Nowe środki przekazu w służbie nowej ewangelizacji

Żywa wiara, moc płynąca ze spotkania z Chrystusem zawsze były czynnikami kształtującymi i przemieniającymi kulturę. Tak jest również i dziś, gdy dysponujemy nowymi środkami artystycznego wyrazu i społecznej komunikacji. Po dwudziestu wiekach Ewangelia nic nie straciła ze swej kulturotwórczej mocy. Trzeba ją jedynie zastosować w nowych okolicznościach, zamiast poddawać się dominującym dziś nurtom kultury, które prowadzą do coraz większego zagubienia i alienacji współczesnego człowieka. Na ten ponadczasowy twórczy potencjał chrześcijaństwa wskazał Jan Paweł II w przemówieniu wygłoszonym 9 listopada 2002 r. w Auli Pawła VI podczas audiencji dla uczestników ogólnokrajowej konferencji na temat mediów i kultury, zorganizowanej przez Konferencję Episkopatu Włoch. W imieniu zebranych głos zabrał kard. Camillo Ruini, który mówił m.in. o pozytywnych doświadczeniach włoskiego Kościoła w tej dziedzinie, pozwalających dziś z większym zaufaniem wykorzystywać współczesne środki przekazu w głoszeniu Ewangelii.

1. Witam serdecznie kard. Camillo Ruiniego, przewodniczącego Konferencji Episkopatu Włoch, i dziękuję mu za słowa, jakie do mnie skierował w imieniu wszystkich obecnych. Pozdrawiam też gorąco innych kardynałów, arcybiskupów i biskupów oraz ministra telekomunikacji Maurizio Gasparriego, którzy uczestniczą w tym spotkaniu z pracownikami kultury i środków przekazu, przybyłymi tu z wszystkich regionów Włoch.

Język współczesnej kultury

Rozważaliście temat: «Przekaz i kultura: nowe szlaki ewangelizacji w trzecim tysiącleciu». Jest to sprawa o podstawowym znaczeniu, zasługująca na uwagę całej chrześcijańskiej wspólnoty.

Kościół patrzy na was — ludzi pracujących w dziedzinie kultury i przekazu — z ufnością i nadzieją, ponieważ to wy, jako uczestnicy przemian dokonujących się w tych dziedzinach w dobie postępującej globalizacji, macie odczytywać i interpretować wydarzenia naszej epoki oraz odkrywać drogi głoszenia Ewangelii w sposób przystosowany do języka i wrażliwości współczesnego człowieka.

Pogłębiać kulturę, nie alienację

2. Zdajemy sobie sprawę, że szybki rozwój techniki stwarza — zwłaszcza w dziedzinie społecznego przekazu — nowe możliwości szerzenia wiedzy, budowania wspólnoty narodów, kształtowania stylów życia i sposobów myślenia. Przekaz społeczny tworzy kulturę, a kultura szerzy się dzięki przekazowi.

Jaka jednak kultura może być owocem przekazu, jeśli w centrum uwagi nie stawia on godności człowieka, jeśli nie pomaga w szukaniu odpowiedzi na wielkie pytania ludzkiego życia, nie stara się uczciwie służyć wspólnemu dobru, nie interesuje problemami współistnienia opartego na sprawiedliwości i pokoju? Na tym polu potrzebni są pracownicy, którzy dzięki geniuszowi wiary potrafią stawać się wyrazicielami dążeń współczesnej kultury i starają się przeżywać obecną epokę masowej komunikacji nie jako czas alienacji i zagubienia, ale jako cenną sposobność do poszukiwania prawdy i budowania wspólnoty między ludźmi i narodami.

Żywą wiarą przemieniać kulturę

3. Stając na tym «nowym areopagu», ukształtowanym w wielkiej mierze przez środki przekazu, musimy sobie coraz bardziej uświadamiać, że «także sama ewangelizacja współczesnej kultury w dużej mierze zależna jest od ich wpływów» (Redemptoris missio, 37). Możemy czasem czuć się niezdolni i nieprzygotowani, ale mimo to nie powinniśmy się zniechęcać. Wiemy, że nie jesteśmy sami: wspomaga nas niezmożona siła, jaka rodzi się ze spotkania z Chrystusem. Jeżeli podjęliście się tego zadania, drodzy pracownicy środków przekazu i świata kultury, to dlatego, że także wy, jak uczniowie z Emaus, rozpoznaliście zmartwychwstałego Pana po łamaniu chleba i słuchaliście Go z sercem pałającym radością. To właśnie jest źródłem najbardziej autentycznej nowości kultury. To jest najsilniejsza zachęta do konsekwentnej pracy w środkach przekazu.

Wpatrujmy się niestrudzenie w Jezusa z Nazaretu, Wcielone Słowo, który stał się sprawcą najważniejszego przekazu w dziejach ludzkości: przez Niego bowiem mogliśmy ujrzeć oblicze niebieskiego Ojca (por. J 14, 9), i On ofiarowuje nam Ducha Prawdy (por. J 16, 13), który o wszystkim nas poucza. Wsłuchajmy się ponownie w nauczanie Chrystusa, aby nie dopuścić do tego, że coraz liczniejsze anteny na naszych dachach, te symbole nowoczesnej techniki przekazu, staną się paradoksalnie znakiem niezdolności widzenia i słyszenia, ale by były symbolem komunikacji, która się rozwija, służąc człowiekowi i integralnemu postępowi całej ludzkości.

Misja zamiast defensywy

4. Kościół we Włoszech wszedł śmiało na tę drogę. Już konferencja kościelna w Palermo dała początek intensywnej pracy duszpasterskiej. Zachęcałem was wówczas, byście uczynili z naszej epoki «czas misji, a nie czas obrony stanu posiadania». Przede wszystkim zaś to tam właśnie zrodziła się propozycja «programu kulturowego o orientacji chrześcijańskiej», który miał dopomóc w ukształtowaniu wizji życia inspirowanej chrześcijaństwem. Również «wskazania duszpasterskie» włoskich biskupów na obecne dziesięciolecie są wyrazem tego wyboru, który prowadzi do czynnego zaangażowania chrześcijańskich wspólnot i poszczególnych wiernych, a przez to pomaga im rozumieć współczesną epokę, poszukiwać zgodnych z wiarą stylów życia i dążyć do bardziej efektywnej obecności chrześcijan w społeczeństwie.

Nowe przedsięwzięcia

Ten podstawowy wybór dał początek licznym cennym inicjatywom w sferze przekazu społecznego. Niezwykle istotny udział w kształtowaniu oryginalnego rozumienia wydarzeń i w pobudzaniu refleksji kulturowej ma ogólnokrajowy dziennik «Avvenire», który prowadzi obecnie nowatorską i szeroko zakrojoną kampanię pozyskiwania nowych czytelników. Nie mniej ważne są też inicjatywy wspomagające liczne włoskie tygodniki katolickie. Nowe możliwości otwarły się w dziedzinie przekazu radiowo-telewizyjnego dzięki telewizji satelitarnej Sat2000 oraz sieci radiowej obejmującej liczne rozgłośnie lokalne.

Trudno nie dostrzec, że ta ożywiona aktywność duszpasterska i kulturalna to konkretny i ważny owoc soborowego dekretu Inter mirifica. Dekret ten zapoczątkował dobę wielkiej odnowy, a jego wskazania do dziś pozostają w mocy.

Powołanie i odpowiedzialność

5. Świadectwo wiernych znajduje niezwykle rozległe możliwości wyrazu w świecie mediów i kultury. Także w tych dziedzinach należy uznać istnienie szczególnych powołań i konkretnych darów, których Bóg z pewnością nie skąpi swemu Kościołowi. Zwłaszcza wierni świeccy powinni wykazać się umiejętnościami zawodowymi i autentycznie chrześcijańską świadomością.

Ludzie pracujący w środkach przekazu i współtworzący kulturę, wierzący czy niewierzący, powinni być szczególnie świadomi swojej odpowiedzialności, zwłaszcza za osoby najbardziej bezbronne, które często pozbawione są wszelkiej ochrony przed programami pełnymi przemocy, szerzącymi wypaczoną wizję człowieka, rodziny i życia. Władze państwowe oraz stowarzyszenia obrony praw widzów, działając w ramach swoich kompetencji i zadań, powinny troszczyć się zwłaszcza o to, aby środki przekazu pozostały wierne swemu podstawowemu celowi, jakim jest służba człowiekowi i społeczeństwu. Brak kontroli i nadzoru nie jest gwarancją wolności, jak wielu chce nas przekonać, gdyż prowadzi raczej do nierozważnego posługiwania się niezwykle potężnymi narzędziami, które — jeśli zostaną źle użyte — wywołują niszczące skutki w ludzkich sumieniach i w życiu społecznym. W systemie środków przekazu, który staje się coraz bardziej złożony i osiąga rozmiary globalne, potrzebne są też jasne i sprawiedliwe reguły, zabezpieczające pluralizm i wolność, zapewniające odbiorcom możliwość współudziału i należny im szacunek.

6. Drodzy pracownicy świata mediów i kultury, stoicie przed wielkim wyzwaniem: z ufnością i nadzieją patrzcie w przyszłość, angażując swoje najlepsze siły i ufając w pomoc Bożą! Towarzyszę wam modlitwą, w pełni zdając sobie sprawę, również dzięki osobistym doświadczeniom, jak istotne znaczenie ma dla ewangelizacji kultura i w jak wielkiej mierze media mogą przyczynić się do głębokiej odnowy kultury w świetle Ewangelii.

Maryja, która przyjęła Słowo życia i wraz z apostołami otrzymała dar Ducha zesłanego w dniu Pięćdziesiątnicy, niech wam towarzyszy i wspiera was, abyście mogli zawsze głosić Ewangelię i dawać o niej świadectwo życiem oraz wytrwałą pracą w świecie mediów i kultury.

Wszystkim udzielam błogosławieństwa!

opr. mg/mg