Co dalej z PKP Cargo? Przewoźnik na skraju upadku, ale planów likwidacji nie ma

Jeszcze 10 lat temu PKP Cargo miało 60 proc. udziału w rynku, a dziś zaledwie 30 proc. - alarmują kolejarscy związkowcy. W czasie kryzysu energetycznego w 2022 r. spółka, aby zapewnić rozwiezienie węgla po kraju, nie realizowała wcześniej zawartych kontraktów. To pogłębiło kłopoty finansowe.Dodatkowym problemem jest pojawienie się na polskim rynku konkurenta z Ukrainy, Ukrainian Railways Cargo Poland. Przewoźnik otrzymał zgodę od Urzędu Transportu Kolejowego. Związkowcy obawiają się też, że z powodu kłopotów PKP, nasz rynek cargo mogą przejąć niemieckie państwowe koleje.

Jak mówił Wojewódka na posiedzeniu sejmowej podkomisji ds. transportu kolejowego spółka jest zadłużona, nie reguluje części zobowiązań, nie płaci dużej części faktur i wymaga gruntownych działań restrukturyzacyjnych, ale zachowuje płynność finansową i 10 lipca zapłaci 100 proc. pensji za czerwiec.

„Nie ma pomysłu upadłości, likwidacji albo zamknięcia. Celem działań obecnego zarządu jest naprawienie chorej sytuacji, w której znalazła się spółka we wszelkich aspektach: taborowym, finansowym, organizacyjnym" – mówił Wojewódka. Sytuację w każdym z tych obszarów określił jako „bagno".

Przypomniał, że pod koniec czerwca PKP Cargo złożyło do sądu wniosek o sanację. „Sanacja będzie oznaczała ochronę przed spłatą odsetek od zaległych płatności, spółka będzie mogła się wycofać z niekorzystnych kontraktów i będzie podlegała ochronie przed egzekucją" – wyjaśnił. Jak zaznaczył, spółka w sanacji może startować w przetargach i je wygrywać, tak długo, jak będzie regulować składki na ubezpieczenia społeczne i podatki.

Wojewódka zaznaczył, że w ramach sanacji będzie przygotowany i wdrożony przez zarządcę sanacji plan restrukturyzacji, natomiast wstępny plan został skierowany dla sądu, który zdecyduje czy otworzyć postępowanie sanacyjne. Podkreślał, że przy obecnej strukturze kosztów, w której największą pozycją są koszty zatrudnienia, zwolnienia grupowe są koniecznością. Bez redukcji kosztów zatrudnienia nie jesteśmy w stanie uratować spółki, a na szali jest kilkanaście tys. miejsc pracy – mówił p.o. prezes.

Jak z kolei podkreślał prezydent Związku Zawodowego Maszynistów Kolejowych w Polsce Leszek Miętek, związki zawodowe od 2022 r. alarmowały o sytuacji w spółce i od dawna deklarowały chęć włączenia się w proces naprawczy. Natomiast plany obecnego zarządu określił jako „zwijanie spółki i ograniczanie potencjału rozwoju na przyszłość".

„To jest główny zarzut: spółka jest zwijana. Jesteśmy gotowi rozmawiać o restrukturyzacji zatrudnienia w kontekście restrukturyzacji całej spółki, a takiego planu nie mamy" – wskazał Miętek. Przedstawiciele innych związków domagali się m.in. odpowiedzi, co z rozmowami o nowych kontraktach.

Jak argumentował Wojewódka, spółkę „zatopiło" polecenie rządu z 2022 r., po którym ówczesny zarząd podjął decyzję o wycofaniu wagonów z intratnych umów, o zerwaniu umów i przesunięciu węglarek do Gdyni i Szczecina, gdzie miały czekać na importowany z Kolumbii węgiel. Konsekwencje tych decyzji są opłakane, spółka będzie się z nimi borykała przez lata – dodał. Zapowiedział przekazanie danych, mówiąc, że chodzi o „setki milionów złotych" strat.

Na początku lipca zarząd PKP Cargo poinformował o zamiarze przeprowadzenia zwolnień grupowych, mających objąć do 30 proc. załogi. Wcześniej pod koniec maja tego roku zarząd PKP Cargo zdecydował o uruchomieniu programu skierowania do 30 proc. pracowników na tzw. nieświadczenie pracy. Zarząd zaproponował ponadto stronie społecznej rozwiązanie zakładowego zbiorowego układu pracy i porozumienia ws. wzajemnych zobowiązań stron tego układu. Z kolei w czerwcu zarząd przewoźnika podjął uchwałę o jednostronnym rozwiązaniu, z upływem 24-miesięcznego okresu wypowiedzenia, Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy.

PKP Cargo jest największym kolejowym przewoźnikiem towarowym w Polsce. Jako Grupa oferuje usługi logistyczne, łącząc transport kolejowy, samochodowy oraz morski. Świadczy samodzielne przewozy towarowe na terenie Polski oraz: Czech, Słowacji, Niemiec, Austrii, Holandii, Węgier, Litwy i Słowenii. Największym pojedynczym akcjonariuszem PKP Cargo jest spółka PKP SA, która ma 33,01 proc. akcji.

Według danych spółki, jej udział w rynku w 2012 r. wynosił 50,4 proc. według masy przewiezionych ładunków i 60,2 proc. według pracy przewozowej. W 2023 r. wynik ten spadł odpowiednio do poziomu 33,1 proc. i 33,9 proc. W 2023 r. PKP Cargo osiągnęło 82,10 mln zł zysku wobec 148 mln zł w 2022 r. W I kwartale 2024 r. Grupa miała 118 mln zł straty wobec 104 mln zł zysku w I kwartale ub. r. Przychody z działalności operacyjnej spadły natomiast do 1,19 mld zł z 1,58 mld zł w I kwartale 2023 r.