Optymizm, choć nie entuzjazm

Sprawa likwidacji funduszu kościelnego i zastąpienia go możliwością przekazania na Kościół lub związki wyznaniowe odpisu od podatku budziła w ostatnim czasie wiele kontrowersji. Ukazały się właśnie wyniki badań Instytutu Statystyki Kościoła Katolickiego na ten temat

Najwięcej respondentów raczej poparło rozwiązanie uzgodnione pomiędzy stroną rządową i kościelną. Mimo więc kontrowersji i dużego napięcia w debacie publicznej nie odnotowano dominacji postaw skrajnych. Popularnością nie cieszyła się ani kategoria zdecydowanego odrzucenia możliwości odpisu, ani też kategoria zdecydowanego poparcia.

Za, a nawet przeciw

Kobiety nie różniły się zbytnio od mężczyzn. W obydwu populacjach ponad 40 proc. ankietowanych opowiedziało się za odpisem. Jednak czynnikiem różnicującym okazał się wiek badanych. Im starsi, tym częściej opowiadali się zdecydowanie przeciwko wprowadzeniu nowego systemu dofinansowania Kościołów i związków wyznaniowych. W najstarszej grupie niemal co trzeci pytany (29,2 proc.) był zdecydowanie przeciwko. Prawdopodobnie postawę taką należy wiązać nie tyle z oceną nowego systemu, ile raczej z krytyką faktu likwidacji funduszu kościelnego, co w opinii bardziej konserwatywnych środowisk — a do takich należą osoby starsze — powinno być interpretowane jako forma walki z Kościołem.

Od pytania o ocenę nowych rozwiązań na pewno ciekawsze jest pytanie o osobisty zamiar przekazania części swoich dochodów na Kościół. O ile bowiem nie wiemy, czy krytyka nowego systemu związana jest z niechęcią wobec przekazywania części swoich dochodów Kościołowi, czy też z niechęcią wobec likwidacji funduszu, o tyle deklaracja zamiaru przekazania środków Kościołowi za pomocą nowych rozwiązań uprawnia do wyciągnięcia wniosku co do jego afirmacji.

Autorzy badań postawili respondentom dwa zasadnicze pytania: czy chcieliby przekazać 0,5 proc. swego podatku innemu Kościołowi czy związkowi wyznaniowemu, czy też swojemu Kościołowi. Pojawiła się także kategoria dla osób, które nie chciałyby przekazać środków żadnemu Kościołowi i związkowi wyznaniowemu.

Spośród wszystkich ankietowanych 86,1 proc. chciałoby przekazać część swego podatku Kościołowi, a 5,4 proc. nie chciałoby. Największą grupę wśród osób negatywnie nastawionych wobec przekazywania swych środków Kościołowi można zaobserwować w kategorii osób od 25 do 34 lat — 8,1 proc., ale także wśród najstarszych respondentów — 8,3 proc. Z kolei największą grupę wśród zwolenników tego rozwiązania stanowią osoby w wieku średnim (35-49 lat) — 89,7 proc.

Ku podmiotowości

W kontekście badań warszawskiego Instytutu warto przyjrzeć się podobnym badaniom sporządzonym chociażby przez CBOS. O ile metodologia poprzednich badań polega na przepytywaniu ludzi związanych z Kościołem, o tyle dostępne są też wyniki badań na szerszej populacji ludzi, wśród których można spotkać także przeciwników Kościoła.

Podsumowując, wśród katolików niewątpliwie można zauważyć umiarkowaną, ale jednak świadomość współodpowiadania za Kościół. Zakres tej odpowiedzialności nie tylko nie pomija kwestii materialnych, ale wyraźnie je artykułuje. Na pewno w procesie pogłębiania tej świadomości pomogło wprowadzenie do przykazań kościelnych postulatu zaradzania potrzebom materialnym Kościoła. Ta katecheza owocuje.

opr. mg/mg