Populizmy przygotowują grunt pod nienawiść

W poniedziałek 20 stycznia Papież Franciszek przyjął na audiencji w Sali Konsystorza delegację Centrum Szymona Wiesenthala.

Drodzy Przyjaciele,

Witam was. Wasze Centrum, prowadzące działalność na całym świecie, stawia sobie za cel walkę z wszelkimi formami antysemityzmu, rasizmu i nienawiści do mniejszości. Już od dziesiątków lat utrzymujecie kontakty ze Stolicą Apostolską — łączy nas pragnienie, by uczynić świat lepszym miejscem, w poszanowaniu ludzkiej godności, godności, która należy się każdemu w takim samym stopniu, niezależnie od pochodzenia, religii i statusu społecznego. Bardzo ważne jest wychowywanie do tolerancji i wzajemnego zrozumienia, do wolności religijnej i promowania pokoju społecznego.

W sposób szczególny wnosicie wkład w podtrzymywanie żywej pamięci o Szoah. Za tydzień, 27 stycznia, obchodzona będzie 75. rocznica wyzwolenia obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau. Tam właśnie w 2016 r. zatrzymałem się, by otworzyć się wewnętrznie i modlić w milczeniu. Dziś jesteśmy wciągnięci w wir rzeczy i trudno jest nam się zatrzymać, zajrzeć do własnego wnętrza, wyciszyć się, by usłyszeć krzyk cierpiącej ludzkości. Dzisiejszy konsumpcjonizm jest także słowny — ileż niepotrzebnych słów, ileż czasu straconego na kwestionowanie i oskarżanie, ileż obelg wykrzyczanych bez zwracania uwagi na to, co się mówi. Milczenie natomiast pomaga przechować pamięć. Jeśli stracimy pamięć, unicestwimy przyszłość. Niech rocznica niewymownego okrucieństwa, które ludzkość odkryła 75 lat temu, będzie wezwaniem do zatrzymania się, do przystanięcia w milczeniu i rozpamiętywania. Jest to nam potrzebne, byśmy nie stali się obojętni.

Niepokojem napawa wzrastanie w wielu częściach świata egoistycznej obojętności, zgodnie z którą interesuje osoby tylko to, co przydatne dla nich samych — życie jest dobre, jeśli mnie się dobrze wiedzie, a kiedy coś jest nie tak, reaguje się gniewem i złością. W ten sposób przygotowuje się podatny grunt dla partykularyzmów i populizmów, które widzimy wokół siebie. Na tym gruncie szybko rośnie nienawiść. Nienawiść. Sieje się nienawiść. Całkiem niedawno byliśmy świadkami nawrotu barbarzyńskiego antysemityzmu. Nie przestanę zdecydowanie potępiać każdej formy antysemityzmu. Aby stawić czoło temu problemowi u jego korzeni, musimy z zaangażowaniem przekopywać grunt, na którym rośnie nienawiść, siejąc tam pokój. Bowiem to dzięki integracji, szukaniu i rozumieniu drugiego najlepiej chronimy samych siebie. Pilne jest zatem integrowanie na nowo tych, którzy znaleźli się na marginesie, wyciąganie ręki do tych, którzy są daleko, wspieranie tych, którzy są odrzuceni, bo nie mają środków i pieniędzy, pomaganie tym, którzy są ofiarami nietolerancji i dyskryminacji.

Deklaracja Nostra aetate (por. n. 4) podkreśla, że my, Żydzi i chrześcijanie, mamy bogate wspólne dziedzictwo duchowe, które powinniśmy odkrywać coraz bardziej, by wykorzystywać je w służbie wszystkich. Czuję, że szczególnie dziś jesteśmy wezwani właśnie my, jako pierwsi, do tej posługi — nie do tego, by się dystansować i wyłączać, ale by zbliżać się do siebie i włączać; nie do tego, by godzić się na rozwiązania siłowe, lecz by wytyczać drogi wiodące do zbliżenia. Jeśli nie zrobimy tego my, którzy wierzymy w Tego, który z wysokości niebios przypomniał sobie o nas i wziął sobie do serca nasze słabości, któż to zrobi? Przychodzą mi na myśl słowa z Księgi Wyjścia: «Bóg (...) pamiętał (...) o swoim przymierzu z Abrahamem, Izaakiem i Jakubem. Spojrzał (...) na Izraelitów i ulitował się nad nimi» (2, 24-25). My również pamiętajmy o przeszłości i bierzmy sobie do serca sytuację tych, którzy cierpią: w ten sposób będziemy przygotowywali grunt pod braterstwo.

Drodzy przyjaciele, dziękuję wam za wasze zaangażowanie w tej dziedzinie i zachęcam was do umacniania naszej współpracy w obronie najsłabszych. Niech Najwyższy pomoże nam szanować się i lubić coraz bardziej, i czynić ziemię lepszym miejscem, zasiewając pokój. Szalom!

opr. mg/mg