Apokalipsa - księga o końcu świata

Ostatnia księga Nowego Testamentu — Apokalipsa św. Jana — od dawna inspirowała teologów żyjących w różnych okresach życia Kościoła. Jej interpretacje, idące w różnorodnych kierunkach, bywały niejednokrotnie źródłem wielu błędów i herezji. Działo się tak dlatego, że w miarę upływu czasu zamazaniu ulegały wszelkie nawiązania do czasów współczesnych autorowi. Z tego też powodu wielu badaczy wykorzystywało Apokalipsę w sposób dowolny, próbując dzięki niej dokonać biblijnego uzasadnienia własnej interpretacji historycznych wydarzeń. Można tu jako przykład podać utożsamianie różnych władców i polityków z Bestią (np. czyniono tak w odniesieniu do Nerona, Napoleona, Stalina, Hitlera) czy też wyznaczanie daty nastania tysiącletniego królestwa (w oparciu o tekst Ap 20,1-6). Wszystkie te propozycje interpretacyjne nie miały jednak uzasadnienia czysto naukowego i w miarę upływu lat, jedna po drugiej, traciły swoją aktualność.

Próbując odpowiedzieć na postawione w tytule pytanie, należy najpierw zatrzymać się nad sposobami interpretacji Apokalipsy. Sposobów tych było wiele. Zasadniczo można wśród uczonych wyróżnić cztery kierunki interpretacyjne.

Pierwszy z nich odnosił wydarzenia opisane w Apokalipsie do czasów współczesnych autorowi. Apokalipsę pojmowano zatem jako interpretację wydarzeń, które dokonały się w pierwszym wieku (np. upadek Jerozolimy, konflikt żydzi — chrześcijanie, prześladowanie za czasów Nerona).

Drugi kierunek przedstawiał pogląd, że Apokalipsa ukazuje wydarzenia z całej historii chrześcijaństwa. Stanowi ona zatem stale aktualny komentarz do dziejów Kościoła i świata. Słabością tego kierunku był fakt, że jego reprezentanci często przeczyli sobie nawzajem, odmiennie interpretując te same apokaliptyczne obrazy.

Trzeci system interpretacyjny, zwany eschatologicznym (albo futurystycznym), odnosił Apokalipsę do czasów przyszłych, poprzedzających bezpośrednio koniec świata. Wewnątrz tego kierunku można wyróżnić dwie jego odmiany, w zależności od tego, czy widziano w Apokalipsie chronologiczny zapis ostatnich wydarzeń, czy też traktowano ją jako zbiór niezwiązanych ze sobą obrazów, odnoszących się do końca świata.

Ostatni kierunek, zwany idealistycznym, widział w Apokalipsie symboliczne przedstawienie walki dobra ze złem.

Oceniając powyższe tendencje interpretacyjne Apokalipsy, trzeba zauważyć, że każda z nich zawiera w sobie pewne trafne spostrzeżenia. Istotnie, Apokalipsa ukazuje różne wydarzenia z historii świata, ale nie precyzuje czasu i miejsca ich pojawienia się. Jedynym konkretnym wydarzeniem historycznym, do którego nawiązuje, jest śmierć i zmartwychwstanie Chrystusa — Baranka. To wydarzenie zapoczątkowało Jego panowanie na arenie dziejów. Panowanie to zostanie dopełnione wraz z Jego przyjściem na końcu czasów. Pomiędzy tymi wydarzeniami jest czas Kościoła, naznaczony zmaganiem dobra ze złem.

(...) Pełny tekst - w wydaniu papierowym

opr. mg/mg