'Abyś się mógł przekonać o całkowitej pewności nauk, których ci udzielono'

Chrześcijaństwo bazuje na dziejach Jezusa odczytywanych jako wypełnienie obietnicy złożonej Izraelowi.

1 Wielu już starało się ułożyć opowiadanie o zdarzeniach,
które się dokonały pośród nas,
2 tak jak nam je przekazali ci,
którzy od początku byli naocznymi świadkami i sługami słowa.
3 Postanowiłem więc i ja zbadać dokładnie wszystko
od pierwszych chwil i opisać ci po kolei, dostojny Teofilu,
4 abyś się mógł przekonać o całkowitej pewności nauk,
których ci udzielono.

Narzędzia pomocne w rozumieniu

Prolog stanowi wprowadzenie do obydwu dzieł Łukasza: Ewangelii i Dziejów Apostolskich. Zadedykowany jest wybitnej postaci, zgodnie ze zwyczajem przyjętym w tamtych czasach przez greckich autorów, i przedstawia powód, dla którego Łukasz pisze: jest nim chęć opisania po kolei ziemskiego życia Chrystusa, tak jak zostało ono przekazane przez tych, którzy od początku byli naocznymi świadkami.

Łukasz, jako utalentowany pisarz pragnie stworzyć dzieło literackie: dzieło historyczne, a jednocześnie o charakterze religijnym. Wprowadzenie (czyli prolog) jest napisane piękną greką. W dalszej części posługuje się już greką mniej klasyczną, typową dla przekładu Biblii zwanej Septuagintą.

w. 1 Wielu. Pośród tych, którzy go poprzedzili, a prawdopodobnie nie byli zbyt liczni („wielu” brzmi trochę emfatycznie), znajdował się z pewnością Marek (z 661 wierszy u Marka aż 350 zostało podjętych przez Łukasza). Analiza tekstu wykazuje także wykorzystanie innych źródeł ustnych i pisanych, w tym zbioru słów Jezusa (źródło Q, od niemieckiego „Quelle”, źródło), który nie zachował się do naszych czasów.

w. 2 przekazali ci, którzy od początku byli naocznymi świadkami (w gr. autoptai). Chodzi o ogół faktów i nauczania Jezusa w takiej formie, w jakiej przekazali je Apostołowie (tradycja ustna i pisana). Por. J 15,27; 1J 1,1-4.

 – sługami Słowa. Mowa jest o nauczaniu Apostołów przekazanym w Dziejach Apostolskich, drugim dziele Łukasza (Dz 1,8; 4,31; 6,2; 26,16; Ef 3,7).

w. 3 zbadać dokładnie wszystko. Ewangelista zamierza przedstawić dobrze udokumentowane słowa i wydarzenia (w. 4).

 – opisać ci po kolei. Nie chodzi o głoszenie (nie tylko!), lecz o opisanie po kolei. Porządek nie zawsze będzie miał charakter stricte chronologiczny, lecz raczej dydaktyczny i teologiczny (Dz 11,4).

 – Teofilu (Dz 1,1). Być może chodzi o chrześcijanina (Theóphilos: przyjaciel Boga) już pouczonego przez Apostołów; ale równie dobrze może chodzić o poganina, na przykład wysoko postawionego urzędnika (któremu Łukasz dedykuje i prezentuje apologię wiary chrześcijańskiej), albo też o idealnego adresata szukającego Boga, człowieka „miłującego Boga”.

w. 4. abyś się mógł przekonać o całkowitej pewności (uznać wiarygodność) nauk, których ci udzielono (por. Dz 2,36).

Tematy do refleksji

● Łukasz jest jedynym Ewangelistą, który wyraźnie przyznaje, że nie widział Jezusa. Dlatego odwołuje się do tych, którzy Go widzieli, godząc się na niezbędne, historyczne pośrednictwo, jakim jest tradycja. „Błogosławieni, którzy nie widzieli, a uwierzyli” (J 20,29). Słuchając słowa tych, którzy widzieli, my również możemy zawierzyć Panu i zjednoczyć się z Nim. Jezus prowadzi nas krok po kroku przez doświadczenie uczniów z Emaus (Łk 24,13 35). Oni, wysłuchawszy Go, jak wyjaśnia znane już słowa, rozpoznają Go po łamaniu chleba, zmieniają cel swojej wędrówki i stają się członkami wyjątkowej wspólnoty razem z Jedenastoma, którzy widzieli i z radością zawołali: „Pan rzeczywiście zmartwychwstał!”.

 ● Opieranie się na autorytecie naocznych świadków, którzy użyczają nam swoich oczu; uświadomienie sobie z mądrością i w sposób uporządkowany, dokładny i właściwy tego, co zostało przekazane i przyjęte przez Kościół, to kryteria kanoniczności dla danego tekstu (czyli normy opowieści o wierze, do jakich autor się dostosował).

● …

Intencje modlitewne

● Prośmy Pana, aby nauczył nas, jak rozpoznawać i kochać korzenie naszej wiary w świadectwie tych, którzy byli przed nami;

 – abyśmy umieli uczciwie i z entuzjazmem szukać prawdy, zwłaszcza w mrocznych chwilach, kiedy otrzymana nauka wydaje się nam bezpodstawna i nietrwała.

 ● Dziękujmy Jezusowi za dar Jego życia i słowa, będący niezbędnym wiatykiem na naszej codziennej drodze.

 ● …

Panie, pokaż nam swoje oblicze! Spraw, abyśmy dzięki słowom Twoich świadków przyjęli naukę o zbawieniu i w Twoim ziemskim życiu pośród ludzi odnaleźli trwałe fundamenty Twojej zbawczej miłości. Amen.

Książka ta jest jednym z najważniejszych komentarzy pomocnych w zrozumieniu Ewangelii wg św. Łukasza. Wyróżnia się głęboką wiedzą, zwięzłością, prostotą i przejrzystością.
Św. Łukasz, jako autor jest nam najbliższy ze względu na swoją mentalność i kulturę, jasność wypowiedzi i dbałość o wyjaśnienia, ze względu na sztukę pisarską i wrażliwość.
Z bystrością zastanawia się nad problemami, nad którymi i my się zastanawiamy: co to oznacza, że Chrystus nas zbawił i jakie zbawienie nam przyniósł, skoro ciągle widzimy w nas i wokół nas tyle zła?
Łukasz pokazuje nam Syna Bożego jako Zbawiciela wszystkich ludzi, przykładając jednak szczególną uwagę do grzeszników i ubogich. Ewangelia Łukaszowa to przesłanie miłosierdzia, które wzbudza ufność, spokój i radość.

Dante Alighieri nazywa Łukasza „pisarzem łagodności Chrystusa”, bowiem głównym tematem jego dzieła jest: „Bądźcie miłosierni, jak Ojciec wasz jest miłosierny” (Łk 6,36).

Św. Łukasz, człowiek uczony i wrażliwy, kochający przejrzystość, rozpoczyna Ewangelię prologiem w eleganckim klasycznym stylu, w którym wyjaśnia i przedstawia Teofilowi, iż zebrał i przeanalizował źródła (a wśród nich większość Ewangelii według św. Marka), że rozmawiał z naocznymi świadkami i dokładnie zbadał wszystko, „abyś się mógł przekonać o całkowitej pewności nauk, których ci udzielono” (Łk 1,3-4).
Prezentowany tekst prowadzi Czytelnika za rękę i pomaga mu stawiać pierwsze kroki w lectio divina Ewangelii według św. Łukasza.

Książka jest TUTAJ!

opr. ac/ac