Jezus Chrystus objawiony i objawiający

Wprowadzenie i spis treści

Jezus Chrystus objawiony i objawiający

Andrzej Napiórkowski OSPPE

JEZUS CHRYSTUS OBJAWIONY I OBJAWIAJĄCY

ISBN: 978-83-7505-189-6

wyd.: WAM 2008



Spis treści
Wprowadzenie 6
I. Teologia fundamentalna jako dyscyplina teologiczna 8
1.1. Teologia 8
1.2. Apologetyka 9
1.2.1. Rys historyczny 10
1.2.1.1. Jezus Chrystus i pierwsza gmina 10
1.2.1.2. Okres apologetów 10
1.2.1.3. Średniowiecze 12
1.2.1.4. Epoka nowożytna 13
1.3. Teologia fundamentalna 15
1.3.1. Przedmiot 18
1.3.2. Cel i zadania 19
1.3.3. Metody 21
II. Objawienie Boga w historii 23
2.1. Pojęcie Objawienia 24
2.2. Objawienie kosmiczne 27
2.3. Objawienie historyczne 29
2.4. Objawienie eschatyczne 30
2.5. Objawienie Boga w Jezusie 31
2.5.1. Historyczność Jezusa Chrystusa 32
2.5.1.1. Świadectwa żydowskie 34
2.5.1.1.1. Talmud 34
2.5.1.1.2. Józef Flawiusz 36
2.5.1.2. Świadectwa rzymskie 37
2.5.1.2.1. Pliniusz Młodszy 37
2.5.1.2.2. Korneliusz Tacyt 38
2.5.1.2.3. Swetoniusz 38
2.5.1.2.4. Serapion 39
2.5.1.3. Apokryfy 40
2.5.1.4. Pisma kanoniczne 41
2.5.1.4.1. Listy św. Pawła 42
2.5.1.4.2. Ewangelie i starożytne biografie 43
2.5.1.4.3. Jezus w Ewangeliach 45
2.5.1.5. Zabytki materialne 51
2.5.1.5.1. Badania archeologiczne 51
2.5.1.5.2. Całun Turyński i całun z Manoppello 53
2.5.2. Jezus w ujęciu pozakościelnym 54
2.5.2.1. Jezus filozofów 58
2.5.2.1.1. Immanuel Kant: „Jezus — moralna doskonałość” 59
2.5.2.1.2. Georg Wilhelm Hegel: „Jezus — Absolut obecny w świecie” 61
2.5.2.1.3. Karl Jaspers: „Jezus — człowiek normatywny” 63
2.5.2.1.4. Jean Paul Sartre: „Jezus — bezbożny humanizm” 64
2.5.2.1.5. Milan Machoveč: „Jezus dla ateistów” 66
2.5.2.1.6. Leszek Kołakowski: „Jezus — prorok i reformator” 67
2.5.2.1.7. Richard Dawkins: „Iluzja Boga” 69
2.5.2.2. Jezus współczesnych Żydów71
2.5.2.2.1. Józef Klausner: „Żydowski nacjonalista” 72
2.5.2.2.2. Martin Buber: „Starszy Brat” 74
2.5.2.2.3. Szalom Ben-Chorin: „Brat Jezus” 75
2.5.2.2.4. Pinchas Lapide: „Nieporównywalny” 76
2.5.2.3. Jezus w religiach świata 78
2.5.2.3.1. Jezus w Koranie 77
2.5.2.3.2. Jezus (neo)hinduistów 80
2.5.2.3.3. Jezus i Budda 84
III. Objawienie w ujęciu teologii nowożytnej i jego modele 90
3.1. Objawienie w rozumieniu teologii nowożytnej 90
3.2. Motyw apologetyczny w Objawieniu 94
3.3. Modele objawienia i ich kwalifikacja 94
IV. Objawienie w świetle Vaticanum II 100
4.1. Samoudzielenie się Boga w komunii osób 102
4.2. Aspekt trynitarny i chrystologiczny 104
4.3. Jezus Chrystus jako pełnia objawienia 105
4.4. Słowa i czyny 107
4.5. Objawienie w historii i dzieje objawienia 108
4.6. Znaczenie „znaków” i „cudów” 110
V. Co objawia „wydarzenie Chrystusa ”? 115
5.1. Wiara: przyjęcie objawienia 115
5.2. Podmiot i przedmiot Objawienia 117
5.3. Jezus Chrystus jako człowiek 118
5.4. Krzyż jako uwiarygodnienie objawienia 121
5.4.1. Śmierć krzyżowa Jezusa 123
5.4.2. Świadomość staurologiczna 124
5.4.3. Crux hodie 126
5.5. Znaczenie zmartwychwstania Jezusa dla wiary chrześcijan 127
5.5.1. Pośrednie i bezpośrednie świadectwa o zmartwychwstaniu 129
5.5.1.1. Formuły kerygmatyczne 129
5.5.1.2. Problem „pustego grobu” 132
5.5.1.3. Chrystofanie 135
5.5.2. Motywy przewodnie chrystofanii 136
5.5.2.1. Motyw wątpienia 136
5.5.2.2. Motyw identyczności Ukrzyżowanego ze Zmartwychwstałym 138
5.5.2.3. Motyw rozesłania 140
5.5.3. Uwagi do interpretacji wydarzeń paschalnych 141
5.5.3.1. Zmartwychwstanie jako interpretacja 142
5.5.3.2. Rozumienie zmartwychwstania w NT 144
5.5.3.3. Relacje o zmartwychwstaniu w świetle apokaliptycznym 145
5.5.3.4. Stanowisko Waltera Kaspera 146
5.5.3.5. Stanowisko Wolfharta Pannenberga 149
5.5.3.6. Podsumowanie 151
5.6. Jezus ziemski — przedmiot wiary w Chrystusa 152
5.7. Jezus objawiający człowieka 155
5.7.1. Objawienie człowiekowi prawdy o nim samym 157
5.7.2. Objawienie Bogu Ojcu człowieka 162
VI. Jezus Chrystus — świadomość deklaracyjna 168
6.1. Syn Człowieczy 169
6.1.1. Znaczenie określenia 169
6.1.2. Działalność ziemska 171
6.1.3. Zapowiedź śmierci i zmartwychwstania 171
6.1.4. Eschatologiczne oczekiwanie 172
6.1.5. Podsumowanie 172
6.2. Syn Boży 173
6.2.1. Znaczenie tytułu w Nowym Testamencie 175
6.2.2. Wyjątkowość relacji do Boga Ojca 176
6.2.3. Świadomość godności ponadludzkiej 177
6.2.4. Świadomość religijnej władzy prawodawczej 177
6.2.5. Cuda we własnym imieniu 178
6.2.6. Świadomość władzy odpuszczania grzechów i władzy sądzenia 178
6.2.7. Żądanie czci religijnej 179
6.3. „Ja jestem” 179
6.3.1. „Jestem, który jestem” posłany 180
6.3.2. „Jestem, który jestem” 180
6.4. Mesjasz (Chrystus) 182
6.4.1. Jezus, który jest Chrystusem 184
6.4.2. Jezus i tytuł Mesjasza 185
6.4.2.1. Zapytanie Jana Chrzciciela 186
6.4.2.2. Mesjańskie wyznanie Piotra 187
6.4.2.3. Jezus wobec Kajfasza i Wysokiej Rady 187
6.4.2.4. Jezusowa interpretacja mesjańskiego posłannictwa 188
Wykaz skrótów 191
Bibliografia 193
INDEKS BIBLIJNY 199
Lucynie i Piotrowi Skalskim
— chrześcijanom szlachetnego serca
i wielkiej hojności

Wprowadzenie

W plastyczny sposób to posłannictwo teologii fundamentalnej wyraża H. Waldenfels, gdy stwierdza: „W pewnym sensie uprawianie teologii fundamentalnej można porównać ze staniem na progu domu. Ten, kto stoi na progu, znajduje się zarazem wewnątrz i na zewnątrz. Słyszy tych, którzy stoją na zewnątrz i tych, którzy są w domu. Zależy mu jednak na tym, aby ludzie wchodzili do środka. Przyswaja sobie to, co inni na zewnątrz widzą i wiedzą — w dziedzinie filozofii, historii, nauk społecznych — co myślą o Bogu, o Jezusie z Nazaretu i Kościele, ale także o sobie samych, o świecie i społeczeństwie, w którym żyją”1.

Z jednej strony teologia fundamentalna nie tracąc swej tożsamości, musi znać świat współczesnego człowieka, aby mogła mu służyć i pozostawać stale z nim w dialogu. Z drugiej jednak strony zmuszona jest niejako żyć światem samej teologii (dogmatyki), aby mówiąc o Bogu nie popadła w niebezpieczeństwo jałowych teoretycznych dyskursów na temat „Boga filozofów”.

Biblijne, a przez to i teocentryczno-egzystencjalne zakorzenienie teologii jest w tym względzie gwarantem jej wiarygodności.

Niniejszy projekt teologii fundamentalnej w swoim chrystologicznym ujęciu kładzie akcent na wydarzenie objawienia. Jak sam już tytuł wskazuje „Jezus Chrystus — objawiony i objawiający” fakt objawienia jest nade wszystko darem Trójjedynego Boga; to On wychodzi ze swoją inicjatywą zbawczą. Prezentowana koncepcja objawienia ma charakter personalistyczny. Obaj partnerzy objawienia: Jezus Chrystus i człowiek są osobami, które w wolności uczestniczą w dziejach zbawienia. Obaj są uwikłani w dramat miłości: akceptacji i odrzucenia.

Historia Syna Człowieczego, objawianego przez Boga Ojca w Duchu Świętym człowiekowi i światu jest też historią objawienia człowieka jemu samemu. Stąd przedkładaną tutaj chrystologię fundamentalną cechuje jednoznaczny wymiar antropologiczny, którego absolutną koncentrację należy widzieć w wydarzeniu wcielenia. Objawienie bowiem jest ze swej natury inkarnacyjne. Et incarnatus est — Bóg rzeczywiście (i to jako osoba) wkroczył w historię człowieka i świata.

W tajemnicy śmierci, krzyża i zmartwychwstania Jezusa z Nazaretu odsłania się i uwiarygodnia Jego osoba i misja: utworzenie na nowo komunii Boga i człowieka. Tu należy widzieć wymiar eklezjalny. W rzeczywistości Eklezji znajduje się gwarant nie tylko właściwej interpretacji treści objawienia wraz z rozwojem ich rozumienia, lecz jest w niej przestrzeń soteryjna.

Gdy spojrzymy od strony metodologicznej na prezentowaną chrystologię fundamentalną, doszukamy się w niej zastosowanej metody historyczno-krytycznej. Jednakże uważny Czytelnik bez trudu zidentyfikuje drugi, komplementarny element metodologiczny, a mianowicie: aspekt wiary, i to wiary eklezjalnej. Albowiem cały Jezus Chrystus, tzn. Jego integralna osoba i dzieło, są do odkrycia jedynie w rzeczywistości Kościoła, kiedy naszym dociekaniom towarzyszy ratio et fides. Dlatego lektura poniższych stronic niech nie będzie jedynie interesującą wędrówką po historycznych śladach Jezusa z Nazaretu, lecz niech się stanie doświadczeniem żywego Mesjasza i Jego zbawczych mocy!

1 H. Waldenfels, Kontextuelle Fundamentaltheologie, Paderborn-München-Wien- Zürich 1988, 87. Istnieje polskie tłumaczenie tej książki: H. Waldenfels, O Bogu, Jezusie Chrystusie i Kościele-dzisiaj (tłum. A. Paciorek), Katowice 1993.

opr. aw/aw



« 1 »
oceń artykuł Pobieranie..

reklama

reklama

reklama

reklama