Jedyny chrzest wspólnoty chrześcijańskiej

1. Dzisiejsza audiencja generalna odbywa się w Oktawie Wielkanocy. W tym tygodniu i w następnych, aż do Piećdziesiątnicy, wspólnota chrześcijańska w sposób szczególny doświadcza obecności i działania zmartwychwstałego Chrystusa. We wspaniałej atmosferze światła i radości, znamionującej okres wielkanocny, kontynuujemy nasze refleksje w ramach przygotowania do Wielkiego Jubileuszu Roku 2000. Dziś będą one poświęcone sakramentowi chrztu, który zanurzając człowieka w tajemnicę śmierci i zmartwychwstania Chrystusa sprawia, że staje się on dzieckiem Bożym i członkiem Kościoła.

Chrzest ma podstawową wartość dla wspólnoty chrześcijańskiej. Zwłaszcza w Liście do Efezjan chrzest traktowany jest jako jedna z podstaw jedności łączącej uczniów Chrystusa: «Jedno jest Ciało i jeden Duch, bo też zostaliście wezwani do jednej nadziei, jaką daje wasze powołanie. Jeden jest Pan, jedna wiara, jeden chrzest. Jeden jest Bóg i Ojciec wszystkich» (Ef 4, 4-6).

Stwierdzenie, że jest jeden chrzest, w kontekście innych podstaw jedności kościelnej ma szczególne znaczenie. W rzeczywistości wskazuje on na jedynego Ojca, który w chrzcie ofiaruje wszystkim dziecięctwo Boże. Wiąże się ściśle z Chrystusem, jedynym Panem, jednoczącym ochrzczonych w swoim Mistycznym Ciele, oraz z Duchem Świętym, będącym zasadą jedności pośród różnorodności darów. Chrzest jako sakrament wiary przekazuje życie otwierające nam bramy wieczności i dlatego wiąże się z nadzieją, która pozwala oczekiwać i mieć pewność, że spełnią się Boże obietnice.

Jedyny chrzest jest zatem wyrazem jedności całej tajemnicy zbawienia.

2. Kiedy Paweł pragnie ukazać jedność Kościoła, porównuje go do ciała, Ciała Chrystusowego, które buduje właśnie chrzest: «Wszyscyśmy bowiem w jednym Duchu zostali ochrzczeni, [aby stanowić] jedno Ciało: czy to Żydzi, czy Grecy, czy to niewolnicy, czy wolni. Wszyscyśmy też zostali napojeni jednym Duchem» (1 Kor 12, 13).

Duch Święty stanowi zasadę jedności Ciała, ponieważ ożywia zarówno Chrystusa — głowę, jak i jego członki. Otrzymując Ducha, wszyscy ochrzczeni, pomimo różnic wynikających z pochodzenia, narodowości, kultury, płci i przynależności społecznej, jednoczą się w Chrystusowym Ciele i dlatego Paweł może powiedzieć, że «nie ma już Żyda ani poganina, nie ma już niewolnika ani człowieka wolnego, nie ma już mężczyzny ani kobiety, wszyscy bowiem jesteście kimś jednym w Chrystusie Jezusie» (Ga 3, 28).

3. Nawiązując do chrztu, Pierwszy List św. Piotra zachęca chrześcijan, by zbliżyli się do Chrystusa i przyczyniali się do wzrostu duchowej budowli, którą On wzniósł i która na Nim się wspiera: «Zbliżając się do Tego (Chrystusa), który jest żywym kamieniem, odrzuconym wprawdzie przez ludzi, ale u Boga wybranym i drogocennym, wy również, niby żywe kamienie, jesteście budowani jako duchowa świątynia, by stanowić święte kapłaństwo, dla składania duchowych ofiar, przyjemnych Bogu przez Jezusa Chrystusa» (2, 4-5). Chrzest jednoczy zatem wszystkich wiernych w jedynym kapłaństwie Chrystusowym, uzdalniając ich do uczestniczenia w aktach kultu Kościoła i przemienienia własnej egzystencji w duchową ofiarę miłą Bogu. W ten sposób wzrastają oni w świętości i przyczyniają się do wzrostu całej wspólnoty.

Chrzest jest również źródłem dynamizmu apostolskiego. O misyjnym zadaniu ludzi ochrzczonych, zgodnie z powołaniem każdego z nich, mówi obszernie Sobór w konstytucji Lumen gentium: «Ze swej strony każdy uczeń Chrystusowy ma obowiązek szerzenia wiary» (n. 17). W encyklice Redemptoris missio podkreśliłem, że na mocy chrztu wszyscy wierni świeccy są misjonarzami (por. n. 71).

4. Chrzest jest również zasadniczym punktem wyjścia dla inicjatyw ekumenicznych.

Dekret o ekumenizmie mówi o naszych braciach odłączonych: «Ci przecież, co wierzą w Chrystusa i otrzymali ważnie chrzest, pozostają w jakiejś, choć niedoskonałej wspólnocie (communio) ze społecznością Kościoła katolickiego» (Unitatis redintegratio, 3). Ważnie udzielony chrzest powoduje w rzeczywistości skuteczne włączenie w Chrystusa i sprawia, że wszyscy ochrzczeni są naprawdę braćmi i siostrami w Panu, niezależnie od tego, do jakiego należą wyznania. Oto, co głosi na ten temat Sobór: «chrzest stanowi sakramentalny węzeł jedności trwający między wszystkimi przezeń odrodzonymi» (tamże, 22).

Jest to zaczątek komunii, którą należy rozwinąć ku pełni jedności, do czego wzywa ten sam Sobór: «Wszelako chrzest sam przez się jest jedynie pierwszym zaczątkiem, jako że całkowicie zmierza do osiągnięcia pełni życia w Chrystusie. Zatem chrzest ma prowadzić do pełnego wyznawania wiary, do całkowitego wcielenia w zgodną z wolą Chrystusa instytucję zbawienia, wreszcie do pełnego wszczepienia w eucharystyczną wspólnotę» (tamże).

5. Ten ekumeniczny profil chrztu zasługuje na szczególne uwydatnienie w perspektywie Jubileuszu (por. Tertio millennio adveniente, 41).

Niestety, po dwóch tysiącach lat od przyjścia Chrystusa chrześcijanie nie dają światu świadectwa pełnej jedności, której On pragnął i o którą się modlił. Nie powinniśmy jednak zapominać, że bardzo wielkie jest to, co nas łączy. Należy rozwijać dialog doktrynalny na wszystkich poziomach, pogłębiać wzajemne otwarcie i współpracę, a zwłaszcza duchowy ekumenizm modlitwy i wzrostu świętości. Właśnie łaska chrztu jest fundamentem, na którym można budować pełną jedność, do której nieustannie zachęca nas Duch Święty.

Do Polaków uczestniczących w audiencji generalnej:

«Wesoły nam dziś dzień nastał, / Którego z nas każdy żądał; / Tego dnia Chrystus zmartwychwstał, Alleluja!»

W tych słowach od wieków wyrażamy radość wielkanocną. Cały ochrzczony naród polski w tych słowach wyraża swoją radość, że może uczestniczyć w zwycięstwie Chrystusa nad śmiercią.

Życzę wam, obecnym tutaj pielgrzymom z Polski, zwłaszcza młodym, ażeby ta radość była waszym udziałem teraz, kiedy zbliżamy się do progu trzeciego tysiąclecia, żebyśmy tak, jak w drugie tysiąclecie chrztu od r. 1966, wkroczyli też w trzecie tysiąclecie chrześcijaństwa na całym świecie wraz z całym Kościołem powszechnym.

Niech Bóg błogosławi wszystkim obecnym i wszystkim rodakom w kraju. Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus!