Przez Rudy do Racibora

Ponad 700-letnie Rudy — niewielka, lecz piękna wieś — zostały założone przez księcia Władysława Opolskiego. Od jego imienia pierwotnie nosiły nazwę: Władysławowo. Książę ufundował stojący tu do dziś kościół oraz sprowadził zakon cystersów (jeden z najstarszych zakonów Kościoła), mający prowadzić działalność misyjną i gospodarczą. Zakonnicy wybudowali drogi, kanały, stawy, młyn, browar, kuźnię, gorzelnię, a nawet hutę żelaza. Zajmowali się również gospodarką leśną. Działali tu do początku XIX w. Po ich kasacie Rudy stały się własnością księcia raciborskiego, a klasztor zamieniono w pałac i rezydencję magnacką.

Według legendy kościół powstał w miejscu, gdzie upadł na ziemię welon księżnej, żony księcia Władysława. Chociaż zewnętrzna fasada jest barokowa i przypomina jedną z wielu podobnych świątyń, kiedy wchodzimy do środka, czujemy, jakby czas cofnął się o kilka wieków, świątynię wybudowano bowiem w stylu gotyckim w połowie XIII w. Ma surowy wystrój, typowe sklepienia i filary z nietynkowanej cegły. W ciągu wieków dokonywano licznych przeróbek. Na uwagę zasługuje barokowa kaplica Mariacka, niewidoczna od wejścia. Znajduje się tu łaskami słynący obraz Najświętszej Maryi Panny. Sprowadzony przez cystersów, koronowany podczas ostatniej pielgrzymki Papieża Jana Pawła II, jest celem coraz liczniejszych pielgrzymek.

Obok kościoła znajduje się dawny pałac, niestety zrujnowany. Obecnie trwają prace zmierzające do jego odbudowy. Do spacerów zachęca wspaniały park rozciągający się wokół kościoła. W Rudach znajduje się też zabytkowy kościół cmentarny pw. św. Marii Magdaleny oraz liczne domy z XIX w.

Niedaleko wsi powstał ośrodek wypoczynkowy „Buk”. W upalne letnie dni można tu popływać w basenie, upiec kiełbaskę na rożnie i poleniuchować. Na głodnych czekają liczne punkty gastronomiczne, a znajdujący się na terenie ośrodka hotel oferuje noclegi.

Wieś leży niemal w środku olbrzymiego obszaru leśnego o powierzchni 645 km kw. o nazwie: Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich. W 1993 roku utworzono tu park krajobrazowy. Jest on ostoją licznych zwierząt (kumaków, bobrów, węży). Również w tych lasach do dziś zachowały się ślady pracy cystersów — drogi, stawy. Przez las wiedzie kilka szlaków turystycznych. Według podania, jedną z tutejszych dróg przejeżdżał wraz z wojskiem król Jan III Sobieski zmierzający na odsiecz do Wiednia.

Z Rud do Raciborza odległość wynosi około 20 km. To położone nad Odrą miasto powstało ponad 900 lat temu (prawa miejskie uzyskało w 1241 r.), a do XVII w. było stolicą księstwa. Do Polski Racibórz wrócił w 1945 r.; wcześniej, podobnie jak inne miasta Śląska, znajdował się we władaniu niemieckim. Bardzo ucierpiał podczas wielkiej powodzi w 1997 r.

Do najpiękniejszych zabytków miasta należą przede wszystkim liczne, stare kościoły. Aż dwa z nich znajdują się w Rynku. Pierwszy z nich to kościół św. Jakuba — gotycki, podominikański z piękną barokową kaplicą Gaszyńskich, drugi — Wniebowzięcia NMP, również z XIII w., odbudowany po zniszczeniach wojennych. Jeśli już będziemy w rynku, spójrzmy na późnobarokową kolumnę maryjną z XVIII w. i zabytkowe XIX-wieczne kamienice. Niedaleko rynku możemy ujrzeć dawny kościół i klasztor dominikanek pw. Świętego Ducha, adaptowany na muzeum. Obok niektórych świątyń na uwagę zasługują też stare cmentarze z bardzo starymi nagrobkami ( np. przy kościele św. Jana Chrzciciela). Od niedawna celem pielgrzymek jest też kościół przy ul. Św. Marii Magdaleny. W świątyni tej umieszczony jest obraz Matki Boskiej, koronowany w 1999 r.

Miejscem spacerów mieszkańców miasta jest stary park z licznymi, uznanymi za pomniki przyrody, drzewami. Jeśli pójdziemy jedną z alei parkowych, dojdziemy do zamku książąt raciborskich, wybudowanego w XIII w. Choć jest, niestety, zrujnowany, może stanowić jeszcze jedną atrakcję turystyczną miasta. Do dziś z zamku zachowały się gotycka kaplica z XIII w., budynek bramny i dawny browar.

opr. mg/mg