Jest projekt nowelizacji przepisów procesowych w sprawach dzieci. Co ma się zmienić?

Założenia projektu przedstawił w środę podczas konferencji prasowej wiceminister sprawiedliwości Marcin Romanowski. Jak poinformował, projekt nowelizacji m.in. Kodeksu postępowania karnego, Kodeksu karnego wykonawczego i ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych, zawiera 21 zmian. „Kompleksowy projekt zmian w procedurze karnej, a także innych ustaw, który ma na celu wprowadzenie kompleksowych zmian powodujących, że proces karny, w którym pokrzywdzonym lub świadkami są dzieci, będzie dla tych dzieci rzeczywiście przyjazny. Zapewni poczucie bezpieczeństwa dla dzieci oraz ich najbliższych” – powiedział Romanowski.

Jak podkreślił, wśród trzech najważniejszych zmian jest zapewnienie profesjonalnego prawnika dla dzieci pokrzywdzonych przestępstwami na tle seksualnym. Według wiceministra, „ważne jest to, żeby od samego początku, już na etapie postępowania przygotowawczego, niezależnie od stanu majątkowego, dziecko pokrzywdzone przestępstwami na tle seksualnym miało pełnomocnika z urzędu, opłacanego przez państwo, który będzie wsłuchiwał się w jego potrzeby i będzie reprezentował jego prawa”. Mają to być radcowie i adwokaci doświadczeni w sprawach krzywdzonych dzieci lub osoby specjalnie przeszkolone.

Projekt zakłada też zmiany w przepisach dotyczących pouczeń. „Pouczenia to ciągle biało-czarna kartka zadrukowana gęsto tekstem, trzy i pół strony. To zmieniamy. Wprowadzimy obrazkowe pouczenia dla dzieci, w formie grafik. Tak, aby dziecko wiedziało, dlaczego zeznaje, po co zeznaje i jakie prawa mu przysługują” – dodał. Romanowski przekazał, że proponowane przepisy mają także poszerzyć zakres stosowania tzw. przyjaznych pokojów przesłuchań.

Zwrócił uwagę, że obecnie tyko w przypadku najcięższych przestępstw istnieje podstawa do przesłuchania dziecka w bezpiecznym pokoju przesłuchań i tylko do ukończenia przez dziecka 15. roku życia. „Przedłużamy ten czas. Do 18. roku życia każde dziecko w przypadku najcięższych przestępstw będzie przesłuchiwane w bezpiecznym pokoju przesłuchań z udziałem psychologa, bez jakiegokolwiek kontaktu ze sprawcą przestępstwa” – zaznaczył.

W pozostałych typach przestępstw „zawsze, kiedy to miałoby służyć zdrowiu dziecka” będzie możliwość przesłuchiwania osoby małoletniej w specjalnym pokoju przesłuchań. Osoby pokrzywdzone przestępstwem na tle seksualnym i związanym w przemocą mają być – po wprowadzeniu zmian – informowane z urzędu o opuszczeniu zakładu karnego przez osobę, która je skrzywdziła. „Teraz dzieje się to na wniosek, często osoby (pokrzywdzone – PAP) są zaskakiwane tym, że sprawca pojawia się w okolicy” – dodał Romanowski.

Romanowski podkreślił, że resortowi zależy, żeby dzieci w procesie karnym czuły się bezpieczne, a system prawny stał się bardziej przyjazny dziecku. Wiceszef MS dodał, że postępowanie karne dotyczące przestępstw na tle seksualnym po wprowadzeniu zmian będzie zawsze prowadzone z wyłączeniem jawności, chyba, że osoba pokrzywdzona złoży wniosek o prowadzenie procesu z udziałem publiczności. „Te propozycje są efektem wsłuchiwania się Ministerstwa Sprawiedliwości w głos wielu środowisk, to rozwiązania postulowane od wielu lat” – dodał wiceminister.

Resort sprawiedliwości chce dążyć także do zmian w kodeksie karnym, które zwiększałyby zagrożenie karą dla przestępców, którzy dopuszczają się przemocy seksualnej wobec dzieci. Romanowski przypomniał, że MS zaproponowało rozwiązania, które podwyższenie kary za najcięższe przestępstwa do 30 lat, a nawet dożywotniego pozbawienia wolności. Ministerstwo chce by tego typu przestępstwa nie ulegały przedawnieniu.

„Ustawa uchwalona przez Sejm niestety została uznana za niekonstytucyjną ze względów proceduralnych. Nie została zakwestionowana od strony materialnej. Pracujemy nad tym, nadal stoimy na stanowisku, że kary dla najbardziej brutalnych przestępców, szczególnie tych dokonujących przestępstw seksualnych przeciwko dzieciom, powinny być wyższe” – podkreślił. Wiceszef MS powiedział, że przedstawione propozycje to „już gotowy projekt, który przeszedł wszystkie uzgodnienia wewnątrzresortowe” i został przekazany do KPRM. „Mam nadzieję, że projekt się spotka z dobrym przyjęciem i będzie szybko przyjęty przez parlament” – dodał.

Zamieszczone na stronach internetowych portalu https://opoka.org.pl/ i https://opoka.news materiały sygnowane skrótem „PAP" stanowią element Serwisów Informacyjnych PAP, będących bazami danych, których producentem i wydawcą jest Polska Agencja Prasowa S.A. z siedzibą w Warszawie. Chronione są one przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Powyższe materiały wykorzystywane są przez Fundację Opoka na podstawie stosownej umowy licencyjnej. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, jest zabronione. PAP S.A. zastrzega, iż dalsze rozpowszechnianie materiałów, o których mowa w art. 25 ust. 1 pkt. b) ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, jest zabronione.