Nie zapominajcie o ubogich

W dniach 20-23 stycznia 2016 r. w Davos-Klosters w Szwajcarii odbywało się doroczne zebranie Światowego Forum Ekonomicznego. Poniżej zamieszczamy przesłanie Papieża Franciszka, odczytane na jego rozpoczęcie.

Profesor Klaus Schwab, Prezes Zarządu Światowego Forum Ekonomicznego

Przede wszystkim pragnę podziękować panu za uprzejme zaproszenie, abym przemówił do uczestników dorocznego zebrania Światowego Forum Ekonomicznego, które odbędzie się w Davos-Klosters pod koniec stycznia i będzie miało za temat «Mastering the Fourth Industrial Revolution» («Pokierować czwartą rewolucją przemysłową»). Składam panu serdeczne życzenia pomyślnych rezultatów tego spotkania, które stawia sobie za cel zachęcanie do nieustannej odpowiedzialności za społeczeństwo i środowisko, czemu ma służyć konstruktywny dialog z osobami sprawującymi władzę, prowadzącymi działalność przedsiębiorczą oraz odpowiedzialnymi za społeczeństwo obywatelskie, jak i ze znamienitymi przedstawicielami środowiska politycznego, finansów i kultury.

Pojawieniu się tzw. «czwartej rewolucji przemysłowej» towarzyszyło coraz wyraźniejsze dostrzeganie nieuchronności drastycznej redukcji miejsc pracy. Najnowsze badania, prowadzone przez Międzynarodową Organizację Pracy, wykazują, że aktualnie bezrobocie dotyka setek milionów osób. Uzależnienie od finansów i technologizacja gospodarek krajowych, a także gospodarki globalnej spowodowały daleko sięgające zmiany w dziedzinie pracy. Zmniejszenie możliwości korzystnego i godnego zatrudnienia, a jednocześnie ograniczenie osłony socjalnej są przyczyną budzącego niepokój wzrostu dysproporcji oraz ubóstwa w różnych krajach. Wyraźnie dochodzi do głosu potrzeba stworzenia nowych modeli przedsiębiorczości, które promując rozwój nowoczesnych technologii, potrafiłyby również wykorzystywać je do tworzenia godnej pracy dla wszystkich, wzmacniania i ugruntowywania praw społecznych i chronienia środowiska. Człowiek powinien kierować rozwojem technologicznym, nie pozwalając, by on go zdominował!

Jeszcze raz apeluję do was wszystkich: «Nie zapominajcie o ubogich!». To jest pierwszorzędne wyzwanie, jakie stoi przed wami jako piastującymi kierownicze funkcje w świecie biznesu. «Ten, kto dysponuje środkami, aby wieść godne życie, i nie musi troszczyć się o przywileje, powinien starać się pomagać najuboższym, aby również oni mogli osiągnąć warunki życia szanujące godność człowieka, w szczególności poprzez rozwój swojego potencjału ludzkiego, kulturowego, gospodarczego i społecznego» (przemówienie do klasy rządzącej i do korpusu dyplomatycznego, Bangi, 29 listopada 2015 r.)

Nie powinniśmy nigdy dopuścić do tego, aby kultura dobrobytu znieczuliła nas i spowodowała, że staniemy się «niezdolni do współczucia wobec krzyku boleści innych», tak że «nie płaczemy już wobec dramatu innych ani nie interesuje nas troska o nich, tak jakby odpowiedzialność za to nas nie dotyczyła» (Evangelii gaudium, 54).

Płakanie w obliczu dramatu innych oznacza nie tylko uczestniczenie w ich cierpieniach, ale także i przede wszystkim zdawanie sobie sprawy, że to nasze działania są przyczyną niesprawiedliwości i nierówności. Dlatego «otwórzmy nasze oczy, aby dostrzec biedy świata, rany tak wielu braci i sióstr pozbawionych godności. Poczujmy się wezwani, słysząc ich wołanie o pomoc. Nasze ręce niech ścisną ich ręce, przyciągnijmy ich do siebie, aby poczuli ciepło naszej obecności, przyjaźni i braterstwa. Niech ich wołanie stanie się naszym i abyśmy razem przełamali barierę obojętności, która często panuje niepodzielnie, by ukryć hipokryzję i egoizm» (bulla ogłaszająca Nadzwyczajny Jubileusz Miłosierdzia Misericordiae Vultus, 15).

Kiedy sobie to uświadamiamy, stajemy się bardziej ludzcy, jako że odpowiedzialność za naszych braci i nasze siostry jest istotną częścią naszego wspólnego człowieczeństwa. Nie bójcie się otworzyć umysłów i serc na ubogich. W ten sposób dacie pełną wolność działania waszym talentom gospodarczym i technicznym i odkryjecie szczęście pełnego życia, którego nie może dać sam konsumpcjonizm.

W obliczu głębokich i epokowych przemian liderzy światowi winni podjąć wyzwanie, jakim jest zagwarantowanie, aby nadchodząca «czwarta rewolucja przemysłowa», skutki automatyzacji i innowacji naukowych oraz technologicznych nie prowadziły do zniszczenia osoby ludzkiej — do tego, że zastąpi ją bezduszna maszyna — lub do przekształcenia naszej planety w pusty ogród, z którego czerpaliby przyjemność nieliczni wybrani.

Przeciwnie, chwila obecna stwarza cenną sposobność do tego, by kierować i zarządzać trwającymi procesami i by budować społeczeństwa integrujące, w których fundamentem byłoby poszanowanie godności człowieka, tolerancja, współczucie i miłosierdzie. Zachęcam was zatem do podjęcia na nowo waszej rozmowy na temat tego, jak kształtować przyszłość planety, «naszego wspólnego domu», i proszę was o podejmowanie razem wysiłków, aby osiągnąć rozwój zrównoważony i integralny.

Jak często mówiłem, a teraz chętnie powtarzam, działalność przedsiębiorcza jest «szlachetnym powołaniem zmierzającym do wytwarzania bogactwa i udoskonalania świata dla wszystkich, zwłaszcza jeśli przyjmuje, że tworzenie miejsc pracy jest nieuniknioną częścią jej służby na rzecz dobra wspólnego» (Laudato si', 129). A w związku z tym ma za zadanie pomagać w przezwyciężeniu złożonego kryzysu społecznego i środowiskowego oraz zwalczać ubóstwo. Umożliwi to poprawę niepewnych warunków życia milionów osób i zniwelowanie przepaści społecznej, która jest źródłem licznych niesprawiedliwości i niszczy podstawowe wartości społeczeństwa, w tym równość, sprawiedliwość i solidarność.

W związku z tym, posługując się preferencyjnymi środkami dialogu, Światowe Forum Ekonomiczne może stać się platformą obrony i ochrony świata stworzonego i umożliwić osiągnięcie postępu «zdrowszego, bardziej ludzkiego, bardziej społecznego i bardziej integralnego» (Laudato si', 112), a także poświęcić należytą uwagę zadaniom ochrony środowiska i konieczności maksymalizowania wysiłków w celu wykorzenienia ubóstwa, zgodnie z tym, co zostało postanowione w Agendzie na rzecz Zrównoważonego Rozwoju 2030 i w porozumieniu paryskim w kontekście Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu.

Panie prezesie, ponawiając życzenia sukcesów na bliskim spotkaniu w Davos, wypraszam obfite błogosławieństwo Boże dla pana, dla wszystkich uczestników Forum oraz ich rodzin.

Watykan, 30 grudnia 2015 r.

opr. mg/mg