W siedzibie Mt 5,14 |Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego zaprezentowano dziś kompleksowe i unikalne badanie percepcji Jana Pawła II w polskiej opinii publicznej i internecie. Badanie w ramach projektu „Osoba i naród – perspektywa Jana Pawła II” prowadzone zostało na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie i łączyło tradycyjne metody sondażowe z pogłębioną analizą jakościową i bezprecedensowym badaniem „net-sfery”, czyli dyskursu internetowego z wykorzystaniem modelu językowego autorstwa OpenAI.  

Ponad 1,2 mln treści:

Badacze z UKSW pod kierownictwem dr hab. Rafała Wiśniewskiego, prodziekana Wydziału Społeczno-Ekonomicznego UKSW – 20 lat po śmierci św. Jana Pawła II – przeanalizowali strukturę internetowych debat, towarzyszących im emocji, polaryzacji oraz zróżnicowania pokoleniowego w odbiorze postaci papieża – w sumie ponad 1,2 mln treści: artykułów, memów, forów, komentarzy w mediach społecznościowych na polskich stronach interetowych oraz w mediach polonijnych w Niemczech, USA, Kanadzie i Wielkiej Brytanii. 

Celem badania cyberprzestrzeni było określenie struktury debaty o Janie Pawle II w internecie, identyfikacja emocji towarzyszących tej debacie, z wykorzystaniem technologii sztucznej inteligencji, analiza polaryzacji narracji i zbadanie zróżnicowania pokoleniowego w dyskursie internetowym.

Od afirmacji po ostrą krytykę

W mediach katolickich, które stanowiły 5 proc. dyskursu, dominowały tematy związane z pamięcią o Janie Pawle II, rocznicami, dziedzictwem, nauczaniem, wkładem w teologię. W narracji dominowała wdzięczność, nadzieja, szacunek. W pozostałych mediach, które stanowiły 95 proc. dyskursu także dominowały tematy związane z upamiętnieniem św. Jana Pawła II, jego kultem, dziedzictwem, nauczaniem i rolą w Kościele i życiu społecznym, jednak amplituda dyskusji była już w tym przypadku bardzo szeroka – od afirmacji po ostrą krytykę.

Widać było silne akcenty światopoglądowe związane z sekularyzacją, a także narracje ironiczno-memiczne.

Dominuje pozytywna narracja

Wokół Jana Pawła II w internecie dominuje pozytywna, afirmacyjna narracja – 56 proc. treści. Wątki krytyczne stanowią 27 proc.; neutralne – 17 proc. „Dominującą emocją jest wdzięczność, nadzieja, szacunek, nostalgia, duma, ale także coraz mocniej ujawnia się ironia i gniew. Ironia staje się coraz bardziej obecnym elementem” – zauważyli badacze. Dodali, że Jan Paweł II jest postrzegany jako „axis mundi”, filar i łącznik, element tożsamościowy dla pamięci zbiorowej Polaków.

Badacze zwrócili także uwagę na różnicę w dyskursie internetowym w zależności od wieku.

Wdzięczność na Facebooku, ironia na TikToku

Język sakralny, wspólnotowy, tożsamościowy dominował w grupie 50+, czyli wśród osób, które mają osobiste doświadczenie Jana Pawła II. Pokolenie 30-49 latków mówi o papieżu z nostalgią, refleksją i pamięcią. Natomiast w przedziale wiekowym 15-29 dominuje język ironiczno-memiczny.

Zauważalne są także trendy specyficzne dla platform mediów społecznościowych. Na TikToku zdominowanym przez młodych użytkowników dominują narracje krytyczne i ironiczne. Platforma X – tu wątki związane z Janem Pawłem II silnie skorelowane są z polityką. Z kolei na Facebooku wątki o papieżu korelowane z pojęciami wspólnoty, tożsamości, pamięci i wdzięczności.

W mediach katolickich Jan Paweł II przedstawiany jest głównie jako święty.

„Ironia staje się trwałym kodem komunikacyjnym. Obserwuje się spadek narracji afirmacyjnych w net-sferze: z 61 proc. w 2022 roku do 54 proc. w 2025 roku. Te zmiany są silnie związane ze zjawiskami pokoleniowymi oraz procesami sekularyzacji” – podsumowali badacze.

Opoka DODANE Dziś 14:32 AKTUALIZACJA Dziś 17:32

Dla 60 proc. Polaków Jan Paweł II to autorytet. Badanie UKSW obala medialny mit

Nie memy, kremówki i pomniki. Badanie zaprezentowane dziś przez UKSW to przełom w postrzeganiu, myśleniu i opowiadaniu o Janie Pawle II. Papież jest autorytetem moralnym dla niemal 60 proc. Polaków. Zdecydowanie pozytywna narracja medialna wokół jego osoby zaczyna jednak się rozwarstwiać. Wśród młodych pojawia się nowy język pamięci – ironia i krytyka.  

Dziękujemy za przeczytanie artykułu. Jeśli chcesz wesprzeć naszą działalność, możesz to zrobić tutaj.