Rozwijajmy współpracę między chrześcijanami

Ważnym wydarzeniem ekumenicznym w życiu Kościoła była oficjalna wizyta w Watykanie prawosławnego arcybiskupa Aten i całej Grecji Christodoulosa, który 14 grudnia 2006 r. został przyjęty przez Benedykta XVI na specjalnej audiencji w bibliotece prywatnej. Podczas spotkania Papież i Arcybiskup wygłosili przemówienia oraz podpisali Wspólną deklarację. «Pamiętna wizyta mojego czcigodnego poprzednika Papieża Jana Pawła II w Atenach w 2001 r., podczas pielgrzymki śladami św. Pawła — powiedział w przemówieniu Benedykt XVI — w istotny sposób przyczyniła się do stopniowego rozwoju naszych coraz bardziej intensywnych kontaktów i współpracy». Również abp Christodoulos nawiązał do wizyty Jana Pawła II w Atenach, mówiąc, że była ona ważnym krokiem na drodze do wzajemnego zrozumienia, przebaczenia, pojednania i oczyszczenia pamięci. Arcybiskup wyraził nadzieję, że dialog między obydwoma Kościołami pozwoli przezwyciężyć trudności doktrynalne, stanowiące przeszkodę na drodze ku jedności w wierze. Poniżej zamieszczamy przemówienie Ojca Świętego oraz Wspólną deklarację Benedykta XVI i Christodoulosa.

«Łaska wam i pokój od Boga Ojca naszego i Pana Jezusa Chrystusa!» (1 Kor 1, 3).

Wielce Błogosławiony, drodzy Bracia w Chrystusie towarzyszący arcybiskupowi Aten i całej Grecji podczas naszego braterskiego spotkania, pozdrawiam was w Panu.

Z głęboką radością witam was słowami, które św. Paweł skierował do «Kościoła Bożego w Koryncie, do tych, którzy zostali uświęceni w Jezusie Chrystusie i powołani do świętości wespół ze wszystkimi, co na każdym miejscu wzywają imienia Pana naszego, Jezusa Chrystusa» (1 Kor 1, 2). W imię Pana i ze szczerą braterską miłością życzę wam udanego pobytu w Kościele Rzymu i dziękuję Bogu, który pozwala nam przeżywać ten moment łaski i duchowej radości.

Kraj o wielkiej tradycji chrześcijańskiej

Wasza obecność tutaj budzi w nas pamięć o wielkiej tradycji chrześcijańskiej, która narodziła się i rozwinęła w waszej umiłowanej i pełnej chwały ojczyźnie. Dzięki lekturze listów Pawłowych i Dziejów Apostolskich tradycja ta przypomina nam na co dzień pierwsze wspólnoty chrześcijańskie, które powstały w Koryncie, Tesalonice i Filippi. I tak wspominamy pobyt i nauczanie św. Pawła w Atenach, jego odważne głoszenie wiary w Boga nieznanego i objawionego w Jezusie Chrystusie oraz orędzia o zmartwychwstaniu, które trudno było zrozumieć jego współczesnym.

W pierwszym liście do chrześcijan w Koryncie, pierwszej wspólnoty, która doświadczyła trudności i pokusy podziału, odczytujemy przesłanie aktualne dla wszystkich chrześcijan. Istotnie, realne zagrożenie pojawia się w chwili, gdy niektórzy pragną identyfikować się z taką czy inną grupą, mówiąc: «Ja jestem od Pawła, a ja od Apollosa; ja jestem Kefasa». I wówczas Paweł zadaje niepokojące pytanie: «Czyż Chrystus jest podzielony?» (1 Kor 1, 13).

Od zarania chrześcijaństwa Grecja i Rzym rozwijały relacje i utrzymywały stosunki, dzięki którym powstały różnego rodzaju wspólnoty i tradycje chrześcijańskie w tych regionach, którym dziś odpowiada terytorium Europy Wschodniej i Europy Zachodniej. Z tych intensywnych relacji zrodziła się swoista osmoza w kształtowaniu się instytucji kościelnych. Tej osmozie — która nie naruszyła specyfiki dyscyplinarnej, liturgicznej, teologicznej i duchowej obu tradycji, rzymskiej i greckiej — zawdzięczamy owocną działalność ewangelizacyjną Kościoła i inkulturację wiary chrześcijańskiej.

Wizyta Jana Pawła II w Grecji

Dziś nasze kontakty ożywiają się powoli, lecz w sposób głęboki i z troską o autentyczność. Dają nam one sposobność do odkrycia całej gamy nowych form duchowego wyrazu, bogatych w znaczenie i wzajemnie nas wiążących. Dziękujemy za to Bogu.

Pamiętna wizyta mojego czcigodnego poprzednika Papieża Jana Pawła II w Atenach w 2001 r., podczas pielgrzymki śladami św. Pawła, w istotny sposób przyczyniła się do stopniowego rozwoju naszych coraz bardziej intensywnych kontaktów i współpracy. Podczas tej pielgrzymki Papież Jan Paweł II został przyjęty z czcią i szacunkiem przez Wielce Błogosławionego i Święty Synod Kościoła Grecji. W szczególności zaś pamiętamy wzruszające spotkanie na Areopagu, w miejscu, gdzie nauczał św. Paweł. Potem nastąpiła wymiana wizyt delegacji kapłanów i studentów.

Nie chciałbym i nie mógłbym zapomnieć tu o owocnej współpracy, która została nawiązana między Apostolikì Diakonia i Watykańską Biblioteką Apostolską.

Tego typu inicjatywy przyczyniają się do rzeczywistego wzajemnego poznania, i nie wątpię, że pomogą w umocnieniu nowych relacji między Kościołem Grecji i Kościołem Rzymu.

Brońmy wspólnych wartości

Wielce Błogosławiony, patrząc w przyszłość widzimy przed sobą wielkie pole, na którym będzie mogła wzrastać nasza współpraca kulturalna i duszpasterska.

Różne kraje europejskie pracują nad stworzeniem nowej Europy, która nie może być rzeczywistością wyłącznie gospodarczą. Katolicy i prawosławni powinni wnieść tu swój wkład kulturowy, a przede wszystkim duchowy. Ich obowiązkiem jest bowiem bronić chrześcijańskich korzeni kontynentu, które miały wpływ na jego kształt na przestrzeni wieków, i tym samym pozwolić, by tradycja chrześcijańska nadal mogła się wyrażać i oddziaływać ze wszystkich sił na rzecz uznania godności osoby, poszanowania mniejszości i unikania wszelkiego ujednolicania kulturowego, które stwarza niebezpieczeństwo utraty wielkich bogactw cywilizacji; trzeba również strzec praw człowieka, do których należy zasada wolności jednostki, a zwłaszcza wolności religijnej; są to prawa, które trzeba umacniać i których trzeba bronić na forum Unii Europejskiej i w każdym z jej krajów członkowskich.

Trzeba też rozwijać współpracę między chrześcijanami w każdym z krajów Unii Europejskiej, by stawić czoło nowym zagrożeniom, które stają przed wiarą chrześcijańską, takim jak wzmagająca się coraz bardziej sekularyzacja, relatywizm i nihilizm, który jest podłożem zachowań, a nawet prawodawstw, godzących w niezbywalną godność osób i podważających tak podstawowe instytucje jak małżeństwo. Pilnie musimy podjąć wspólne działania duszpasterskie, które dla naszych współczesnych będą wspólnym świadectwem, a nam pozwolą uzasadnić tę nadzieję, która jest w nas.

Obecność Wielce Błogosławionego tu w Rzymie jest znakiem tego wspólnego zaangażowania. Ze swej strony Kościół katolicki głęboko pragnie uczynić wszystko co możliwe, aby ułatwić nasze wzajemne zbliżenie, dążąc do przywrócenia pełnej komunii między katolikami i prawosławnymi, a na razie sprzyjając współpracy duszpasterskiej na wszystkich możliwych poziomach, aby Ewangelia była głoszona i by imię Boże było błogosławione.

Jeszcze raz witam Wielce Błogosławionego i umiłowanych braci, którzy towarzyszą Ekscelencji podczas tej wizyty. Zawierzając was wstawiennictwu Theotókos, modlę się, by Pan obdarzył was z nieba obfitością swych błogosławieństw.

opr. mg/mg