Bezduszność kontra ból matki

Od wielu lat trwa walka rodziców pogrążonych w żałobie po utracie dziecka nie tylko z bezdusznością przepisów, co byłoby bardziej zrozumiałe, ale także z ludźmi, którzy swoją niewiedzę zastępują często zupełnym brakiem serca i zrozumienia.

Nieludzkie paragrafy

Z taką nieczułością spotyka się na co dzień wiele kobiet w szpitalach ginekologiczno-położniczych, które przedwcześnie urodziły swoje najczęściej martwe dzieci. Placówki powołują się na przepisy Ministerstwa Zdrowia, rzekomo określające, od którego tygodnia i od jakiej wagi mówi się o człowieku posiadającym prawo do godnego pochówku. Ministerstwo Zdrowia twierdzi, że owe przepisy to już przeszłość, o czym nie wie lub nie chce się dowiedzieć większość szpitali ginekologiczno-położniczych. Tak więc nieludzkie paragrafy wciąż żyją własnym życiem, ponieważ nie płaczą i nie czują bólu, bez względu na to, czy mowa jest w nich o dwudziestym trzecim tygodniu życia i pięciuset jeden gramach, czy też nie. Natomiast matki, które coraz częściej tracą swoje dzieci poniżej ściśle określonych wskazań, czują ogromną stratę, ból i potrzebę pożegnania swoich maleństw. Wielką radość oczekiwania na dziecko były zmuszone zamienić w wielki ból po jego utracie. Trudno więc zrozumieć, dlaczego pogrążonym w żałobie kobietom pracownicy placówek medycznych przysparzają dodatkowego cierpienia.

Człowiek... jako odpad medyczny

Tak się jednak dzieje, bowiem według nich niezbyt precyzyjnie został przygotowany nowy zapis ustawy o dokumentacji medycznej Ministerstwa Zdrowia, mówiący, iż metrykę ma prawo otrzymać tylko to dziecko, które urodzi się nie wcześniej niż w dwudziestym trzecim tygodniu życia i osiągnie wagę nie mniejszą niż pięćset jeden gramów. Powyżej tych parametrów metryczkę uzyska każde dziecko, bez względu na to, czy urodzi się żywe, czy martwe. Poniżej „tych urzędniczych liczb" również ma prawo otrzymać metrykę, jednak pod warunkiem, że po porodzie, choć przez chwilę wykaże oznaki życia: tętniąca pępowina, bijące serce i skurcze mięśni. Dzieci, które tego nie wykazały, jako „płody" zostają umieszczone w specjalnej „lodówce" na oddziale, by później trafić do specjalnego pieca krematoryjnego razem z tzw. materiałem biologicznym, czyli medycznymi odpadkami pochodzącymi z przeprowadzonych operacji chirurgicznych.

Rodzice pozostają bez szans, zarówno na pożegnanie się ze swoim dzieckiem, jak i jego godnym pochówkiem, bo nieuzyskanie metryki powoduje brak możliwości pochowania dziecka. W tym miejscu zaczyna się nieporozumienie, bowiem, jak twierdzi Ministerstwo Zdrowia, w nowej ustawie dokonano zapisu, z którego ponoć jasno wynika, że każde urodzone martwe dziecko ma prawo otrzymać kartę zgonu, na podstawie której można je pochować; czyli każda odmowa szpitala na wydanie rodzicom ich martwego dziecka ze względu na jego wiek i wagę jest niezgodna z przepisami.

Dzieje się to jednak nagminnie i nie wygląda na to, aby wkrótce miało się zmienić na lepsze. Potwierdzają to liczne listy kierowane na ręce Rzecznika Praw Dziecka, który widząc rażące luki w zapisie ustawy, skierował 12 maja br. do ministra zdrowia stanowcze pismo, w którym zauważa, „że na podstawie wskazanych powyżej przepisów, w odniesieniu do płodu martwego, o dziecku można mówić jedynie w przypadkach określanych jako zgon płodu, tj. po upływie 22. tygodnia ciąży. Natomiast w przypadku poronienia płód nie uzyskuje statusu dziecka. (...) Moim zdaniem jest to rozwiązanie nieetyczne i wątpliwe z punktu widzenia prawa. (...) Mając na uwadze poszanowanie godności dziecka uprzejmie proszę, stosownie do art. 11 ust. 2 ustawy o Rzeczniku Praw Dziecka, o dokonanie nowelizacji rozporządzenia z dnia 10 sierpnia 2001 r. w sprawie rodzajów dokumentacji medycznej w zakładach opieki zdrowotnej, sposobu jej prowadzenia oraz szczegółowych warunków jej udostępniania, mającej na celu zapewnienie możliwości godnego i etycznego traktowania wszystkich dzieci, które urodziły się martwe, a w szczególności wprowadzenie takich rozwiązań prawnych, które pozwalać będą na dokonanie pochówku ich zwłok".

Ignorowanie godności istoty ludzkiej

Niestety, do dziś minister zdrowia nie zajął w tej sprawie żadnego stanowiska. Nauka Kościoła katolickiego zawsze stanowczo głosiła, co bardzo często podkreślał w swoich wystąpieniach Jan Paweł II, że „życie ludzkie od chwili poczęcia powinno być szanowane i chronione w sposób absolutny. Już od pierwszej chwili swego istnienia istota ludzka powinna mieć przyznane prawa osoby, wśród nich nienaruszalne prawo każdej niewinnej istoty do życia". Zarówno więc przed urodzeniem, jak i po urodzeniu mamy do czynienia z istotą ludzką. To przekonanie każe nam w odpowiedni sposób podchodzić do rodziców doświadczających śmierci dziecka nienarodzonego. Kościół zawsze zdecydowanie i głośno opowiadał się za prawem do życia nienarodzonych dzieci, jednak ciszej lub prawie w ogóle nie wypowiada się w sprawie godnego pochówku dzieci przedwcześnie urodzonych. Może oficjalne stanowisko, które w tej kwestii przecież istnieje, powinno być stanowczo i donośnie wypowiadane, dzięki czemu wśród naszego społeczeństwa wzrosłaby świadomość, że każdemu dziecku, także temu kilkutygodniowemu, należy się godne pożegnanie.

Jak twierdzą pogrążeni w żałobie rodzice, a także psycholodzy, pożegnanie dziecka oraz jego pochowanie jest potrzebne, wręcz konieczne w bardzo trudnym i długim procesie pogodzenia się z jego stratą. Dlatego tak ważne w tych trudnych chwilach jest wsparcie kapłana oraz wspólna modlitwa podtrzymująca nadzieję na zbawienie zmarłego nienarodzonego dziecka, które odeszło bez sakramentu chrztu świętego. Przecież wierzymy i ufamy w nieskończone Miłosierdzie Boże, które pragnie, aby każdy człowiek został zbawiony. Wierzymy również w wielką i szczególną miłość Jezusa do dzieci, który powiedział: „pozwólcie dzieciom przychodzić do Mnie, nie przeszkadzajcie im". Zatem nie przeszkadzajmy, a nade wszystko uszanujmy smutek rodziców i pomóżmy w ostatnim pożegnaniu nienarodzonych dzieci.

opr. mg/mg