Czy w niedzielę poznamy nazwiska nowych kardynałów?

Zdaniem niektórych watykanistów i kurialistów istnieją co najmniej dwie podstawy do snucia takich przypuszczeń, po pierwsze – za niespełna miesiąc, 7 listopada 80 lat, a więc wiek wykluczający z konklawe, osiągnie arcybiskup-senior Mediolanu kard. Angelo Scola i tym samym liczba elektorów wyniesie równo 120, po drugie – w przyszłym roku prawa wyborcze straci 10 dalszych członków Kolegium Kardynalskiego: w okresie od 7 stycznia (Ricardo Ezzati Andrello z Chile) do 29 grudnia (Óscar A. Rodríguez Maradiaga z Hondurasu). Obecnie całe Kolegium liczy 215 członków, w tym 121 elektorów i 94 kardynałów niemających już tych uprawnień.

Wśród potencjalnych neokardynałów obserwatorzy wymieniają przede wszystkim kilku hierarchów kurialnych: sekretarza Sekretariatu Stanu Stolicy Apostolskiej ds. stosunków z państwami (czyli szefa dyplomacji watykańskiej) Anglika Paula Richarda Gallaghera (ur. 23 stycznia 1954), nowych prefektów Kongregacji: ds. Duchowieństwa – Lazarusa You Heung-sika (17 XI 1951) z Korei Południowej i Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów – Anglika Arthura Roche'a (6 III 1950) oraz przewodniczącego Papieskiej Komisji ds. Państwa Miasta Watykanu – Hiszpana Fernando Vérgeza Alzagę (1 III 1945).

Ale przewidywania te niekoniecznie muszą się sprawdzić, gdyż z jednej strony nie ma formalnego wymogu, aby na czele najważniejszych nawet urzędów kurialnych stali obowiązkowo kardynałowie, z drugiej zaś obecny papież wielokrotnie pokazywał, że nie czuje się związany tradycjami dotyczącymi np. obsadzania tzw. tradycyjnych stolic kardynalskich, zaskakując swymi decyzjami.

Dotychczas zwołał on 7 konsystorzy – co roku jeden, poza rokiem 2013, gdy został wybrany, na których mianował łącznie 101 kardynałów, z których 8 zmarło, 70 ma prawa wyborcze a 23 jest ich pozbawionych. Łącznie Ojciec Święty powołał do Kolegium Kardynalskiego kapłanów z 59 krajów, w tym z 18 po raz pierwszy w ich historii. W gronie purpuratów z „nadania” Franciszkowego jest jeden Polak – Konrad Krajewski, wielki jałmużnik papieski, urzędujący na co dzień w Rzymie (kreacja kardynalska – 28 czerwca 2018).

Łącznie wśród 121 kardynałów, mających prawa wyborcze, 13 mianował jeszcze św. Jan Paweł II, 38 – Benedykt XVI i 70 – Franciszek, a spośród nieelektorów 44 powołał do Kolegium papież-Polak, 27 – jego następca i 23 – obecny biskup Rzymu. Wśród tych ostatnich jest kard. Giovanni Angelo Becciu, który ma wprawdzie „tylko” 73 lata (ur. 2 VI 1948), jednakże 24 września ub.r. papież pozbawił go uprawnień kardynalskich (ale nie samej godności ani członkostwa w Kolegium Kardynalskim).

Najstarszymi wiekowo kardynałami są obecnie Słowak Jozef Tomko (ur. 11 III 1924), Angolczyk Alexandre do Nascimento (1 III 1925) i Hiszpan Francisco Álvarez Martínez (14 VII 1925), najmłodszymi zaś Środkowoafrykańczyk Dieudonné Nzapalainga (ur. 14 III 1967), Portugalczyk José Tolentino Calaça de Mendonça (15 XII 1965) i Włoch Mauro Gambetti OFM Conv (27 X 1965). Najdłuższy staż w Kolegium mają trzej kardynałowie: Michael Michai Kitbunchu z Tajlandii, Alexandre do Nascimento z Angoli i Thomas Stafford Williams z Nowej Zelandii, mianowani 2 lutego 1983. Ponadto należy pamiętać, że Benedykta XVI mianował kardynałem Paweł VI dnia 27 VI 1977 a Franciszka – św. Jan Paweł II w dniu 21 II 2001.

Oto wykaz dotychczasowych konsystorzy Franciszka (po numerze i dacie zwołania go liczba mianowanych purpuratów oraz w nawiasach kolejno – żyjących, elektorów i nieelektorów):

I, 22 lutego 2014 – 19 (17, 14, 3),

II, 14 lutego 2015 – 20 (19, 12, 7),

III, 19 listopada 2015 – 17 (14, 12, 2),

IV, 28 VI 2017 – 5 (5, 5, -),

V, 28 VI 2018 – 14 (w tym K. Krajewski; 13, 10, 3),

VI, 5 X 2019 – 13 (13, 10, 3),

VII, 28 XI 2020 – 13 (12, 8, 4).

Większość spośród 18 nowych krajów, które za tego pontyfikatu otrzymały swych pierwszych kardynałów, stanowią te, w których katolicy stanowią mniejszość, niekiedy bardzo nieznaczną, np. Bangladesz (w 2016), Brunei (2020), Laos (2017), Malezja (2016), Mali (2017), Maroko (2019), Mianmar (2015), Papua Nowa Gwinea (2016), Szwecja (2017) czy Tonga (2015), ale są tu również kraje o większości lub co najmniej znaczącej liczbie katolików, np. Haiti (2014), Luksemburg (2019), Panama (2015) czy Zielony Przylądek (2015).

Znamienne jednak, że dotychczas nie doczekały się swych „własnych” purpuratów dwa hiszpańskojęzyczne kraje Ameryki Łacińskiej, a więc kontynentu, na którym katolicy przeważają: Kostaryka i Paragwaj. Trudno zrozumieć, dlaczego akurat one były dotychczas pomijane podczas kolejnych kreacji kardynalskich; może najnowszy konsystorz zmieni tę sytuację?

Na swoich kardynałów czekają też różne tradycyjne stolice kardynalskie w Europie, np. Wenecja (od 2011), Turyn (od 2010) czy Mediolan (od 2017) we Włoszech, Sewilla (od 2009) i Toledo (od 2019) w Hiszpanii, Marsylia (od 2006) we Francji a także nasze siedziby biskupów: Gniezno (od 2009), Wrocław (od 2004) i Kraków (od 2016).

kg (KAI) / Warszawa