Zagadnienia introdukcyjne - nazwa

ks. Tomasz Jelonek

WPROWADZENIE DO LEKTURY BIBLII

ISBN: 978-83-7318-831-0

wyd.: WAM 2007

NAZWA

Księgę tę nazywamy Biblią lub Pismem Świętym. Obie nazwy są bardzo wymowne: Biblia to termin pochodzący z języka greckiego, gdzie wyraz biblos oznacza łodygę papirusową, był także używany na oznaczenie księgi pisanej na papirusie. Pokrewny termin biblion oznacza zwój papirusowy, pismo.

Po wynalezieniu papirusu, jako materiału służącego do pisania, sporządzano z niego zwoje, na których pisano. Księga miała więc inny kształt niż obecnie, nie otwierało się księgi, ale rozwijało. Dopiero kilka wieków później zaczęto rozcinać papirus na karty i zszywać je w kodeksy, przypominające swym kształtem nasze książki.

Od tych greckich terminów wywodzi się nazwa biblia (używana w liczbie mnogiej = księgi). Ta nazwa została przeszczepiona na język łaciński w tej samej formie rzeczownika rodzaju nijakiego w liczbie mnogiej (biblia — orum), a później w drodze ewolucji językowej powstał termin Biblia jako rzeczownik już w liczbie pojedynczej, ale rodzaju żeńskiego.

Ten termin stał się podstawą nazw używanych w wielu językach nowoczesnych. Stąd pochodzi francuska la Bible, angielskie the Bible, niemiecka die Bibel, rosyjska Biblija i polska Biblia.

Nazwa ta oznacza więc księgę. Używając na oznaczenie tej księgi określenia Księga bez żadnych dalszych uściśleń, wskazujemy na jej szczególny charakter, jest to Księga tak ważna, tak wyjątkowa, że wystarczy powiedzieć Księga i wiadomo, o którą chodzi. Jest to Księ-ga przez duże K, Księga par excellence.

Mówimy także Pismo Święte: nazwa ta swymi korzeniami sięga okre-śleń stosowanych w samej Biblii. Jeszcze w Starym Testamencie, w jednej z najpóźniejszych ksiąg — Drugiej Księdze Machabejskiej spotykamy określenie księgi religijnej Izraelitów jako księgi świętej (he hiera biblos — 2 Mch 8, 23). Nowy Testament używa nazw pismo (he graphe — Mk 12, 24; Mt 21, 42; Łk 24, 7; J 5, 39 i inne), pisma święte (graphai hagiai — Rz 1, 2), dzieła święte (ta hiera grammata — 2 Tm 3, 15).

Na tej podstawie św. Atanazy w wieku IV wprowadził nazwę Pismo Święte, która zwłaszcza w swej łacińskiej wersji — Scriptura Sacra, stała się podstawowym określeniem używanym w nauce katolickiej i dokumentach Kościoła.

Nazwa ta podkreśla, że to pismo — dzieła napisane przez ludzi, odznacza się szczególnym związkiem z Bogiem. Świętość bowiem to domena Boga, to sfera samego Boga. Świętym jest Bóg i to co odnosi się do Boga, uczestniczy w Jego świętości. Pismo Święte to Pismo Boże pochodzące od Boga.

Tak zatem obie nazwy, i Biblia, i Pismo Święte, wyrażają szcze-gólną pozycję tej Księgi, jej wyjątkowość i Boski charakter. Postaramy się i jedno, i drugie dokładniej poznać.

opr. aw/aw