Co tak naprawdę jest ważne

Na początku 2010 r. na naszych łamach nt. narodzin Chrystusa wypowiadał się ks. prof. Antoni Paciorek, biblista z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego im. Jana Pawła II. Mówił on wtedy m.in. w wywiadzie, że Ewangelie dzieciństwa „powstały na bazie wspomnień rodzinnych, sąsiedzkich i innych. W środowiskach pierwszych chrześcijan przywoływano tamte wydarzenia nie tyle dla zaspokojenia ciekawości słuchaczy, ile w celu zrozumienia tego wszystkiego, co się później wydarzyło, zrozumienia w świetle proroków, Psalmów i w ogóle w świetle wszystkich pism Starego Testamentu. Tak powstały opowiadania o początkach ziemskiego życia Jezusa, opowiadania przepełnione miłością do Chrystusa, uwielbieniem dla dzieła Boga i gorącym pragnieniem zrozumienia tego wszystkiego, co wydarzyło się w zapomnianym zakątku rzymskiego imperium” („Niedziela”).

Najważniejsze i bezdyskusyjne jest jednak to, że Jezus z Nazaretu na zawsze zmienił bieg ludzkiej historii. Przez swoją kilkuletnią działalnośę publiczną tak zafascynował swoich naśladowców, że poszliby oni za Nim w przysłowiowy ogień. Tak dzieje się do tej pory. Tym zaś, co o tym przesądziło, było Jego zmartwychwstanie i wiara tych, którzy widzieli Go po Jego krzyżowej śmierci. Tę wiarę podziela ponad miliard chrześcijan, w tym i piszący te słowa. I tego się trzymajmy. Trzymajmy się Chrystusa.

opr. mg/mg