Chwała, męstwo i sacrum

Długo zastanawiałem się nad tytułem dla niniejszego artykułu. W końcu wybór padł na owe trzy magiczne słowa, najtrafniej określające ponadtysiącstuletnią historię Burgos.

Miasto zostało założone pod koniec IX w. przez Diego Parcelosa. Natomiast w 932 roku Fernand Gonzales stworzył hrabstwo Kastylii, dające początek późniejszemu królestwu. Burgos mianowano stolicą. Pozostawało nią przez prawie pięćset lat. Jednym z jego najznamienitszych mieszkańców był słynny Cyd Campeador, bohater licznych rycerskich romanseros i dramatów. Urodził się w niewielkiej wiosce Vivar na północ od Burgos, około roku 1040, a jego prawdziwe nazwisko brzmiało Rodrigo Díaz de Vivar. Przydomek El Cid Campeador (Pan Bojownik) zyskał dzięki niepospolitej waleczności i zwycięstwom odniesionym w walkach z Maurami w okolicach Walencji. Pomimo że bohater był znamienity, brakowało mu pieniędzy. Pewnego razu, jako zabezpieczenie długu pobranego od zacnego lichwiarza żydowskiego, złożył ogromną skrzynię, pełną piasku i kamieni, przy czym zabronił jej otwierania, zanim nie zwróci pożyczonej sumy. Nieszczęsny Izraelita, polegając na słowie prawego męża, mógł jedynie domyślać się, iż tajemniczy kufer zawiera złoto, srebro i inne dobra. Legenda ta zainspirowała Casimira Delavigne do napisania sztuki „Córka Cyda”. Wspaniały pomnik Cyda pędzącego na koniu z uniesionym mieczem stoi przy Paseo del Espolon. Do dzisiaj ten nieugięty wojownik pozostaje wzorem wszelkich cnót rycerskich.

Najsłynniejszym zabytkiem i chlubą miasta Burgos jest XIII-wieczna katedra, uznawana za jedną z najpiękniejszych na świecie. To prawdziwe arcydzieło sztuki gotyckiej. Wprost oczarowuje mnóstwem misternie rzeźbionych iglic i pinakli, a niezliczone ilości wizerunków świętych, archaniołów, królów i mnichów zdają się ożywiać bezduszne mury. Wnętrze świątyni prawie w całości pokrywają wytworne i okazałe ozdoby. Pełno tam wykwintnych łuków, arabesek, posągów, kolumienek, płaskorzeźb, przedstawiających sceny biblijne, i tym podobnych cudów architektonicznych. Zaskakująca jest również duża liczba kaplic bocznych. Największa Capilla Condestable sama w sobie mogłaby służyć za sporych rozmiarów kościół. Natomiast kaplica św. Tekli zadziwia niesamowitą ilością ornamentów, wykonanych na możliwie najmniejszej przestrzeni. Szczególnie osobliwa i tajemnicza jest Capilla del Santo Cristo. Znajduje się w niej słynny Cristo de Burgos. Jest to bardzo realistyczny wizerunek Chrystusa na krzyżu, przybrany prawdziwymi ludzkimi włosami i paznokciami, ponadto pokryty starannie naciągniętą skórą bawołu. Niektórzy uważają, że jest to skóra ludzka. Tradycja głosi, że Cristo de Burgos został wymodelowany przez św. Nikodema według ciała zdjętego z krzyża. Rzeźba została wykonana w XIV wieku. Większość kościołów w Burgos nie prezentuje się tak okazale i osnuta cieniem katedry pozostaje niezauważona. Ale z pewnością warte uwagi jest Monasterio de las Huelgas. Ten założony w 1187 roku klasztor Cysterek uchodził ongiś za jeden z najbardziej wpływowych i światłych w Hiszpanii. Wnętrze klasztornego kościoła pokrywają cudne ornamenty w stylu mudejar. Pochowanych jest tam szesnastu arystokratów i monarchów kastylijskich, a za wybitne dzieło sztuki uznać należy nagrobek zmarłej w 1325 roku infantki Blanki, córki Alfonsa III Portugalskiego. Grobowiec bogato zdobiony jest insygniami heraldycznymi i motywami mauretańskimi. Interesująca jest również Capilla de Santiago, posiadająca wspaniałe sklepienie w stylu mudejar. W kaplicy znajduje się figura św. Jakuba, uchodząca za cudowną. Ruchome prawe ramię pozwalało mu mianować rycerzy zakonu Santiago, jak również koronować głowy królewskie. Burgos, leżące na szlaku pielgrzymek do Santiago de Compostela, od wieków nawiedzane jest przez pątników. Z myślą o nich nieopodal klasztoru powstał Hospital del Rey, gdzie bezpłatnie udzielano schronienia pielgrzymom udającym się do grobu św. Jakuba. Obecnie budynek popadł w ruinę i nie spełnia już swojego pierwotnego przeznaczenia.

opr. mg/mg