Szkoła na nowo

Jaki będzie ten rok szkolny, jakie zmiany wprowadza ministerstwo Edukacji Narodowej i czego mogą oczekiwać uczniowie, rodzice i nauczyciele w najbliższym czasie?

Przed nami kolejny rok szkolny, a z nim ożywienie w edukacji. W czerwcu minister edukacji narodowej Anna Zalewska podsumowała ogólnopolską debatę o edukacji „Uczeń. Rodzic. Nauczyciel. Dobra zmiana” i przedstawiła główne kierunki zmian w szkolnictwie. Największe poruszenie spowodowały informacje o zmianie struktury szkół, w tym: wygaszanie gimnazjów, utworzenie ośmioklasowych szkół powszechnych, szkół branżowych i czteroletniego liceum ogólnokształcącego. Jak podaje MEN, projekt ustawy zostanie przedstawiony w połowie września i wtedy dopiero rozpoczną się konsultacje społeczne. Zmiany w systemie edukacji mają być rozłożone na wiele lat i przeprowadzane etapami – pierwszy ma się rozpocząć w przyszłym roku. Ministerstwo uspokaja nauczycieli: proponowane zmiany pomogą utrzymać miejsca pracy, mimo że z roku na rok maleje liczba uczniów w szkołach w związku z niżem demograficznym. – W Ministerstwie Edukacji Narodowej opracowane zostaną przepisy, które będą chroniły miejsca pracy nauczycieli – mówił Maciej Kopeć, wiceminister edukacji, na Konwencie Marszałków RP w Szczecinie. Na pytanie o zmiany w strukturze szkół odpowiedział, że nowe rozwiązania będą wdrażane w czasie, który pozwoli przygotować podręczniki i programy nauczania.

Religia na maturze?

Czy zmiany te dotyczyć będą również wprowadzenia religii jako dodatkowego przedmiotu maturalnego? Wydaje się, że rozmowy między Konferencją Episkopatu Polski a rządem zmierzają w dobrym kierunku. – Jeśli na czas zostaną złożone odpowiednie dokumenty, to za 5 lat religia może być jednym z przedmiotów do wyboru na maturze – powiedział w Radiu Szczecin bp Marek Mendyk, przewodniczący Komisji Wychowania Katolickiego Konferencji Episkopatu Polski. W wywiadzie wyjaśnił, że uczeń, który chce wybrać ten przedmiot, musi przejść cały cykl edukacyjny. – Od 2017 r. to będą 4 lata, bo podejrzewamy, że tyle będzie trwało liceum. Więc jak Pan Bóg pozwoli, to w 2021 r. mogłaby już być matura z religii – mówił bp Mendyk.

Rozmowy o religii jako przedmiocie maturalnym trwają już od wielu lat, domagali się tego rektorzy uczelni katolickich i uczelni z wydziałami teologicznymi. Wielu młodych wybiera się na kierunki teologiczne i oczekuje możliwości wyboru religii jako dodatkowego przedmiotu maturalnego. Religia w szkole zawiera wiedzę z wielu dziedzin nauki: historii, filozofii, teologii, biblistyki, sztuki, etyki chrześcijańskiej. Wprowadzenie jej jako przedmiotu maturalnego daje młodym ludziom szansę na pogłębienie wiedzy z zakresu szeroko pojętej humanistyki.

7-latki do szkół

Od 1 września powraca obowiązek szkolny dla 7-latków. 6-letnie dziecko będzie miało prawo do rozpoczęcia nauki w pierwszej klasie szkoły podstawowej, a jeśli rodzic zdecyduje inaczej, dziecko zostanie w przedszkolu. Na prośbę rodziców, których dzieci poszły do szkoły jako 6-latki i miały problemy adaptacyjne, będą one mogły w tym roku podjąć naukę w pierwszej klasie szkoły podstawowej. Wprowadzone zostało rozwiązanie, które złagodzi proces wcześniejszego objęcia dzieci obowiązkiem szkolnym – wyjaśnia ministerstwo. Dziecko nie podlegało klasyfikacji rocznej, a tym samym promowaniu do klasy drugiej. Jeżeli rodzice zdecydowali o kontynuacji nauki dziecka w klasie pierwszej w szkole, do której uczęszcza dziecko, wobec tego dziecka nie było przeprowadzane postępowanie rekrutacyjne.

Dzieci urodzone w pierwszej połowie 2008 r., które w roku szkolnym 2015/2016 chodzą do klasy II szkoły podstawowej, na wniosek rodziców mogą w roku szkolnym 2016/2017 kontynuować naukę w klasie II.

Edukacja najmłodszych dzieci

Przywrócenie obowiązku szkolnego dla dzieci 7-letnich ministerstwo łączy z dostosowaniem podstawy programowej dotyczącej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych. Naukę czytania i przygotowywania się do nauki pisania starsze dzieci rozpoczynają w przedszkolu. Zostały podniesione wymagania z zakresu rozwijania umiejętności liczenia. Zmienione zostały zalecane warunki realizacji podstawy programowej edukacji wczesnoszkolnej w zakresie edukacji polonistycznej i matematycznej. Nowelizacja podstawy programowej wychowania przedszkolnego ma również zadanie dostosowania wymagań do możliwości psychofizycznych i komunikacyjnych oraz tempa rozwoju psychofizycznego dzieci niepełnosprawnych, w tym dzieci z ograniczeniami wynikającymi z niepełnosprawności. W zmienionej podstawie programowej wzmocnione zostały zapisy związane z kształtowaniem u dzieci świadomości zdrowotnej oraz nawyków dbania o własne zdrowie. Ministerstwo podkreśla, że nowelizacja dotyczyła pewnego zakresu zmian. Całość podstawy programowej będzie zmieniana przy okazji przekształceń struktury szkolnictwa, czyli od przyszłego roku szkolnego.

Zamiast sprawdzianu – diagnoza

Od 2017 r. nie będzie sprawdzianu dla szóstoklasistów. Zamiast sprawdzianu Centralna Komisja Egzaminacyjna będzie udostępniać szkołom narzędzia diagnostyczne, z których każda szkoła będzie mogła skorzystać na zasadzie dobrowolności, w celu wstępnej oceny poziomu wiadomości i umiejętności uczniów rozpoczynających trzeci etap edukacyjny (gimnazjum). Narzędzia diagnostyczne będą przygotowywane w zakresie analogicznym do obecnie przeprowadzanego sprawdzianu w klasie VI. We wrześniu każdego roku Centralna Komisja Egzaminacyjna udostępni gimnazjom w wersji elektronicznej test diagnostyczny wraz z zasadami oceniania, a szkoły zainteresowane przeprowadzaniem takiego badania same sprawdzą prace uczniów. Pozwoli to również szkołom, które zdecydują się skorzystać z narzędzi diagnostycznych, na dokonywanie pomiaru efektywności nauczania.

Podręczniki bez zmian

Uczniowie będą otrzymywali podręczniki i dotacje na dotychczasowych zasadach. W kolejnych latach MEN chciałby zaproponować, aby szkoły wybierały jeden podręcznik spośród trzech dostępnych. Podręczniki finansowane są – i nadal będą – z budżetu państwa w formie dotacji. Możliwe jest, że wśród tych trzech książek znajdzie się „Nasz elementarz” czy podręcznik „Nasza szkoła”, opracowany i wydany przez MEN. Ostateczna decyzja, jak zaznacza ministerstwo, zapadnie jeszcze w wakacje. Wtedy też ministerstwo poinformuje, jaki będzie harmonogram wprowadzanych zmian. Jedno jest pewne – z punktu widzenia rodziców i uczniów nic się nie zmieni. Uczniowie nadal będą dostawać podręczniki. Szkoły prywatne nie są wykluczone z dotacji. Te, w których nauczyciele i rodzice nie zgodzili się na wprowadzenie do procesu nauczania podręcznika proponowanego przez MEN, mogą wykorzystać dotację np. na pakiet podręczników do nauki języka obcego. Tak było m.in. w szkołach katolickich.

Kilka nowości

– Od września rusza w szkołach pilotażowy program nauki programowania. Na stronach ministerstwa jest już dostępny portal: programowanie.men.gov.pl, gdzie zamieszczane są aktualne informacje i materiały edukacyjne poświęcone nauce programowania. W pilotażu może uczestniczyć każda chętna szkoła.

– MEN likwiduje obowiązek realizacji przez nauczycieli tzw. godzin karcianych w dotychczasowej formule.

– Od roku 2017 absolwenci będą mieli możliwość odwołania się od rozstrzygnięcia dyrektora Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej do niezależnego Kolegium Arbitrażu Egzaminacyjnego.

Co na to rodzice?

– Ten rok będzie spokojniejszy – mówi mama trzech synów, z których jeden miał odroczony czas pójścia do klasy pierwszej. – Wreszcie mam poczucie, że ministerstwo, szkoła i rodzice mówią podobnym językiem. Cieszę się, że mój 7-letni syn dopiero teraz zaczyna pierwszą klasę. Widzę, jak się rozwinął przez ten rok, i wiem, że sobie poradzi. Najstarszy syn będzie zdawał egzamin gimnazjalny, decydował o wyborze liceum i swojej przyszłości. Jak każda matka martwię się, co będzie. Wszystko zmienia się tak szybko, że staram się nie myśleć o tym, co mnie teraz nie dotyczy. Zapowiedzi zasadniczych zmian w strukturze szkół i procesach nauczania niepokoją mnie, bo wywołują stan tymczasowości, ale jeżeli mają pomóc w rozwiązaniu spraw, które dotychczas wydawały się nierozwiązywalne, powodowały chaos i niepokój rodziców, którzy czuli się ubezwłasnowolnieni w wykonywaniu swoich rodzicielskich zadań, to może warto przyjrzeć się propozycjom ministerstwa. Poczekajmy do września, gdy zostaną zaprezentowane konkretne rozwiązania. Ministerstwo zapowiada konsultacje społeczne, a więc głos rodziców będzie się liczył.

opr. ac/ac