Tajemnice biblijnych imion. Estera

Dr Marcin Majewski, biblista i hebraista z Uniwersytetu Papieskiego im. Jana Pawła II w Krakowie w fascynujący sposób pokazuje, jak mocno imiona postaci biblijnych wiążą się z zadaniami, które powierzył im Bóg.

ESTERA

Hadassa

Imię Estera nosi w Biblii tylko jedna postać – główna bohaterka księgi nazwanej od jej imienia: Księgi Estery. Estera jest hebrajską dziewczyną żyjącą w Suzie, jednej ze stolic imperium perskiego. Jej stryj i opiekun Mardocheusz pełni tu służbę na dworze króla perskiego Aswerusa (gr. Kserksesa). Oboje żyją we wspólnocie wysiedlonych Żydów, którzy po niewoli babilońskiej nie powrócili z rodakami do Jerozolimy, lecz zostali na obczyźnie.

Oryginalne, hebrajskie imię dziewczyny brzmiało Hadassa, czyli po hebrajsku mirt (pięknie pachnący krzew symbolizujący dziewictwo). Jednak w momencie, gdy zamieszkała w pałacu perskiego króla, zmieniono je na popularne w tamtej kulturze imię Estera. Musiała być to zwyczajowa praktyka, gdyż tak samo postąpiono w przypadku proroka Daniela i jego towarzyszy uprowadzonych do Babilonii: gdy zatrudniono ich na dworze królewskim, zmieniono ich imiona na babilońskie (zob. Dn 1,7). To właśnie pod imieniem Estera młoda i piękna Hadassa znana była tamtejszej ludności; pod tym też imieniem zapamiętała ją historia.

A zapamiętała ją dlatego, że jej uroda i mądrość uczyniły ją królową Presji, a odwaga uratowała przed zagładą cały naród. W celu poznania tej historii zapraszam do lektury Księgi Estery. Tu zajmiemy się samym imieniem bohaterki.

Gwiazda

Imię Estera pochodzi z języka staroperskiego, w którym słowo setarah oznacza gwiazdę. Estera może oznaczać po prostu „Gwiazdę” – piękne imię! Gwiazdy zawsze były w polu zainteresowania starożytnych, Biblia nie jest tu wyjątkiem. Rozgwieżdżone niebo inspirowało poetów, filozofów, muzyków, ale i badaczy z zacięciem naukowym. Gwiazdy zgłębiano od dawien dawna, nadawano im nazwy, grupowano w gwiazdozbiory, określano ich położenie względem Słońca, innych planet itd. To właśnie starożytni mieszkańcy Mezopotamii byli szczególnie wnikliwymi obserwatorami gwiazd – im zawdzięczamy np. nazwy znaków zodiaku (prawie wszystkie mają korzenie sumeryjskie). Cywilizacje Mezopotamii bardzo interesowały się astronomią (nauką o gwiazdach), którą wówczas uważano za równoprawną z astrologią (wróżbiarstwo, przewidywanie przyszłości z gwiazd). W Biblii gwiazdy tracą znaczenie magiczno-mitologiczne, są jednym ze stworzeń Bożych i służą do oznaczania kierunków i pór roku (Rdz 1,14). Trzej królowie – którzy wiedzeni ruchem gwiazdy dotarli do żłóbka nowonarodzonego Króla – to badacze gwiazd właśnie z terenów starożytnej Mezopotamii (zob. Kacper, Melchior i Baltazar).

Asztarte

Jest wszakże inne wyjaśnienie imienia Estery, bardziej prawdopodobne. Otóż wydaje się, że pochodzi ono od imienia babilońskiej bogini Isztar (wcześniej Esztar). W mitologii Mezopotamii była to bardzo ważna bogini wojny i miłości – z czasem główna bogini żeńska panteonu mezopotamskiego. Jej kult rozpowszechnił się na całym obszarze starożytnego Bliskiego Wschodu tak szeroko, że jej zsemityzowane imię Asztarte znajdujemy wielokrotnie w Biblii i literaturze fenickiej (zob. np. Sdz 10,6; 1Sm 31,10; 1Krl 11,5). Hadassie nadano imię pochodzące od tej pogańskiej bogini. Podobnie Mardocheusz otrzymał imię za głównym bóstwem babilońskim, Mardukiem (rdzeń: M-R-D-CH). Marduk był najważniejszym bogiem panteonu babilońskiego i patronem-opiekunem stolicy, Babilonu. Ze względu na pozycję miasta, Marduk szybko stał się naczelnym bóstwem całej Mezopotamii. Święto ku jego czci, tzw. Akitu, ma pewne paralele w biblijnych uroczystościach obchodzenia Nowego Roku.

Historia Hadassy-Estery ma więc podwójne dno. Z jednej strony ujawnia silne wpływy świata babilońskiego na społeczność żydowską okresu niewoli i po niewoli. A z drugiej ukazuje triumf Jahwe i biblijnej teologii jednego, jedynego Boga nawet w tak niesprzyjających warunkach.

Jest to fragment książki:

Marcin Majewski, Tajemnice biblijnych imion

Wydawnictwo M
ISBN: 978-83-7595-961-1

Dr Marcin Majewski, biblista i hebraista z Uniwersytetu Papieskiego im. Jana Pawła II w Krakowie w fascynujący sposób pokazuje, jak mocno imiona postaci biblijnych wiążą się z zadaniami, które powierzył im Bóg. W wielu przypadkach imię tak naprawdę okazuje się kluczem do zrozumienia bohatera, dotyczy to zarówno postaci ze Starego jak i z Nowego Testamentu. W książce nie mogło oczywiście zabraknąć imion najważniejszych, czyli: JHWH i Jezus.

Album jest pasjonującą podróżą po bogatym świecie biblijnej symboliki, prawdziwą skarbnicą wiedzy i – dzięki pięknej ikonografii – niezwykłą ucztą dla zmysłów.

opr. ac/ac