Deklaracja nt. studiów judaistycznych na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim

1. Deklaracja o stosunku Kościoła do religii niechrześcijańskich Nostra aetate, jeden z dokumentów Soboru Watykańskiego II, zwraca uwagę na bardzo szczególną i jedyną w swym rodzaju więź, jaka łączy duchowo lud Nowego Testamentu z rodem Abrahama, i ukazuje doniosłość dialogu z żydami, który należy propagować i pogłębiać poprzez studia biblijne przewidziane w ramach przygotowania do posługi kapłańskiej. Mówi ona: «Skoro (...) chrześcijanie i Żydzi mają wspólne tak wielkie duchowe dziedzictwo, ten święty Sobór pragnie poprzeć i zaleca wzajemne poznawanie się i odnoszenie się z szacunkiem. Osiąga się je zwłaszcza poprzez studia biblijne i teologiczne oraz braterskie rozmowy» (n. 4).

Doceniając to wszystko, co zostało dokonane w tej dziedzinie od Soboru po dzień dzisiejszy, Kongregacja ds. Wychowania Katolickiego oraz Komisja ds. Kontaktów Religijnych z Judaizmem, po uważnej analizie aktualnej rzeczywistości, przebadały sposoby realizowania tego istotnego zadania i nadania mu większej wagi; podpisują one zatem niniejszą deklarację, której wyłącznym celem jest pogłębienie dialogu religijnego i podniesienie poziomu akademickiego i naukowego studiów judaistyczno-chrześcijańskich.

2. Już przed wieloma laty powstał program studiów judaistycznych, który był powierzony Instytutowi Ratisbonne w Jerozolimie. Współpracowały z oddaniem przy jego opracowaniu rozmaite instytucje akademickie świata katolickiego, a także hebrajskie placówki akademickie, mające swą siedzibę w Jerozolimie. Obecnie należy stworzyć lepsze warunki, pozwalające zapewnić tym inicjatywom większą stabilność i uznanie, zagwarantować im wysoki poziom naukowy, a także dać studiującym możliwość uzyskiwania odpowiednich tytułów akademickich.

Po przeprowadzeniu szerokiej konsultacji Komisja, która miała zapewnić przyszłość projektu akademicko-edukacyjnego, w tym wykwalifikowaną kadrę uczących, dostateczną liczbę dobrze przygotowanych studentów, strukturę administracyjną i zarządzania oraz środki finansowe, stwierdziła, że nie da się przezwyciężyć napotkanych na rozmaitych poziomach trudności, jeżeli program będzie realizowany w ramach samodzielnego instytutu w aktualnym budynku w Jerozolimie. Istnieją poważne trudności o charakterze akademickim, od lat narastają znaczne problemy finansowe, potrzebna jest także zmiana siedziby dla realizacji tego projektu, który ma być najważniejszym programem studiów judaistycznych Kościoła katolickiego, i zagwarantowania im zarazem wysokiej jakości oraz bardziej stosownego zabezpieczenia ekonomicznego. Toteż Komisja, po uważnej i przemyślanej ocenie sytuacji, postanowiła dążyć do realizacji tego celu i rozwijać program studiów, włączając go w działalność Ośrodka Studiów Judaistycznych im. kard. Bei (Centro Cardinal Bea per gli Studi Giudaici) przy Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim.

3. Ośrodek Studiów Judaistycznych im. kard. Bei od 1979 r. prowadzi znaczącą i cenioną działalność naukową i badawczą w dziedzinie studiów judaistycznych; służy temu m.in. tworzenie specjalistycznych katedr w ramach rozmaitych umów o współpracy akademickiej z ważnymi uniwersytetami i instytutami świata hebrajskiego, wśród których są Hebrew University w Jerozolimie i Philip and Muriel Barman Center for Jewish Studies of Lehigh University w Bethlehem (Pensylwania, USA). Ostatnio Ośrodek wzbogaciły dodatkowo przeniesione Zbiory Biblioteki i Serwisu Dokumentacyjnego SIDIC (Service International de Documentation Judéo-Chrétienne) w Rzymie.

4. Zważywszy na dorobek naukowy i badawczy oraz doświadczenie zdobyte w ciągu ponad dwudziestu lat działalności, decyzja o powierzeniu temu Ośrodkowi programów dotychczas realizowanych przez Instytut Ratisbonne niesie z sobą liczne korzyści, jak: solidne wsparcie instytucjonalne; lepsze uwidocznienie zaangażowania Kościoła w dziedzinie studiów judaistycznych; włączenie tych studiów w kontekst prestiżowego uniwersytetu o charakterze wyraźnie międzynarodowym; zyskiwanie przez studentów znajomości i zrozumienia historii, religii i kultury hebrajskiej; możliwość przyznawania odpowiednich stopni naukowych oraz współpracy z innymi instytucjami akademickimi.

5. Z tą myślą Ośrodek Studiów Judaistycznych im. kard. Bei, zreorganizowany i wzmocniony, został powierzony niedawno powstałemu na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim Instytutowi Studiów nad Religiami i Kulturami; w tym Instytucie realizowane są również programy badań nad islamem i religiami azjatyckimi.

Poza kursami i seminariami prowadzonymi na Uniwersytecie Gregoriańskim nowy Ośrodek im. kard. Bei będzie promował także inicjatywy akademickie w Jerozolimie, zwłaszcza w oparciu o istniejące już umowy o współpracy akademickiej z Hebrew University w Jerozolimie oraz o nawiązane wcześniej relacje z innymi instytucjami. W tym kontekście przewiduje się również, że wymiana profesorów i studentów prowadzących badania nasili się, co zapewni ciągłość projektów wcześniej realizowanych w siedzibie Instytutu Ratisbonne.

Zarządzaniem Ośrodka Studiów Judaistycznych im. kard. Bei zajmie się Papieski Uniwersytet Gregoriański w Rzymie; zostanie również mianowana osoba odpowiedzialna za promocję rozwoju działalności akademickiej w Jerozolimie.

Rzym, w siedzibie Kongregacji, 14 listopada 2002 r.

Kard. Zenon Grocholewski
Prefekt Kongregacji ds. Wychowania Katolickiego

Kard. Walter Kasper
Przewodniczący Komisji ds. Kontaktów Religijnych z Judaizmem

opr. mg/mg