Walka z głodem - rozwój oparty na braterstwie

Do Pana Jacques'a Dioufa, Dyrektora Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO)

1. Doroczne obchody Światowego Dnia Wyżywienia są okazją do sporządzenia bilansu tego wszystkiego, czego dokonała Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa w ramach swej misji zapewniania codziennego wyżywienia milionom naszych braci i sióstr na całym świecie. Jest to też okazja, aby przypomnieć o trudnościach, które się napotyka, gdy brakuje postawy solidarności. Nazbyt często odwraca się uwagę od potrzeb ludności, nie przykłada należytej wagi do pracy na roli i nie chroni się naturalnych zasobów naszej ziemi. W rezultacie powstają nierówności ekonomiczne, a godność oraz niezbywalne prawa człowieka są lekceważone.

Tegoroczne hasło: «Zjednoczeni w walce z głodem», jest swoistym sygnałem alarmowym, przypominającym, że każdy musi się zaangażować, by rolnictwo odzyskało swoje właściwe znaczenie. Wszyscy — poczynając od pojedynczych osób, po organizacje społeczne i państwowe oraz instytucje międzynarodowe — powinni uznać za priorytet jedno z najpilniejszych zadań wspólnoty ludzkiej: uwolnienie od głodu. Aby uwolnić ludzkość od głodu, trzeba nie tylko zapewnić każdemu dostateczną ilość żywności, ale i codzienny do niej dostęp. Oznacza to zwiększanie wszelkich środków i infrastruktur, które są konieczne do utrzymania produkcji i dystrybucji na poziomie umożliwiającym każdemu pełne korzystanie z prawa do żywności.

Wysiłki podejmowane, aby ten cel osiągnąć, na pewno pomogą zjednoczyć rodzinę ludzką na świecie. Niezbędne są konkretne inicjatywy, zrodzone z miłości i inspirowane prawdą, inicjatywy pomocne w przezwyciężaniu naturalnych przeszkód związanych z porami roku i z warunkami środowiskowymi oraz przeszkód powstałych na skutek działalności człowieka. Miłość praktykowana w świetle prawdy może położyć kres podziałom i konfliktom i doprowadzić do tego, że ziemskie dobra będą krążyły bez przeszkód między ludźmi.

Ważnym krokiem naprzód była niedawna decyzja wspólnoty międzynarodowej o ochronie prawa do wody, które — jak FAO zawsze twierdziła — ma podstawowe znaczenie dla wyżywienia człowieka, dla rolnictwa i dla ochrony przyrody. W istocie, jak zauważył mój czcigodny poprzednik, Papież Jan Paweł II w przesłaniu na XXII Światowy Dzień Wyżywienia, różne religie przyznają wodzie znaczenie symboliczne, «co skłania nas do uświadomienia sobie wartości owego cennego dobra, a w konsekwencji do zastanowienia się nad zmianą dotychczasowych sposobów postępowania, tak aby zagwarantować wszystkim ludziom, zarówno dzisiaj, jak i w przyszłości, dostęp do wody, koniecznej do zaspokojenia ich potrzeb, oraz aby w sferze działalności produkcyjnej, a zwłaszcza w rolnictwie, nie brakowało odpowiedniej ilości tego bezcennego dobra» (przesłanie Jana Pawła II z okazji Światowego Dnia Wyżywienia, 13 x 2002 r.).

2. O ile międzynarodowa wspólnota musi się prawdziwie zjednoczyć w walce z głodem, o tyle ubóstwo musi zostać pokonane przez autentyczny rozwój ludzkości, oparty na koncepcji człowieka jako jedności ciała, duszy i ducha. Tymczasem w dzisiejszych czasach panuje tendencja do redukowania wizji rozwoju do zaspokajania materialnych potrzeb człowieka, zwłaszcza poprzez dostęp do technologii. Prawdziwy rozwój nie zależy jednak tylko od tego, co człowiek posiada; musi obejmować także wartości wyższe — braterstwo, solidarność i wspólne dobro.

W związku z presją wywieraną przez globalizację oraz wpływem interesów, które często pozostają cząstkowe, mądrą propozycją jest na pewno model rozwoju oparty na braterstwie. Jeżeli jego podstawą będzie solidarność, a celem wspólne dobro, pozwoli on przezwyciężyć aktualny kryzys światowy. Aby osiągnąć w krótkim czasie właściwy poziom bezpieczeństwa żywnościowego, należy postarać się o adekwatne środki finansowe dla rolnictwa, które pozwolą wznowić cykl produkcyjny, także w utrudnionych warunkach klimatycznych i środowiskowych. Należy podkreślić, że pogorszenie warunków klimatycznych i naturalnych w bardzo negatywny sposób odbija się na ludności wiejskiej, na uprawach i metodach pracy, zwłaszcza w krajach już cierpiących na niedostatek żywności. Kraje rozwinięte muszą być świadome, że wobec rosnących potrzeb świata niezbędna jest pokaźna pomoc z ich strony. Nie mogą zamykać się na innych; taką postawą nie przyczynią się do przezwyciężenia kryzysu.

W tej sytuacji podstawowym zadaniem FAO jest przeanalizowanie problemu głodu na świecie na poziomie instytucjonalnym i przedstawienie konkretnych propozycji inicjatyw, które włączą kraje członkowskie w zaspokajanie rosnącego zapotrzebowania na żywność. W istocie, państwa świata powinny dawać i otrzymywać proporcjonalnie do swoich rzeczywistych potrzeb, z uwagi na «pilną moralną konieczność odnowienia solidarności, zwłaszcza w relacjach między krajami znajdującymi się na drodze rozwoju a krajami w wysokim stopniu uprzemysłowionymi» (Caritas in veritate, 49).

3. Godna pochwały tegoroczna kampania «Miliard głodnych», za pomocą której FAO zabiega o zwiększenie świadomości społecznej co tego, jak pilną potrzebą jest walka z głodem, zwróciła uwagę na konieczność działania zarówno ze strony poszczególnych państw, jak całej międzynarodowej wspólnoty, nawet jeżeli działania te są ograniczone do wsparcia lub pomocy w kryzysowych sytuacjach. Przeprowadzenie reformy instytucji międzynarodowych, opartej na zasadzie pomocniczości, ma istotne znaczenie właśnie dlatego, że «same instytucje nie wystarczają, ponieważ integralny rozwój ludzki jest przede wszystkim powołaniem, a więc wiąże się z wolnym i solidarnym wzięciem na siebie odpowiedzialności przez wszystkich» (tamże, 11).

Aby wyeliminować głód i niedożywienie, należy uwolnić się z więzów własnego interesu, na rzecz owocnej bezinteresowności, jaka powinna cechować współpracę międzynarodową, będąc wyrazem prawdziwego braterstwa. Nie można jednak przy tym zapomnieć o potrzebie sprawiedliwości; ważne jest też, by respektować i wdrażać istniejące przepisy, a także wszystko, co może się okazać niezbędne przy realizowaniu projektów interwencji i długoterminowych planów działania. Jednostki, narody i państwa muszą mieć możliwość samodzielnie nadawać kształt własnemu rozwojowi, korzystając z pomocy zewnętrznej w zgodzie ze swoimi priorytetami i przekonaniami, zakorzenionymi w tradycyjnych technikach, w kulturze i tradycji religijnej, w mądrości przekazywanej w rodzinach z pokolenia na pokolenie.

Prosząc Wszechmogącego Boga o błogosławieństwo dla działań FAO, pragnę Pana zapewnić, Panie Dyrektorze Generalny, że Kościół jest zawsze gotowy do współpracy w walce z głodem. Poprzez swoje rozliczne instytucje Kościół nie ustannie działa bowiem na rzecz przezwyciężania nędzy, którą cierpi znaczna część mieszkańców ziemi. Jest przy tym w pełni świadomy, iż angażując się w tej dziedzinie, uczestniczy we wspólnym wysiłku wspólnoty międzynarodowej na rzecz umacniania jedności i pokoju we wspólnocie narodów.

Watykan, 15 października 2010 r.

opr. mg/mg