Apel do świata polskiego biznesu

Apel do świata polskiego biznesu

Forum Odpowiedzialnego Biznesu

Apel do świata polskiego biznesu przyjęty przez uczestników konferencji „Etyka biznesu w działaniu: inicjatywy, programy, kodeksy” zorganizowanej w Warszawie w dniu 12 grudnia 2001 roku przez Centrum Etyki Biznesu Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk oraz Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Zarządzania im. Leona Koźmińskiego we współpracy z Biurem Stałego Koordynatora ONZ w Polsce.

Głównym celem konferencji było zainicjowanie publicznej debaty nad społeczną odpowiedzialnością biznesu w duchu Globalnego Porozumienia (Global Compact) - inicjatywy Sekretarza Generalnego ONZ - wprowadzonej do stosowania w praktyce gospodarczej na świecie, której europejska inauguracja miała miejsce w Polsce wiosną 2001 roku.

Apel do świata polskiego biznesu

My uczestnicy konferencji „Etyka biznesu w działaniu: inicjatywy, programy, kodeksy” zwracamy się do świata polskiego biznesu w następujących sprawach dotyczących etyki życia gospodarczego:

Rosnące zaangażowanie

Obserwujemy w Polsce rosnące zainteresowanie przedsiębiorstw projektami związanymi z wdrażaniem programów etycznych i innych nowoczesnych instrumentów realizacji zasad odpowiedzialnego biznesu na wszystkich szczeblach zarządzania, od budowania misji i strategii firmy poczynając. Coraz częściej w przedsiębiorstwach podejmowane są działania zmierzające do tego, by dbałości o efektywność ekonomiczną towarzyszyła troska o przestrzeganie zasad etycznych. Rośnie też świadomość kadry kierowniczej o tym, że w swoich działaniach musi szanować podstawowe prawa człowieka.

Aktywne współtworzenie demokratycznego kapitalizmu - szczególnie w obliczu wyzwań, jakie stawia przed nami proces globalizacji - wymaga przede wszystkim tego, by uwzględniać jego społeczne fundamenty. O bogactwie przedsiębiorstwa decydują nie tylko środki produkcji, kapitał i dochody, ale w coraz większym stopniu ludzie dysponujący niezbędną wiedzą; dlatego ważne jest, by okazywać ludziom zaufanie, kształtować mechanizmy premiujące innowacyjność, aktywność i solidarność.

Przestrzeganie prawa jest podstawowym standardem etycznym w biznesie, ale nie jest standardem jedynym. Prawa i mechanizmy rynkowe są koniecznymi lecz nie wystarczającymi wskazówkami w działalności gospodarczej. Wzrostowi efektywności może i powinno towarzyszyć lepsze realizowanie celów społecznych. Prowadzenie biznesu rzetelnie, uczciwie i z najwyższą zgodnością słów i czynów daje przewagę, jakiej nie można byłoby osiągnąć w inny sposób. Z tego względu ważne jest wprowadzanie programów etycznych. Efekty tych programów, inicjowanych w przedsiębiorstwach, dotyczą wszystkich wpływają bowiem na wizerunek biznesu jako całości.

Etyczne postępowanie przedsiębiorstwa stanowi jego aktywa, buduje zaufanie klientów, ufność inwestorów i dumę pracowników. Wprawdzie bowiem podstawowym biznesem biznesu jest biznes, to wolność uprawiania działalności gospodarczej połączona być musi z odpowiedzialnością. Odpowiedzialność za to co się czyni, zaczyna się w firmie, a jej najlepszym ujęciem jest program etyczny.

Oczekiwania społeczne

Postępowanie etyczne w biznesie nie jest nową modą w zarządzaniu lecz tendencją światową, której w Polsce zlekceważyć nie można. Wprawdzie liczba programów i kodeksów etycznych w przedsiębiorstwach funkcjonujących w naszym kraju ulega zwiększeniu, to jednak daleko jest jej do przełomu w tej dziedzinie. Transformacja gospodarcza nie skłoniła niestety sektora biznesu do zatroszczenia się o infrastrukturę etyczną życia gospodarczego. Wzrastająca rola biznesu sprawia jednak, że rosną nie tylko możliwości przedsiębiorców, ale też zwiększają się oczekiwania społeczne. Klienci, pracownicy, partnerzy, stowarzyszenia praw człowieka, media, organizacje konsumenckie, organizacje ekologiczne oraz inne organizacje pozarządowe, a także studenci, którzy w przyszłości podejmą pracę w firmach, domagają się tego, by firmy te czyniły więcej niż tylko dostarczały miejsc pracy, więcej niż tylko produkowały i sprzedawały to co wyprodukują, więcej niż tylko tworzyły zysk. Ludzie oczekują, że kultura przedsiębiorstwa i jego działanie będzie obejmować także wrażliwość na wartości społeczne.

Naganne zachowania w biznesie są pochodną tego, że nieetyczne zachowania mają częstokroć charakter systemowy. Etyczni ludzie mogą zejść na manowce pracując w złych organizacjach, natomiast w organizacjach dobrych ludzie nawet o wątpliwej reputacji mogą stać się lepszymi, albo przynajmniej być pod kontrolą. Programy etyczne przyczyniają się do przeciwdziałania stratom przedsiębiorstwa powodowanym przez nadszarpniętą reputację, utratę zaufania i demoralizację personelu.

Korupcja i oszustwa stanowią obecnie większe zagrożenie niż kiedykolwiek przedtem. Uważa się, że są one groźniejsze dla biznesu niż konkurencja oraz niesprzyjające czynniki zewnętrzne, a to dlatego, że są wewnętrznymi wrogami firm. Toczą one jak rak tkankę firm niszcząc ich cały wcześniejszy dorobek.

Nieporozumieniem jest twierdzenie, że w dobie dekoniunktury nie stać przedsiębiorstw na wprowadzanie etyki do biznesu i lobbingu. Wręcz przeciwnie, wprowadzanie w Polsce zasad społecznej odpowiedzialności w zarządzaniu, w tym programów etycznych jako części nowoczesnych metod zarządzania, może pomóc naszej gospodarce w spełnieniu standardów międzynarodowych, a tym samym umożliwić trwałą obecność polskich przedsiębiorstw na rynku.

Integracja Europejska

Koncepcja odpowiedzialności w biznesie jest ważna ze względu na dążenie Polski do integracji ze strukturami europejskimi. Jest ona ważna także ze względu na konieczność umacniania konkurencyjności, współpracy międzysektorowej i budowy społeczeństwa obywatelskiego. Istotnym czynnikiem jest również to czego oczekują organizacje biznesowe państw Unii od polskiej gospodarki, tj. przestrzegania wysokich standardów etycznych. Ostatnio stanowisko Komisji Wspólnot Europejskich znalazło swój wyraz w dokumencie nt. społecznej odpowiedzialności korporacji (Green Paper) opublikowanym w lipcu 2001 roku.

Polityka Unii Europejskiej wobec przedsiębiorstw dotyczy w coraz większym stopniu mobilizacji do podejmowania przez nie działań zapobiegawczych. Obywatele państw Unii domagają się dziś budowania nowych relacji pomiędzy pracownikami, pracodawcami i państwem. Domagają się realizacji zasad odpowiedzialności społecznej, zarówno ze strony władz, jak i biznesu. Z tego względu etyka biznesu powinna być przedmiotem zainteresowania także administracji rządowej. Stabilna i przewidywalna polityka gospodarcza będzie miała wpływ na rozwój gospodarki społecznie odpowiedzialnej, a wsparcie dialogu społecznego w tym zakresie stworzy korzystniejsze warunki do upowszechniania obywatelskich postaw w sektorze biznesu.

Etyczny wymiar transformacji

Środowisko naukowe deklaruje gotowość aktywnego włączenia się w proces kształtowania postaw obywatelskich w biznesie. Coraz liczniejsze grono ekspertów w dziedzinie zarządzania oraz etyki biznesu już obecnie wnosi istotny wkład w budowanie strategii odpowiedzialności społecznej oraz w badania ekonomicznych i społecznych efektów wdrażania programów etycznych przez czołowe polskie przedsiębiorstwa. Również studenci, szczególnie ci, którzy przygotowują się do spełniania roli menedżerów, są żarliwymi sojusznikami etycznego biznesu, gdyż pragną w swej przyszłej pracy zawodowej łączyć fachowość i sukces ekonomiczny z realizacją misji mającej na względzie dobro człowieka.

Potrzebny jest alians świata biznesu i świata nauki, instytucji państwowych i samorządowych oraz organizacji pozarządowych na rzecz tworzenia infrastruktury etycznej w polskim życiu gospodarczym.

Apelujemy do wszystkich przedstawicieli polskiego biznesu o aktywny udział w koniecznej transformacji polskiej gospodarki w duchu europejskich inicjatyw na rzecz etyki i społecznej odpowiedzialności biznesu oraz inicjatyw podejmowanych przez Organizację Narodów Zjednoczonych zgodnie z najlepszymi przykładami z całego świata.

Każda firma, każde stowarzyszenie gospodarcze działające w Polsce, które dysponuje programem lub kodeksem etycznym i stosuje je w swej codziennej praktyce, stanowi ważny ośrodek pociągający za sobą inne stowarzyszenia i firmy w stronę dobrej praktyki gospodarczej. Etyce biznesu potrzebni są liderzy, potrzebni są bezzwłocznie.

opr. MK/PO