Zyskiwanie odpustów

1. «Odpust jest to darowanie przed Bogiem kary doczesnej za grzechy, zgładzone już co do winy. Dostępuje go chrześcijanin odpowiednio usposobiony i pod pewnymi, określonym warunkami, za pośrednictwem Kościoła, który jako szafarz owoców odkupienia rozdaje i prawomocnie przydziela zadośćuczynienie ze skarbca zasług Chrystusa i świętych» (KPK, kan. 992; KKK, n. 1471). Odpust zupełny jest szczególnym darem łaski Bożej, dzięki któremu wierny będący w stanie łaski uświęcającej w sakramentalnej spowiedzi może uzyskać również darowanie kar czyśćcowych. Nie można uzyskać odpustu nie będąc w stanie łaski uświęcającej.

2. Tylko ten jest zdolny do uzyskania odpustu, kto został ochrzczony, nie jest ekskomunikowany i znajduje się w stanie łaski, przynajmniej pod koniec wypełniania przepisanych czynności¹ (kan. 996 § 1). Aby zaś wierny zdolny do uzyskania odpustów rzeczywiście je uzyskał powinien mieć przynajmniej ogólną intencję zyskania odpustu oraz wypełnić w określonym czasie i we właściwy sposób nakazane czynności, zgodnie z brzmieniem udzielenia (kan. 996 § 2). Nadto wierny powinien wzbudzić sobie wewnętrzną postawę całkowitego oderwania od grzechu, również powszedniego² (a więc także od nałogu).

3. Odpust zupełny można zyskać tylko jeden raz dziennie, albo dla samego siebie albo dla jednej z dusz cierpiących w czyśćcu (zob. kan. 994). Do otrzymania odpustu jednak wymagane jest nadto spełnienie trzech następujących, tzw. zwykłych warunków³:

4. Spowiednicy są upoważnieni do dokonywania zmian zarówno przepisanego dzieła obdarzonego odpustem, jak też warunków do uzyskania odpustów dla osób, które mają prawną przeszkodę uniemożliwiającą lub bardzo utrudniającą zyskanie odpustów, zachowując pewną równowagę między tym, co penitent miał wykonać, a tym, co może wykonać ze względu na jego ograniczone możliwości dokonania czynu obdarzonego odpustem⁶.

5. Ordynariusze mogą zezwalać wiernym, w stosunku do których posiadają władzę, a którzy mieszkają w okolicach, gdzie wcale nie można albo tylko z wielką trudnością przystąpić do sakramentalnej spowiedzi lub przyjęcia Komunii świętej, aby mogli uzyskać odpust bez sakramentalnej spowiedzi i eucharystycznej Komunii świętej, byle tylko wzbudzili sobie akt żalu doskonałego i mieli postanowienie przystąpienia do tych sakramentów, skoro tylko nadarzy się okazja⁷. W tym wypadku nie chodzi o zamianę, lecz o zezwolenie-dyspensę od dwóch warunków: spowiedzi i Komunii świętej. Jednak wierny musi się też wyrzec wszelkiego grzechu, nawet powszedniego. I od tego nie może zwolnić ani ordynariusz, ani spowiednik. W tych dyspozycjach widoczna jest troska Kościoła o umożliwienie wiernym zyskania odpustu zupełnego⁸.

II. Odpust zupełny za odmówienie Koronki do Bożego Miłosierdzia⁹.

1. Sposób odmawiania Koronki do Bożego Miłosierdzia Pan Jezus objawił świętej S. Faustynie 13 i 14 wrześniu 1935 roku, w Wilnie. Chrystus przywiązał do tej praktyki poważne obietnice: "Uprosisz wszystko, jeśli tylko to, o co się modlisz, zgodne jest z Bożą wolą"¹⁰.

2. Penitencjaria Apostolska dekretem z 12 stycznia 2002 roku postanowiła, że wszyscy wierni mogą zyskać odpust zupełny - pod zwykłymi warunkami (zob. wyżej: Zasady ogólne n. 3, 1)-3) - jeśli wyzbędą się całkowicie przywiązania do jakiegokolwiek grzechu i pobożnie odmówią Koronkę do Bożego Miłosierdzia w kościele lub kaplicy wobec Najświętszego Sakramentu Eucharystii, publicznie wystawionego lub też przechowywanego w tabernakulum.

3. Jeżeli wierni z powodu choroby lub innej słusznej przyczyny nie mogą wyjść z domu, ale odmówią Koronkę do Bożego Miłosierdzia z ufnością i pragnieniem miłosierdzia dla siebie oraz gotowością okazania go innym, to pod zwykłymi warunkami równie mogą zyskać odpust zupełny¹¹.

4. W wypadku braku któregoś z wyżej opisanych wymogów, odpust będzie tylko cząstkowy¹². Można go zyskać więcej razy w ciągu jednego dnia¹³.

5. Koronka do Bożego Miłosierdzia to bardzo skuteczna modlitwa, odwołujemy się w niej bowiem do bolesnej Męki Chrystusa: "Dla Jego bolesnej Męki miej miłosierdzie dla nas i całego świata"; mówimy w niej: "Ojcze Przedwieczny, ofiaruję Ci Ciało i Krew, Duszę i Bóstwo najmilszego Syna Twojego, a Pana naszego Jezusa Chrystusa na przebłaganie za grzechy nasze i całego świata". Odmawianie Koronki pobożnie i z ufnością, wyprasza również łaskę szczęśliwej i spokojnej śmierci; mogą ją otrzymać nie tylko ci, którzy odmawiają Koronkę, ale także umierający, przy którym modlą się inni.

Odmawianie Koronki do Bożego Miłosierdzia może być naszą odpowiedzią na wezwanie Ojca Świętego, abyśmy wszyscy byli świadkami miłosierdzia.

III. Odpust zupełny w uroczystość Bożego Miłosierdzia - w II Niedzielę Wielkanocy¹⁴.

1. Penitencjaria Apostolska w dekrecie z 29 czerwca 2002 roku podała, co następuje: Miłosierdzie Boże zdolne jest przebaczyć najcięższe nawet grzechy, ale czyniąc to skłania wiernych do wzbudzenia w sobie nadprzyrodzonego żalu za własne grzechy, tak że podejmują oni - również z pomocą łaski Bożej - mocne postanowienie, by już więcej nie grzeszyć. Takie duchowe usposobienie pozwala rzeczywiście uzyskać wybaczenie grzechów śmiertelnych, kiedy wierny przyjmuje z pożytkiem sakrament pokuty lub też żałuje za nie przez akt doskonałej miłości bądź doskonałego żalu i postanawia przystąpić jak najprędzej do sakramentu pokuty.

2. Odpust zupełny - pod zwykłymi warunkami - mogą zyskać ci, którzy w II niedzielę Wielkanocy (uroczystość Bożego Miłosierdzia) z sercem całkowicie wolnym od wszelkiego przywiązania do jakiegokolwiek grzechu, choćby powszedniego, wezmą udział w pobożnych praktykach ku czci Bożego Miłosierdzia albo przynajmniej odmówią przed Najświętszym Sakramentem publicznie wystawionym, lub przechowywanym w tabernakulum, w jakimkolwiek kościele lub kaplicy, modlitwę «Ojcze nasz» i «Wierzę w Boga», dodając pobożne wezwanie do Pana Jezusa Miłosiernego, np. «Miłosierny Jezu, ufam Tobie»¹⁵.

3. Ponadto marynarze, którzy wykonują swoje obowiązki na morzach; wielu ludzi, których wojenne tragedie, polityczne wydarzenia, uciążliwe warunki naturalne i inne podobne przyczyny zmusiły do opuszczenia rodzinnej ziemi; chorzy i ich opiekunowie oraz ci wszyscy, którzy z uzasadnionej przyczyny nie mogą opuścić domu lub wykonują pilne potrzebne zadania dla dobra społeczności, mogą w Niedzielę Bożego Miłosierdzia uzyskać odpust zupełny: wyrzekając się całkowicie jakiegokolwiek grzechu i z zamiarem spełnienia - gdy tylko będzie to możliwe - trzech zwykłych warunków, odmówią przed wizerunkiem Miłosiernego Pana «Ojcze nasz» i « Wierze w Boga», dodając pobożne wezwanie do Pana Jezusa Miłosiernego (np. «Jezu Miłosierny, ufam Tobie»)¹⁶.

4. Gdyby nawet to (co podano wyżej) nie było możliwe do wykonania, w tym dniu odpust zupełny mogą zyskać ci, którzy duchowo zjednoczą się z wiernymi, spełniającymi w zwyczajny sposób przepisane praktyki w celu uzyskania odpustu, i ofiarują Miłosiernemu Bogu modlitwę, a wraz z nią cierpienie spowodowane chorobą i trudy swojego życia, podejmując jednocześnie postanowienie, że spełnią trzy zwyczajne warunki przepisane do uzyskania odpustu zupełnego, gdy tylko będzie to możliwe¹⁷.

5. Penitencjaria Apostolska przyznała też odpust cząstkowy wiernym, którzy - przynajmniej z sercem skruszonym - pobożnie odmówią do Miłosiernego Jezusa któreś z zatwierdzonych wezwań¹⁸.

6. Duszpasterze, szczególnie proboszczowie powinni informować wiernych o tych możliwościach, ułatwiać przystępowanie do sakramentalnej spowiedzi, w Niedzielę Bożego Miłosierdzia po Mszy świętej lub Nieszporach, albo podczas nabożeństwa ku czci Bożego Miłosierdzia, przewodniczyć odmawianiu zaleconych tu modlitw; powinni też zachęcać wiernych do spełniania uczynków chrześcijańskiego miłosierdzia¹⁹.

Przypisy:

1. E. Mura, RSV, Constitutionis Apostolicae Indulgenriarum Doctrina breve commentarium, Typis Poliglottis Vaticanis 1967, s. 59.

2. Por. tamże, s. 51-53.

3. Por. tamże.

4. Wskazane jest, ale nie konieczne, aby przystąpić do sakramentalnej spowiedzi, a zwłaszcza do Komunii świętej i pomodlić się w papieskich intencjach w tym samym dniu, w którym dokonuje się dzieła odpustowego (np. odmawia się Koronkę do Bożego Miłosierdzia). Jedna sakramentalna spowiedź wystarcza do uzyskania kilku odpustów, ale dla każdego z osobna wymagana jest Komunia święta i modlitwach według intencji Ojca Świętego. - Por. E. Mura, RSV, dz. cyt., s. 53-54.

5. Wybór modlitwy w papieskich intencjach pozostawia się wiernym, ale zaleca się «Ojcze nasz» i «Zdrowaś Maryjo». Por. E. Mura, RSV, dz. cyt., s. 54.

6. Zob. Norma 11 konstytucji Indulgentiarum doctrina i norma 34 Penitencjarii Apostolskiej z 1968 roku, a także Norma 24 Penitencjarii z 1999 roku. - M. Pastuszko, ks., Odpusty, Kielce 2001, s.74-75.

7. Paweł VI, Konstytucja Indulgentiarum doctrina, n. 11; Norma 35 Penitencjarii Apostolskiej z 1968 roku, Norma 28 Penitencjarii z 1986 roku; Norma 25 Penitencjarii z 1999 roku. - M. Pastuszko, ks., dz. cyt., s. 75-76.

8. Por. M. Pastuszko, ks., dz. cyt., s. 76.

9. Koronkę do Bożego Miłosierdzia odmawia się w następujący sposób: Ojcze nasz, Zdrowaś Maryjo, Wierzę w Boga. Na dużych paciorkach Różańca odmawia się: Ojcze Przedwieczny, ofiaruję Ci duszę i Bóstwo najmilszego Syna Twojego a Pana naszego Jezusa Chrystusa - na przebłagane za naszego grzechy i całego świata. Na małych paciorkach: Dla Jego bolesnej Męki - miej miłosierdzie dla nas i całego świata (5 razy po 10). Na zakończenie: Święty Boże, Święty Mocny, święty a Nieśmiertelny, zmiłuj się nad nami i nad całym światem (3 razy). Jezu, fam Tobie (3 razy). Godzina miłosierdzia to godzina 15.

10. Odpust zupełny związany z Koronką do Bożego Miłosierdzia, w: Wiadomości KAI, nr 36, z 8 września 2002 roku, s. 9.

11. Por. tamże.

12. Por. E. Mura, RSV, dz. cyt., s. 51-53.

13. Por. tamże, s. 51.

14. Zob. Penitentiaria Apostolica, Decretum quo actus cultus in honorem Divinae Misericordiae indulgentiis ditantur, z dnia 29 czerwca 2002 roku, w: AAS 94 ²⁰⁰², s. 634-636.

15. Tamże, s. 635-636; Penitencjaria Apostolska, Dekret o związaniu odpustów z aktami kultu spełnianymi dla uczczenia Bożego Miłosierdzia, z dnia 29 czerwca 2002 roku, w: L'Osservatore Romano, wyd. pol. 24 ²⁰⁰³, s. 55-56.

16. Zob. tamże: AAS, s. 636; L'Osservatore Romano, s. 56.

17. Tamże.

18. Tamże.

19. Tamże.

opr. mg/mg