Ksiądz Konarski uczy, że nauka i religia są wyrazem miłości Ojczyzny

Katecheza dla szkoły podstawowej

Cel:  zaznajomienie dzieci z osobą i działalnością ks. Stanisława Konarskiego w kontekście wychowania do odpowiedzialności za Ojczyznę.

TREŚĆ  I  PRZEBIEG  KATECHEZY

I.  "Złote  serce"

Cel  szczegółowy: wskazanie na miejsce ks. Konarskiego wśród panteonu wielkich Polaków.

  1. Pogadanka na temat: Jakich znacie wielkich, sławnych Polaków? Czym się odznaczyli?
  2. Katecheta - w zależności od poziomu klasy - przypomina postaci, np. T. Kościuszkę, A. Mickiewicza, Jana Pawła II lub innych sławnych Polaków, a następnie proponuje wysłuchanie nagrania fragmentu wiersza T. Lenartowicza o wielkim Polaku (Materiały: M 1).
  3. Uczniowie odgadują, o kogo chodzi.
  4. Całości wprowadzenia dopełnia wyświetlenie przezroczy kościoła Księży Pijarów w Krakowie i znajdującego się w nim epitafium z sercem ks. Konarskiego oraz odczytanie opinii o nim autorstwa I. Krasickiego i H. Kołłątaja (Materiały: M 2).
  5. Prezentacja osoby ks. Konarskiego jego zasług dla Polski. Podkreślenie patriotyzmu i troski o odnowę Rzeczpospolitej.

II.  Ks. Stanisław Konarski - reformator szkolnictwa

Cel  szczegółowy:  przybliżenie dzieciom osoby i działalności ks. Konarskiego ze szczególnym uwzględnieniem reform oświatowo-wychowawczych.

  1. Katecheta prosi dzieci o wymienienie przedmiotów, których uczą się w szkole; zapisuje je na tablicy - wspólna praca (Materiały: M 3).
  2. Postawienie pytania: W jakim celu uczniowie uczą się tylu przedmiotów w szkole?
  3. Zbieranie opinii uczniów. Niezależnie od wypowiedzi katecheta podkreśla, że uczą się ich nie tylko dla siebie, ale po to, aby móc lepiej i mądrzej służyć innym, a zwłaszcza Ojczyźnie.
  4. Na taki sam powód wskazywał ks. Konarski, dając uczniom w Collegium Nobilium i w innych pijarskich szkołach nie mniejszy zestaw przedmiotów. (Następuje teraz dopełnienie zapisu na tablicy wraz z koniecznymi objaśnieniami, dotyczącymi konkretnych przedmiotów).
  5. Krótki wykład z ekspozycją reprodukcji portretu ks. Konarskiego.

III.  Miejsce religii w zreformowanej szkole

Cel  szczegółowy:  ukazanie, że miłość Boga i Ojczyzny stanowi podstawowy obowiązek ucznia w systemie wychowawczym ks. Konarskiego.

  1. Wspólna praca według tekstu: M 4 - głośne odczytanie tekstu.
    Wskazując na tablicowy zestaw, katecheta informuje, że religia w zreformowanej, według zasad ks. Konarskiego, szkole pijarskiej stała u źródeł wszelkich innych nauk. Na dowód odczytuje się odpowiedni tekst, zaznaczając, że pod pojęciem "religia" w systemie ks. Konarskiego nie chodziło tylko o jedną godzinę lekcyjną religii jako przedmiotu, ale o całe wychowanie religijne młodego Polaka.
  2. Następnie katecheta dostarcza dzieciom tekst - M 5.
    Siedem środków wychowania religijnego - poleca im w oparciu o poszczególne punkty dokonanie rachunku sumienia odnośnie do ich podejścia tak do nauki religii w szkole, jak i do całego życia religijnego.
  3. Podprowadzając do modlitwy końcowej, którą może stanowić wspólny śpiew hymnu: Boże, coś Polskę, katecheta dokonuje podsumowania całej katechezy, stwierdzając, że w pojęciu ks. Konarskiego zarówno pilne przykładanie się do nauki, jak i gorliwość o rozwój w sobie życia religijnego stanowiły nierozłączną całość, którą nazywał umiłowaniem Ojczyzny, według słów: "Żądać trzeba, aby wszyscy obywatele Rzeczypospolitej cnotliwymi oraz uczonymi być mogli" (O religii poczciwych ludzi. Konkluzja).

IV.  Modlitwa kończąca katechezę

MATERIAŁY

M 1

T. Lenartowicz, Złote serce (fragmenty)

Szczęsne to serce, które dziś w kościele
Złoty pokrowiec w cześć narodu kryje,
Odkryjcie bracia, prawdy przyjaciele,
To martwe serce, kto wie, czy nie bije
Jak niegdyś w piersiach, gdy mu wdzięczne plemię,
Krzykliwe, butne, ale nie zawzięte,
Pochwały niosło wskroś przez polską ziemię,
Gdy je porwało uniesienie święte.
Gdy wszystkie wzroki w serce to zwrócone
Nie dopatrzyły prywaty ni znaku,
Tylko myśl wielką i częste łzy słone;
Uczciwość w każdym zbudzona Polaku,
Za Konarskiego idąc wielką radą,
Umysł do księgi, dłoń ku mieczu zgięła,
Niewiasty perły swe na ołtarz kładą,
I pieśń się z dala wiąże: Nie zginęła.

Muza historii postać męża skromną
W kapłańską szatę pijara przywdzianą,
Stawia i w trąbę uderza miedzianą:
Zapomną wielu, tego nie zapomną.
On wszystkie myśli, wszystkie życia sprawy
Poniósł w obronie skołatanej nawy,
Nawy ojczystej i sprawił, że z onej
Wyszedł Maj trzeci - Kościuszko - Legiony.

W pamięci przyszłych imię twe obudzę,
Nie piramidą, nie czarem obrazów,
Świątynią wiedzy i piastunką cnoty,
A na frontonie stawię napis złoty:
        KONARSKI.

M 2

O ks. S. Konarskim pisali:

Ignacy Krasicki, Nagrobek

Stanisławowi Konarskiemu Scholarum Piarum
Ten, co pierwszy zdziczałe ciął gałęzie wzniosłe,
I śmiał ścieżki odkrywać wiekami zarosłe:
Co nauki, co miłość kraju wzniósł i krzepił,
W cieniu laurów spoczywa, które sam zaszczepił.

(Listy i pisma różne X.B.W., Warszawa 1786, t. 1, s. 120-121)

Hugo Kołłątaj (1750-1812):

"On najpierwszy złą w łacinie i polszczyźnie wymowę starał się poprawić".

Dymitr Krajewski (1834-1864):

"Imię i chwała Konarskiego przywiązane do trwałości Narodu w dłuższej zostanie pamięci".

(Cyt. za: Z. Libera, Przedmowa, w: Stanisław Konarski, Pisma wybrane, Warszawa 1955, t. 1, s. 5-45).

M 3

PRZEDMIOTY  W  SZKOLE
dzisiaj
 
język polski
język obcy
historia
geografia
matematyka
fizyka
chemia
biologia
religia
wychowanie fizyczne
wychowanie plastyczne
śpiew
..............................
..............................
.............................
...............................
wg. Ks. Konarskiego
 
łacina, greka
j. polski, j. obcy (francuski, niemiecki)
religia
historia
matematyka - fizyka
prawo-polityka
retoryka (mitologia, poetyka)
geografia
biologia
metafizyka (etyka, logika)
filozofia
lektura autorów polskich i zagranicznych
kunszt kawalerski - ćwiczenia cielesne
(lekcje tańca, szermierki, jazdy na koniu, musztra, muzyka)
teatr szkolny

M 4

"Najpierwsza, najcelniejsza i najpotrzebniejsza rzecz dla nas w całej edukacji, jest uczyć się religii, poczciwości i cnoty. Wszystkie zaś inne nauki, do tej jednej nabycia i wsparcia, pomocą nam tylko i środkami być mają. Piękna bowiem rzecz jest rozum wszelkich ciekawych i potrzebnych umiejętnością oświecać, ale serce naprzód trzeba do dobrego formować,... młodość do wszelkiej przyzwyczajać cnoty - to trzeba, to najistotniejsza rzecz jest".

Stanisław Konarski, O religii poczciwych ludzi. Konkluzja.

M 5

"Siedem, a może i więcej mamy głównych sposobów zaprawiania młodzieży szkolnej do cnoty chrześcijańskiego żywota:

  1. katechizm,
  2. kazania,
  3. uczęszczanie na wspólne modły i nabożeństwa oraz nawiedzanie kościołów i kaplic,
  4. częste i pilne przystępowanie do sakramentów, a w sakramencie pokuty duchowy kierunek spowiedników,
  5. corocznie odbywanie trzydniowych ćwiczeń duchowych, czyli rekolekcji,
  6. nauki, czyli tzw. czytania duchowne,
  7. częste, przy każdej okazji powtarzane zachęcanie młodzieży do cnoty i ustawiczne obrzydzanie jej grzechu".

(Ordinationes, cz. 4, O szkołach, 2)

opr. ab/ab

« 1 »
oceń artykuł Pobieranie..

reklama

reklama

reklama

reklama