Odkryj swoją wartość i idź

Jean Monbourquette OMI, Myrna Ladouceur, Isabelle d'Aspremont

ODKRYJ SWOJĄ WARTOŚĆ
I IDŹ

---

Spis treści
Podziękowania	9
Psychologia otwarta na Ducha, czyli list do Czytelników tej książki (Jacek Prusak SJ)	11
Wstęp	15
I. Strategie uczące szacunku dla siebie
Uwagi ogólne
1. Odróżniać szacunek dla siebie ze względu na przymioty osobiste oraz szacunek dla siebie ze względu na kompetencje	25
2. Rozpoznawać wewnętrzne wyobrażenia wizualne, słuchowe i emocjonalne	33
3. Zharmonizować życie zewnętrzne i wewnętrzne	43
4. Odkryć wpływ wyobrażeń sensorycznych na energię osobistą	48
5. Przyjmować cele rozwijające szacunek dla siebie	56
Strategie wizualne
1. Patrzeć na siebie życzliwie i pokochać siebie	64
2. Pokochać siebie, patrząc na siebie oczami kochającej osoby	70
3. Znaleźć wzorce	74
4. Nauczyć się korzystać z wyobrażeń wizualnych	78
5. Zbudować centrum doskonałości	82
6. Zmienić szkodliwe obrazy poprzez technikę swish	88
7. Skorygować swoją percepcję egzystencji	94
Strategie słuchowe
1. Zastąpić wyrażenia osłabiające poczucie własnej wartości wyrażeniami aprobującymi	101
2. Kontrolować swój wewnętrzny dialog	109
3. Zneutralizować komunikaty niszczące poczucie własnej wartości	113
4. Ucinać destrukcyjne komentarze	117
5. Zastąpić przekonania osłabiające szacunek dla siebie przekonaniami budującymi	121
6. Traktować błędy jako źródło informacji i życiowe lekcje	127
Strategie emocjonalne
1. Poprawić poczucie własnej wartości, troszcząc się o swoje ciało	133
2. Zaakceptować nielubiane części swojego ciała	137
3. Słuchać komunikatów swojego ciała	140
4. Rozpoznawać swoje stany emocjonalne i ich komunikaty	144
5. Przejść do czynu wychodząc od emocji i uczuć	150
6. Wyrecytować litanię miłości i przyjaźni	157
7. Utrwalać osobiste zasoby poprzez dotyk	160
8. Ćwiczyć się w podejmowaniu decyzji najlepszych dla samego siebie	165
9. Uwolnić się od uzależnienia uczuciowego	170
Strategie afirmacji
1. Określić swoje granice osobiste	177
2. Podjąć ryzyko całkowitej akceptacji samego siebie	180
3. Negocjować konflikt potrzeb	187
4. Rozwiązywać konflikt wartości	192
5. Upominać drugiego człowieka w razie występku	197
6. Być zdolnym do okazywania zainteresowania i uczucia	201
7. Być zdolnym do przyjmowania oznak zainteresowania i uczucia	208
8. Prosić o to, czego potrzebujemy	215
9. Nauczyć się uprzejmie odmawiać	220
10. Przemawiać publicznie, zachowując się swobodnie	224
II. Strategie ułatwiające przejście od szacunku dla siebie do poczucia jaźni
Obrazowanie ułatwiające przejście od ego do jaźni	231
III. Strategie prowadzące do poczucia jaźni
Droga negatywna
1. Poszukiwać głębokiej tożsamości poprzez dezidentyfikację	241
2. Odbyć żałobę	247
3. Zasymilować swój cień	252
4. Ćwiczyć się w dobrowolnych wyrzeczeniach ego	261
Droga symboliczna
1. Opisać doświadczenia szczytowe i uznać ich wartość	267
2. Przedstawić symbol jaźni	271
3. Troszczyć się o swoją duszę i chronić ją	275
4. Zbudować mandalę	280
5. Ćwiczyć wyobraźnię aktywną	286
6. Poznać intencję twórczą	289
7. Żyć chwilą obecną	294
Promieniowanie jaźni
1. Odkryć swe archetypy i sprawować nad nimi kontrolę	300
2. Pokochać siebie w sposób bezwarunkowy	305
3. Praktykować wybaczanie	311
4. Dokonać przemiany w centrum „ja”	316
5. Wyzdrowieć dzięki rozwiązaniu wewnętrznych konfliktów	322
6. Odkryć swoją misję	328
7. Celebrować duchowość jaźni	335
Aneks
Archetypy	339
Bibliografia	345

WSTĘP

Przyjaciel zwrócił mi uwagę, że szacunek dla samego siebie pozwala zbudować

mocne ego, lecz nie prowadzi daleko w rozwoju życia duchowego.

To stwierdzenie zrodziło we mnie chęć odkrycia duchowych podstaw szacunku

dla samego siebie. Książka Od poczucia własnej wartości do poczucia

jaźni* jest owocem takiego poszukiwania i przedstawia zależności pomiędzy

odczuwaniem szacunku dla siebie a rozwojem duchowym. Rozważania

teoretyczne pozostawiły jednak we mnie uczucie pewnego niedosytu. Postanowiłem

więc zaproponować Czytelnikom strategie, pozwalające wzbogacić

ich życie zarówno w aspekcie psychologicznym, jak i duchowym.

Pierwotnie rozważałem możliwość włączenia tych strategii do wspomnianej

książki, jednak szybko zdałem sobie sprawę z konieczności ich

pogrupowania i wydania w oddzielnym opracowaniu. A ponieważ zadanie

to uważam za ważne, postanowiłem połączyć wysiłki i zaprosiłem do współpracy

Myrnę Ladouceur i Isabelle d'Aspremont.

Niniejszy poradnik oprócz zbioru ćwiczeń zawiera liczne i różnorodne

komentarze. Dołożyliśmy starań, aby były one zrozumiałe zarówno dla

terapeutów, jak i przeciętnego Czytelnika. Dzięki temu osoby nie korzystające

z grupowego wsparcia mogą nauczyć się same podstaw szacunku

dla siebie.

Podział książki

Książka zawiera trzy części:

• strategie uczące szacunku dla siebie;

• strategie ułatwiające przejście od szacunku dla siebie do poczucia

jaźni;

• strategie rozwijające poczucie jaźni.

Taki podział zapewnia przejrzystość i zrozumienie tekstu.

Zależało nam na wyartykułowaniu w sposób zrozumiały zależności

zachodzących pomiędzy szacunkiem dla siebie i poczuciem jaźni. Z jednej

strony odczuwanie szacunku dla siebie umożliwia pogłębienie poczucia

jaźni, jest jej podwalinami; potrzebujemy mocnego ego, by zapanować nad

codzienną rzeczywistością. Z drugiej strony — poczucie jaźni, zdefiniowane

porywami duszy, pobudza do rozwoju duchowego i prowadzi do głębokich

doświadczeń duchowych.

Gdybyśmy kultywowali wyłącznie mocne ego, szybko popadlibyśmy

w pustkę egzystencjalną i utracili siły duchowe. Szacunek dla siebie i poczucie

jaźni nie tylko są dalekie są od tego, by się wykluczały, ale pomagają

człowiekowi żyć w harmonii; szacunek dla siebie wzmacnia ego, natomiast

poczucie jaźni pozwala dostąpić duchowych bogactw, których

istnienia nawet nie podejrzewamy.

Szacunek dla siebie

Aby uniknąć pomieszania pojęć obecnego w niektórych opracowaniach,

od początku czynimy wyraźne rozróżnienie pomiędzy szacunkiem dla samego

siebie i afirmacją samego siebie. Szacunek dla siebie zależy od percepcji

swego wewnętrznego świata oraz ocenie samego siebie poprzez wyobrażenia

własnej osoby, wewnętrzne dialogi i resentymenty. Natomiast

afirmacja siebie polega na wyrażaniu pozytywnego postrzegania własnej

osoby w kontekście społecznym. Ponieważ nie wszyscy odróżniają percepcję

i ekspresję swojej osoby, opracowaliśmy różne strategie.

Narzuca się teraz kolejne rozróżnienie: pomiędzy szacunkiem dla siebie

(dla swojej osoby) i szacunkiem dla siebie w odniesieniu do podejmowanych

działań. Wielu autorów nie rozróżnia tych pojęć i w rezultacie

niektóre osoby podnoszą swoją wartość tylko w odniesieniu do osobistych

przymiotów (urody, zalet, obycia, wdzięku itp.), a inne tylko względem

własnej aktywności (urzeczywistnienia zamiarów, pracy, kompetencji, służby,

dyscypliny, ascezy itp.). Wystrzegajmy się takiego wyboru — kultywujmy

obydwa rodzaje szacunku dla siebie, a osiągniemy pełnię życia.

Szacunek dla siebie a postrzeganie siebie

Aby znaleźć solidne wytłumaczenie znaczenia szacunku dla siebie lub lekceważenia

siebie, wzorowaliśmy się na myśleniu właściwym dla programowania

neurolingwistycznego. Podobnie jak neurolingwistyka, dzielimy

świat percepcji na rzeczywistość wizualną, słuchową i emocjonalną.

W konsekwencji, szacunek dla siebie lub lekceważenie siebie zależą od

sposobu patrzenia na siebie, mówienia do siebie i kochania bądź niekochania

samego siebie.

Istota ludzka nieustannie postrzega i ocenia siebie oraz swoje działania.

Czyni to albo życzliwie, albo z dezaprobatą. Poniższe pytania pozwolą

Czytelnikowi ocenić szacunek dla siebie ze względu na przymioty osobiste

oraz podejmowane działania.

Szacunek dla siebie ze względu na przymioty osobiste

W jaki sposób patrzę na siebie? Jak postrzegam swoje ciało? Jak postrzegam

swoje osobiste przymioty?

Jakie komentarze wypowiadam na swój temat? Czy są to słowa zachęcające,

czy deprymujące?

Jak czuję się z samym sobą? Jakie są moje emocje i uczucia w stosunku do

siebie: pozytywne czy negatywne?

Szacunek dla siebie ze względu na działalność i kompetencje

Jak oceniam urzeczywistnienie swoich planów oraz własne kompetencje?

W jaki sposób formułuję plany? Przewiduję swój sukces czy porażkę?

Jak rozmawiam ze sobą o swoich życiowych osiągnięciach i kompetencjach?

Zachęcam siebie czy zniechęcam?

Jakie uczucia wzbudzają we mnie posiadane kompetencje? Czy są to uczucia

dumy, satysfakcji, czy też obawy przed porażką lub rozminięciem się

z celem?

Oto kluczowe pytania, dzięki którym możemy ocenić wizualną, słuchową

i emocjonalną percepcję swojej osoby i swojego działania. Inspirując

się takim podziałem, podzieliliśmy pierwszą część niniejszego poradnika

na trzy rozdziały: strategie wizualne, słuchowe i emocjonalne

(kinestetyczne). Niektóre z nich pozwalają poprawić błędne postrzeganie

siebie, inne pomagają zbudować wysokie poczucie własnej wartości.

Poczucie jaźni

Druga część książki przedstawia strategie rozwijające poczucie jaźni. Porywy

duszy mają według nas ogromne znaczenie. Zainspirowały nas dwie

drogi: negatywna (która polega na uwolnieniu się od negatywnego oddziaływania

jaźni poprzez odbycie żałoby, dezidentyfikację, oswojenie

cienia i dobrowolne wyrzeczenia ego) i pozytywna droga symboliczna

(prowadząca do rozszyfrowania komunikatów jaźni dzięki symbolom przedstawiającym jaźń i mandalę oraz uznaniu wagi głębokich doświadczeń

duchowych). Przedstawiamy również ćwiczenia wizualizacji (ułatwiające

dotarcie do jaźni) oraz uczące intencji twórczej, ochrony promieniowania

jaźni itp.

Dydaktyka w książce

W celu ułatwienia Czytelnikowi lektury i czynienia postępów, zdecydowaliśmy

się na jednakowy sposób przedstawienia wszystkich strategii.

Zawierają one: historyjkę lub/i myśl, cele, objaśnienie oraz samą strategię.

Pod koniec każdej z nich sugerujemy, aby Czytelnik zastanowił się

przez chwilę i spisał swoje myśli w „dzienniku pokładowym” i, jeśli jest to

możliwe, by podzielił się nabytymi doświadczeniami z innymi.

Historyjka

Historyjka, jak gdyby przypowieść, przygotowuje i karmi wyobraźnię Czytelnika,

pozwalając mu na szybkie poznanie poruszanego tematu. Dostarcza

ponadto intuicyjnego poznania i przygotowuje umysł do zrozumienia

przekazu. Przypomnijmy, że opowiadanie historyjek jest najstarszym sposobem

nauczania i przekazywania lekcji życia.

Terapeuta powinien powstrzymać się od wyjaśniania historyjek i wskazywania

morału. Kiedy dajemy komuś owoc, nie przeżuwajmy go za niego.

Historyjki w nieuświadomiony sposób oddziałują na każdego z nas.

Kiedy terapeuta opowiada je, zamiast czytać, osiąga najlepszy efekt. Może

nauczyć się ich na pamięć, a oczaruje audytorium, gdy będzie improwizował,

naśladował gestykulację i głosy różnych jej bohaterów.

Cele

Każdej strategii postawiono cele, które wskazują Czytelnikowi kolejne etapy

uczenia się szacunku. Niektóre z nich są czysto poznawcze, inne sugerują

zmianę zachowania.

Objaśnienie

Krótkie objaśnienie sytuuje Czytelnika w strategii, opisuje jej cele, przydatność

i wagę.

Sama strategia

Każda strategia składa się z ćwiczeń, wizualizacji i odgrywanych scen,

pozwalających nauczyć się nowego sposobu mówienia, postrzegania i odczuwania

w różnych sytuacjach życia codziennego. Pewne strategie mogą

wydawać się Czytelnikowi trochę sztuczne. Jednakże staną się one naturalne

dla kogoś, kto będzie je ćwiczył systematycznie.

Postaraliśmy się, aby jak największa liczba strategii była możliwa do

przećwiczenia przez pojedynczą osobę. Niemniej jednak, niektóre z nich

wymagają obecności grupy.

Wiele strategii wymaga wewnętrznej pracy: wizualizacji, ukierunkowanej

medytacji, fantazjowania itp. Ćwiczenia te są istotne szczególnie

w procesie uczenia się w stanie nieuporządkowanej świadomości.

Ważne jest, aby Czytelnik wykonał każdy etap ćwiczeń wizualizacji,

by naprawdę wszedł w głąb samego siebie. Dobrze by było, żeby nagrał

wizualizacje, zanim przystąpi do ćwiczeń, w celu uniknięcia roztargnienia

podczas ich czytania. Ponadto, Czytelnik powinien zadbać o jak najlepsze

warunki, sprzyjające wchodzeniu w siebie: wybrać spokojne miejsce, zapobiec

wszelkim oddziaływaniom z zewnątrz (na przykład dzwonek telefonu,

niespodziewana wizyta). Następnie powinien przyjąć wygodną pozycję,

uniknąć zaśnięcia i stopniowo wchodzić w samego siebie.

„Dziennik pokładowy”

Zachęcamy Czytelnika do prowadzenia „dziennika pokładowego”, cennego

narzędzia rozwoju. Może w nim odnotowywać swoje odkrycia, doświadczenia,

postępy. Może się nim posłużyć w celu przewidywania sytuacji,

w których powinien przećwiczyć swoje nowe umiejętności. Zapisując swoje

spostrzeżenia lepiej przygotuje się do wykonywania konkretnych gestów,

czyli do wprowadzania swojej wiedzy w życie. Naprawdę, nie wystarczy

zrozumieć zasady strategii, żeby od razu reagować w codziennym życiu

zgodnie z jej założeniami — trzeba utrwalać nabyte doświadczenia i zachowania.

Powodzenia!

opr. aw/aw