Kiedy pacjenci onkologiczni powinni się szczepić przeciwko koronawirusowi?

Równocześnie wyjaśnił, że niektóre leki stosowane w terapii nowotworowej obniżają poziom limfocytów B „wyszkolonych w zakresie produkcji przeciwciał” oraz limfocytów T, których zadaniem jest odnalezienie zakażonych wirusem komórek i niszczenie ich.

„Jeśli pacjent jest w trakcie leczenia takimi preparatami i równocześnie dostanie szczepionkę, to ona da niewiele, bo organizm nie będzie dobrze chroniony” – powiedział.

„W związku z tym mówię, żeby szczepić, ale w okresie remisji, a najlepiej przed leczeniem” – dodał.

Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów doprecyzowującego grupy priorytetowe do szczepień przeciw COVID-19 w grupie 1B znalazły się osoby urodzone po 1961 roku ze stanami zwiększającymi ryzyko ciężkiego przebiegu COVID-19, czyli dializowane z powodu przewlekłej niewydolności nerek lub z chorobą nowotworową leczone od 2020 roku chemioterapią lub radioterapią oraz te poddawane przewlekłej wentylacji mechanicznej, jak również osoby po przeszczepach komórek, tkanek, narządów, u których prowadzono leczenie immunosupresyjne.

Szczepienie tych osób ma rozpocząć się w połowie marca. To grupa około 70 tys. osób. Zgodnie z rekomendacjami Rady Medycznej i decyzjami Ministerstwa Zdrowia będą one przyjmować szczepionki mRNA firmy Pfizer i Moderna.

Ekspert wytłumaczył jak działa nasz system obronny. Składa się on z przeciwciał neutralizujących oraz komórek pamięci limfocytów B i limfocyów T CD4 i limfocytów T CD8.

„W naszym organizmie znajdują się m.in. limfocyty B, czyli komórki pamięci. One są jak uczniowie. Uczą się produkcji i selekcji nowych przeciwciał. Jeżeli modyfikacja wirusa odbywa się w zakresie +od-do+, to limfocyt B nauczy się produkcji nowych przeciwciał. Natomiast, jeśli zmiana wykracza poza ten obszar, to trzeba zmieniać szczepionkę” – wyjaśnił.

Dodał też, że są leki, które zmniejszają naszą seroprotekcję, czyli odpowiedź na szczepienie. Ma to miejsce wtedy, gdy mamy zmniejszoną liczbę limfocytów B w wyniku stosowania określonych produktów leczniczych np. w leczeniu nowotworów, reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS), wrzodziejącego jelita, choroby Crohna, stwardnienia rozsianego, chorób kardiologicznych, depresji.

„To są konkretne leki. Każdy przypadek trzeba rozpatrywać indywidualnie” – podkreślił.

Ekspert poruszył też temat mutacji, wariantów oraz szczepów wirusa. Wyjaśnił, że mutacja to jedna zmiana w materiale genetycznym wirusa. Wariant to kilka takich modyfikacji.

„Natomiast ze szczepem mamy do czynienia wtedy, gdy warianty utrwalą się i w następstwie tego pojawią się nowe unikalne, stabilne w warunkach naturalnych cechy (fenotypowe) wirusa tj. unikalne właściwości antygenowe, zakres żywicieli lub objawy wywoływanej choroby” – powiedział.

Zaznaczył, że na razie mamy bardzo mało wariantów, a mutacje istnieją i istniały zawsze.

„Wszystko to, co żyje mutuje. Histeryzować nie trzeba, ale trzeba to rejestrować i obserwować. Służy do tego specjalny system GISAID, gdzie zgłasza się kolejne mutacje i kolejne warianty” – dodał.

Dr Borowski wyjaśnił też, że mutacja przeważnie polega na zmianie aminokwasu w białku wirusa. Białko S wirusa SARS-CoV-2 składa się z 1273 aminokwasów. Zauważył dalej, że większość mutacji jest bez znaczenia. Zdarzają się jednak takie, które mogą być groźne. Podał przykład mutacji E484K, która prowadzi do zmiany kwasu glutaminowego na lizynę w domenie RBD wiążącej receptor białka S koronawirusa. Wyjaśnił, że domena RBD jest odpowiedzialna za bezpośrednią interakcję wirusa z białkiem na powierzchni ludzkiej komórki, co rozpoczyna proces jej zakażania.

Jego zdaniem mutacja E484K może mieć "charakter mutacji ucieczki od obrony układu immunologicznego człowieka" i dlatego może wymykać się działaniu neutralizującemu tego układu.

„Na razie zarejestrowaliśmy tę mutację. Została ona już wykryta w Polsce, ale nie wiadomo, co to do końca znaczy. Mutacja jest pewnym początkiem. Obserwujemy je” – powiedział.

Zamieszczone na stronach internetowych portalu https://opoka.org.pl/ i https://opoka.news materiały sygnowane skrótem „PAP" stanowią element Serwisów Informacyjnych PAP, będących bazami danych, których producentem i wydawcą jest Polska Agencja Prasowa S.A. z siedzibą w Warszawie. Chronione są one przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Powyższe materiały wykorzystywane są przez Fundację Opoka na podstawie stosownej umowy licencyjnej. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, jest zabronione. PAP S.A. zastrzega, iż dalsze rozpowszechnianie materiałów, o których mowa w art. 25 ust. 1 pkt. b) ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, jest zabronione.