„Polski El Greco”. Historia bezcennego obrazu odnalezionego w podlaskiej wiosce

Zanim jednak udało się zbadać, czy obraz „Ekstaza św. Franciszka” jest autentyczny, upłynęło wiele lat. Historia kobiet, które znalazły obraz, toczyła się od sensacji, przez szyderstwo, po zapomnienie. Na szczęście zmieniono ten bieg i ostatecznie doceniono ich wkład w wielkie odkrycie.

Ich historię opowiada film Katarzyny J. Kowalskiej pt. „Polski El Greco”. Jest to fabularyzowany dokument, w którym oprócz relacji świadków wydarzeń sprzed niemal pół wieku pojawiają się sceny wiernie odtworzone ze wspomnień bohaterów, a także archiwalne nagrania radiowe i telewizyjne.

Jak mówiła reżyserka:

„Historia odkrycia i ocalenia obrazu El Greca to opowieść o zmaganiach dwóch inwentaryzatorek, niewysłuchanych, niedocenionych, których przez długie lata nikt nie chciał potraktować poważnie. To opowieść o niezwykłej pasji dwóch młodych kobiet, które ani na chwilę nie zwątpiły w to, co podpowiadała im intuicja. To także podróż po powojennej Polsce, pełnej zniszczonych i ograbionych kościołów, ubogiej i nieufnej”.

Wojciech Kozłowski, dyrektor Instytutu Pileckiego, zwrócił uwagę, że w tej historii ciekawy jest także wątek sytuacji Kościoła w PRL.

„Interesującym wątkiem jest także sytuacja Kościoła katolickiego w PRL, bo Kościół był i jest właścicielem obrazu. To, że na długo ukrył obraz w obawie, że zostanie mu odebrany, stanowi istotny element tej historii, w której dochodzenie do prawdy trwa latami, w sytuacji braku przejrzystości, w atmosferze nieufności i niesprecyzowanych obaw, przy braku jasnych kryteriów”.

Podczas premiery filmu w Kinie Kultura wicepremier Piotr Gliński zwrócił uwagę, że historia odnalezienia obrazu jest świadectwem wielkiej pracy opartej na uniwersalnych wartościach.

„W tej opowieści o dwóch profesjonalnych badaczkach, historykach sztuki i ich poszukiwaniach, przedstawiona jest synteza tego co najważniejsze w polskiej kulturze, czyli praca, profesjonalizm, pasja, misja, związana także z takim szerszym odniesieniem – odniesieniem do wspólnoty. I w tym wszystkim jest także dobroć, pogoda ducha, miłość drugiego człowieka. Czasy były trudne, ale mimo to dało się zachować podstawowe wartości” – mówił.

Film jest dostępny bezpłatnie na platformie VOD TVP.

Źródło: instytutpileckiego.pl, gov.pl