Chrystus jedynym Zbawicielem

1. Chrystus objawia się w całym swoim ziemskim życiu jako Zbawiciel posłany przez Ojca dla zbawienia świata. Już Jego imię «Jezus» wskazuje na tę misję. Oznacza ono bowiem: «Bóg zbawia».

Imię to zostało Mu nadane z woli nieba: zarówno Maryja, jak i Józef (por. Łk 1, 31; Mt 1, 21) otrzymują polecenie, aby Go nazwać tym imieniem. Przesłanie przekazane Józefowi wyjaśnia znaczenie tego imienia: «On bowiem zbawi swój lud od jego grzechów».

2. Chrystus określa swoją misję Zbawiciela jako służbę, której najpełniejszym wyrazem będzie ofiara Jego życia dla dobra ludzi: «Syn Człowieczy nie przyszedł, aby Mu służono, lecz żeby służyć i dać swoje życie na okup za wielu» (Mk 10, 45; Mt 20, 28). Słowa te, skierowane do uczniów pragnących zająć pierwsze miejsca w Królestwie, mają ukształtować w nich nową mentalność, bliższą mentalności Nauczyciela.

W opisie zawartym w Księdze Daniela postać «Syna Człowieczego» otoczona jest chwałą należną władcom, którym oddaje się powszechną cześć: «służyły Mu wszystkie narody, ludy i języki» (Dn 7, 14). Tej postaci Jezus przeciwstawia Syna Człowieczego, który oddaje się na służbę wszystkim. Jako Osoba Boska ma pełne prawo do tego, by Mu służono. Jednakże mówiąc, że «przyszedł, żeby służyć», ujawnia zdumiewający aspekt postępowania Boga, który choć ma prawo i władzę, by Mu służono, oddaje się «na służbę» swemu stworzeniu.

Tę wolę służenia Jezus wyraża w sposób wymowny i wzruszający podczas Ostatniej Wieczerzy, kiedy umywa nogi uczniom: ten symboliczny gest wyryje się na zawsze w ich pamięci jako reguła życia: «i wyście powinni sobie nawzajem umywać nogi» (J 13, 14).

3. Mówiąc, że Syn Człowieczy przyszedł, aby dać swoje życie na okup za wielu, Jezus nawiązuje do proroctwa o cierpiącym Słudze, który «wyda swe życie na ofiarę za grzechy» (Iz 53, 10). Jest to ofiara osobista, różniąca się znacznie od ofiar ze zwierząt, jakie składano w dawnym kulcie. Jest to dar życia «na okup za wielu», to znaczy za olbrzymią rzeszę ludzką, za «wszystkich».

Jezus jawi się zatem jako powszechny Zbawiciel: według planu Bożego wszyscy ludzie zostają odkupieni, wyzwoleni i zbawieni przez Niego. Mówi św. Paweł: «wszyscy (...) zgrzeszyli i pozbawieni są chwały Bożej, a dostępują usprawiedliwienia darmo, z Jego łaski, przez odkupienie, które jest w Chrystusie Jezusie» (Rz 3, 23-24). Zbawienie jest darem, który każdy może otrzymać, wyrażając z własnej woli zgodę i gotowość do współpracy.

4. Jako Zbawiciel powszechny, Chrystus jest jedynym Zbawicielem. Mówi to jasno Piotr: «nie ma w żadnym innym zbawienia, gdyż nie dano ludziom pod niebem żadnego innego imienia, w którym moglibyśmy być zbawieni» (Dz 4, 12).

Jednocześnie zostaje On ogłoszony jedynym pośrednikiem między Bogiem a ludźmi, jak mówi Pierwszy List do Tymoteusza: «Albowiem jeden jest Bóg, jeden też pośrednik między Bogiem a ludźmi, człowiek, Chrystus Jezus, który wydał siebie samego na okup za wszystkich» (2, 5-6). Jako Bóg — Człowiek, Jezus jest doskonałym pośrednikiem łączącym ludzi z Bogiem, starającym się dla nich o dobra zbawienia i życia Bożego. Chodzi o jedyne w swoim rodzaju pośrednictwo, wykluczające jakiekolwiek pośrednictwo konkurencyjne lub paralelne, choć dopuszczające pośrednictwa, które mają w nim udział lub są od niego zależne (por. Redemptoris missio, 5).

Nie można zatem dopuścić istnienia — obok Chrystusa — innych, niezależnych źródeł lub dróg zbawienia. Dlatego też w wielkich religiach, które Kościół daży szacunkiem w duchu wskazań Soboru Watykańskiego II, chrześcijanie uznają obecność zbawczych elementów, które w swym działaniu są jednak zależne od wpływu łaski Chrystusowej. Dzięki tajemniczemu działaniu Ducha Świętego, który «wieje tam, gdzie chce» (J 3, 8), religie te mogą pomóc ludziom w osiągnięciu wiecznej szczęśliwości, ale również i ta rola jest owocem odkupieńczego działania Chrystusa. Dlatego również w odniesieniu do różnych religii działa w sposób tajemniczy Chrystus Zbawiciel, który w tym dziele jednoczy ze sobą Kościół, ustanowiony «jako sakrament, czyli znak i narzędzie wewnętrznego zjednoczenia z Bogiem i jedności całego rodzaju ludzkiego» (Lumen gentium, 1).

5. Na zakończenie pragnę przytoczyć piękną stronicę Traktatu o prawdziwym nabożeństwie do Najświętszej Maryi Panny św. Ludwika de Montfort, głoszącego chrystologiczną wiarę Kościoła: «Jezus Chrystus jest Alfą i Omegą, ’Początkiem i Końcem’ wszystkiego. (...) On jest jedynym nauczycielem, który ma nas pouczyć, jedynym Panem, od którego zależymy, jedynym wodzem, z którym mamy być złączeni, jedynym wzorem, do którego mamy się upodabniać, jedynym lekarzem, który ma nas uleczyć, jedynym pasterzem, który ma nas nakarmić, jedyną drogą, po której mamy kroczyć, jedyną prawdą, w którą mamy wierzyć, jedynym życiem, które ma nas ożywiać, jedynym, który powinien nam wystarczyć we wszystkim. (...) Każdy wierny, który nie jest zjednoczony z Chrystusem jak latorośl z winnym szczepem, pada, schnie i nadaje się tylko do wrzucenia w ogień. Natomiast jeśli jesteśmy w Jezusie Chrystusie i Jezus Chrystus w nas, nie musimy się obawiać żadnego potępienia. Ani aniołowie z nieba, ani ludzie na ziemi, ani demony z piekła, ani żadne inne stworzenie nie może uczynić nam zła, ponieważ nie może nas odłączyć od miłości Bożej w Jezusie Chrystusie.

Wszystko możemy przez Chrystusa, z Chrystusem i w Chrystusie; możemy oddawać cześć i chwałę Ojcu w jedności Ducha Świętego; możemy stawać się doskonałymi, by stać się miłą wonią życia wiecznego dla bliźniego» (n. 61).

Do Polaków uczestniczących w audiencji generalnej:

Tematem dzisiejszej katechezy chrystologicznej jest prawda o Chrystusie jako Zbawicielu, jedynym Zbawicielu świata, jedynym Pośredniku pomiędzy Bogiem a ludźmi. Ta prawda, którą starałem się uwydatnić już w pierwszej encyklice, Redemptor hominis, jest też szczególnie aktualna w bliskiej już perspektywie roku 2000.

Rok 2000 od narodzin Chrystusa jest to równocześnie rok 2000 naszego odkupienia. Tę prawdę staramy się rozważać, pogłębiać i nią żyć zarówno w okresie Bożego Narodzenia, jak też w zbliżającym się już okresie Wielkiego Postu i Wielkiej Nocy.

Niech Pan Bóg błogosławi wszystkim pielgrzymom i wszystkim rodakom w kraju. Pochwalony Jezus Chrystus!