Solidarność między pokoleniami

12 września w Turynie rozpoczął się 47. Tydzień Społeczny Katolików Włoskich, którego temat brzmiał: «Rodzina nadzieją i przyszłością społeczeństwa włoskiego». Z tej okazji Ojciec Święty wystosował następujące przesłanie:

Czcigodny Brat Kard. Angelo Bagnasco, Przewodniczący Konferencji Episkopatu Włoch

Kieruję serdeczne pozdrowienia do Księdza Kardynała i wszystkich uczestników 47. Tygodnia Społecznego Katolików Włoskich, zorganizowanego w Turynie. Braterski uścisk przekazuję obecnym Biskupom, w szczególności Pasterzowi tego Kościoła, abpowi Cesare Nosiglii, jak również abpowiArrigowi Miglio oraz Członkom Komitetu Naukowego i Organizacyjnego. Pozdrawiam wszystkich Przedstawicieli diecezji włoskich i różnych stowarzyszeń kościelnych.

Tradycja organizowania Tygodni Społecznych we Włoszech rozpoczęła się w 1907 r., a jednym z ich głównych inicjatorów był bł. Józef Toniolo. Obecny, 47. Tydzień jest pierwszym, który odbywa się po jego beatyfikacji — miała ona miejsce 29kwietnia 2012 r. — i został właśnie powierzony w sposób szczególny jego wstawiennictwu. Postać bł. Toniola należy do świetlanej rzeszy katolików świeckich, którzy pomimo trudności, związanych z czasami, w jakich żyli, pragnęli i potrafili z Bożą pomocą iść właściwymi drogami, pracując na rzecz poszukiwania i budowania wspólnego dobra. Przez swoje życie i swoją refleksję realizowali oni w praktyce to, czego Sobór Watykański II nauczał odnośnie do powołania i misji świeckich (por. Konst. dogm. Lumen gentium, 31); a ich przykład stanowi wciąż aktualną zachętę dla dzisiejszych katolików świeckich, aby z kolei oni szukali skutecznych dróg prowadzących do tego celu, w świetle najnowszego nauczania Kościoła (por. Benedykt XVI, enc. Deus caritas est, 28). Przykładna siła świętości w dziedzinie społecznej jest w tym przypadku jeszcze bardziej uwydatniona przez miejsce, gdzie odbywa się ten 47. Tydzień Społeczny. Turyn w istocie jest miastem emblematycznym dla całej drogi historyczno-społecznej Włoch, a jest nim w szczególności ze względu na obecność Kościoła na tej drodze. W Turynie działało w XIX i XX w. wielu mężczyzn i kobiet, kapłanów, zakonników i zakonnic, świeckich — niektórzy z nich to święci i błogosławieni — którzy dawali świadectwo swoim życiem i skutecznie pracowali, angażując się w dzieła w służbie młodzieży, rodzin, ludzi najuboższych.

Tygodnie Społeczne Katolików Włoskich w różnych okresach historycznych były opatrznościowe i cenne, a są takie jeszcze do dziś. Są bowiem bardzo wartościową inicjatywą kulturalną i kościelną, pozwalającą podejmować i, jeśli to możliwe, uprzedzać problemy i wyzwania niekiedy radykalne, jakie stawia aktualny rozwój społeczeństwa. Dlatego Kościół we Włoszech już przed 25 laty postanowił je przywrócić i na nowo wypromować jako szczególnie odpowiednie chwile do słuchania i poszukiwań, konfrontacji i pogłębiania, bardzo ważne zarówno dla samej wspólnoty kościelnej, dla jej posługi ewangelizacji i promocji człowieka, jak i dla uczonych oraz osób działających w dziedzinie kultury i społecznej (por. Nota Pastorale CEI z 20 listopada 1988 r.). Tygodnie Społeczne są zatem szczególnym narzędziem, za którego pomocą Kościół we Włoszech wnosi swój wkład w dążenie do wspólnego dobra kraju (por. Powszechny Sobór Watykański II, Konst. duszpast. Gaudium et spes, 26). Zadanie to, będące zadaniem całej wspólnoty, z jej różnymi członkami, obowiązuje, jak już przypominaliśmy, w sposób szczególny ludzi świeckich, i oni są odpowiedzialni za jego realizację.

Temat tego Tygodnia Społecznego brzmi: «Rodzina nadzieją i przyszłością społeczeństwa włoskiego». Wyrażam pełne uznanie dla tego wyboru i za złączenie rodziny z ideą nadziei i przyszłości. Tak właśnie jest! A dla wspólnoty chrześcijańskiej rodzina jest czymś więcej niż «tematem» — jest życiem, jest codzienną rzeczywistością, jest drogą pokoleń, które przekazują sobie wiarę wraz z miłością i podstawowymi wartościami moralnymi, jest konkretną solidarnością, trudem, cierpliwością, a także projektem, nadzieją, przyszłością. To wszystko, czym żyje wspólnota chrześcijańska w świetle wiary, nadziei i miłości, nie jest nigdy zachowywane dla niej samej, ale staje się każdego dnia zaczynem w tkance całego społeczeństwa, dla wzrostu jego dobra wspólnego (por. tamże, 47).

Nadzieja i przyszłość zakładają pamięć. Pamięć osób starszych naszego społeczeństwa jest wsparciem w postępowaniu naprzód. Przyszłość społeczeństwa, a konkretnie społeczeństwa włoskiego jest zakorzeniona w ludziach starszych i w młodzieży — tej ostatniej, ponieważ ma siłę i wiek, pozwalające budować historię; w tamtych, ponieważ są żywą pamięcią. Lud, który nie troszczy się o osoby starsze i o dzieci oraz młodzież, nie ma przyszłości, ponieważ niszczy pamięć i obietnicę.

W takiej perspektywie sytuuje się obecny 47. Tydzień Społeczny, a także dokument przygotowawczy, który go poprzedził. Ma on być świadectwem i przedstawiać refleksję, rozeznanie, bez uprzedzeń, możliwie jak najbardziej otwarte, uwzględniające nauki humanistyczne i społeczne. Jako Kościół ukazujemy przede wszystkim koncepcję rodziny, zgodną z tą zawartą w Księdze Rodzaju — jedności pomimo różnicy między mężczyzną a kobietą — oraz jej płodności. W tej sytuacji ponadto uznajemy za dobro dla wszystkich pierwszą naturalną społeczność, jak jest to ujęte także w konstytucji Republiki Włoskiej. Wreszcie, chcemy potwierdzić raz jeszcze, że tak pojmowana rodzina jest pierwszym i głównym podmiotem w budowaniu społeczeństwa i gospodarki na miarę człowieka, i z tego względu zasługuje na to, by ją faktycznie wspierać. Konsekwencje, pozytywne bądź negatywne, decyzji przede wszystkim o charakterze kulturalnym i politycznym co do rodziny dotykają różnych dziedzin życia społeczeństwa i kraju: od problemu demograficznego — który jest poważny na całym kontynencie europejskim, a w szczególności we Włoszech — po inne kwestie, związane z pracą i ekonomią w ogóle, poprzez wychowanie dzieci, aż po te, które dotyczą samej wizji antropologicznej, będącej u podstaw naszej cywilizacji (por. Benedykt XVI, enc. Caritas in veritate, 44).

Te refleksje dotyczą nie tylko wierzących, ale wszystkich osób dobrej woli, wszystkich, którym leży na sercu wspólne dobro kraju, właśnie tak, jak w przypadku kwestii ekologii środowiska, która może znacznie pomóc w zrozumieniu zagadnień «ekologii człowieka» (por. tenże, przemówienie w Bundestagu, Berlin, 22 września 2011 r.). Rodzina jest szczególną szkołą wielkoduszności, dzielenia się, odpowiedzialności, szkołą, która wychowuje do przezwyciężenia pewnej mentalności indywidualistycznej, która utorowała sobie drogę w naszych społeczeństwach. Wspieranie i promowanie rodzin, dowartościowanie ich fundamentalnej i zasadniczej roli to działanie na rzecz zrównoważonego i solidarnego rozwoju.

Nie możemy ignorować cierpienia tak wielu rodzin, spowodowanego przez brak pracy, problem mieszkania, praktyczną niemożność swobodnego dokonywania wyborów co do kształcenia; cierpienia spowodowanego także konfliktami w łonie samych rodzin, porażkami w życiu małżeńskim i rodzinnym, przemocą, która niestety zagnieżdża się i wyrządza szkody także w naszych domach. Wszystkim powinniśmy i chcemy okazywać szczególną bliskość, z poszanowaniem i prawdziwym poczuciem braterstwa i solidarności. Chcemy jednak przede wszystkim przypomnieć o prostym, ale pięknym i odważnym świadectwie tak licznych rodzin, które przeżywają doświadczenie małżeństwa i rodzicielstwa z radością, oświecane i wspierane przez łaskę Pana, nie bojąc się stawiać czoła także chwilom krzyża, które jeśli są przeżywane w jedności z krzyżem Pana, nie przeszkadzają w drodze miłości, ale mogą właśnie umocnić ją i uczynić pełniejszą.

Oby ten Tydzień Społeczny skutecznie przyczynił się do uwydatnienia związku między dobrem wspólnym a promocją rodziny opartej na małżeństwie, abstrahując od uprzedzeń i ideologii. Jest to «dług nadziei», który mają wszyscy wobec kraju, w sposób szczególny wobec młodych ludzi, którym trzeba dać nadzieję na przyszłość. Drogiego Brata oraz wielkie zgromadzenie uczestników Tygodnia Społecznego w Turynie zapewniam o mojej pamięci w modlitwie i, prosząc o modlitwę również za mnie i za moją posługę dla Kościoła, przesyłam z serca Błogosławieństwo Apostolskie.

Watykan, 11 września 2013 r.

Franciszek

opr. mg/mg