60 lat Polskiej Sekcji Radia Watykańskiego

Nie jest łatwo pisać o rozgłośni, która nadaje 55 godzin audycji na dobę w 37 językach do wszystkich krajów świata i której historia sięga blisko 70 lat. Działalność Radia Watykańskiego zainaugurował 12 lutego 1931 roku papież Pius XI, wygłaszając pierwsze radiowe orędzie Omni Creaturae. Rozgłośnia papieska powstała zatem niedługo po wynalezieniu przez Giuglielmo Marconiego anteny radiowej, która wraz ze zbudowanym przez niego urządzeniem nadawczo-odbiorczym umożliwiała przesyłanie dźwięku na odległość. To właśnie Marconiemu Pius XI powierzył zbudowanie stacji radiowej wewnątrz Państwa Watykańskiego. Dziś jest ona wyposażona w anteny obrotowe fal krótkich "logicperiodic yagi", w trzy nadajniki fal średnich i trzy fal krótkich.

Począwszy od 1993 roku Radio Watykańskie weszło w erę transmisji satelitarnych. Otworzyło to natychmiast licznym rozgłośniom możliwość bardzo szybkiego i łatwego odbioru audycji Rozgłośni Papieskiej. W ten sposób rozwinęła się rozległa sieć stacji radiowych, które retransmitują programy watykańskie w różnych krajach świata. Nadawanie programów na falach średnich, krótkich i ultrakrótkich sprawia, że programy Radia Watykańskiego są dostępne szerszej publiczności.

W języku polskim Radio Watykańskie emituje swoje programy od 24 listopada 1938 roku. Do 1948 roku nadawano audycje dwa razy w tygodniu, a później codziennie. W porozumieniu z generałem jezuitów ojcem Włodzimierzem Ledóchowskim papież Pius XI przekazał kierownictwo Radia Watykańskiego Towarzystwu Jezusowemu. Ojciec Ledóchowski powołał do istnienia Sekcję Polską w roku 1938. Pierwszym jej dyrektorem został ojciec Feliks Lasoń. Polskie audycje Radia Watykańskiego odgrywały szczególą rolę w czasie drugiej wojny światowej, będąc niejednokrotnie jedynym środkiem przekazywania wiadomości o sprawach kościelnych i narodowych z Rzymu do Polski. Informowały też świat o sytuacji okupowanego kraju. Po wojnie ułatwiały kontakty Episkopatu Polski z wiernymi w kraju i za granicą, które ze względu na panujący reżim komunistyczny były utrudniane.

Przez długi czas Sekcja Polska Radia Watykańskiego była jedyną rozgłośnią katolicką, której programy można było odbierać w Polsce. Była też jedynym źródłem wiadomości o życiu i działalności papieża, Kościoła powszechnego i Kościoła polskiego, z którym władze komunistyczne prowadziły otwartą walkę. W tych trudnych dla Kościoła czasach Sekcja Polska Radia Watykańskiego nadawała też cykle wykładów z dziedziny teologii, nauki społecznej i historii Kościoła. Szeroko informowała o Soborze Watykańskim II i późniejszych Synodach Biskupów. Ważną rolę pełniła również w mrocznych czasach stanu wojennego, nadając katechezy papieskie, w tym słowa otuchy i troski Jana Pawła II skierowane do rodaków odizolowanych od reszty świata.

Radio Watykańskie w języku polskim, gdyż tak właśnie nałeżałoby określić zadania i rolę Sekcji Polskiej, nadaje dwa programy dziennie: o godzinie 16.15 serwis informacyjny i o 20.00 program wieczorny, powtarzany następnego dnia o godz. 6.00 rano. Serwis informacyjny z Watykanu retransmitowany jest codziennie przez Program Pierwszy Polskiego Radia o godzinie 16.45. Ponadto audycji Radia Watykańskiego w języku polskim słuchać można na falach krótkich: 5880 kHz (49m), 7250 kHz (41m), 9645 kHz (31m); na fali średniej 1530 kHz (196m). Programy Sekcji Polskiej można odbierać też z satelity EUTELSAT II.

Stałym punktem polskich audycji Radia Watykańskiego są informacje o działalności Ojca Świętego, Stolicy Apostolskiej i Kościołów lokalnych, a także wiadomości o charakterze religijno-społecznym z całego świata. W poszczególne dni tygodnia Rozgłośnia Papieska w ramach audycji wieczornej o godzinie 20.00 nadaje programy tematyczne z różnych dziedzin, widzianych z perspektywy chrześcijańskiej. Są też liczne transmisje bezpośrednie z podróży i działalności pasterskiej Ojca Świętego.

Radio Watykańskie jako rozgłośnia w pełni powszechna i niekomercyjna pełni służbę Kościołowi i całemu światu. Nie ma ono dochodów z reklam, a koszty jego działalności są znaczne. Na przykład w roku 1995 wydatki wynosiły około 22 milionów dolarów. Biuletyn Radio Vaticana Programmes, wydawany kwartalnie również w języku polskim wysyłany jest bezpłatnie wszystkim, którzy o to proszą. W roku 1996 wysłano ponad 800.000 egzemplarzy do 173 krajów na pięciu kontynentach.

W Sekcji Polskiej Radia Watykańskiego pracuje aktualnie w różnym wymiarze czasowym 8 osób. Wśród nich jest trzech księży: dwóch jezuitów i jeden michalita, trzy osoby świeckie: dwie panie i jeden pan oraz dwóch kleryków, odbywających dwuletni staż.

Siedziba Sekcji Polskiej znajduje się w Palazzo Pio przy Piazza Pia 3 w Rzymie, niedaleko Bazyliki Watykańskiej. W budynku tym znajduje się też centrum produkcyjne Radia Watykańskiego. Natomist wielki ośrodek transmisyjny położony jest w Santa Maria di Galeria, miejscowości odległej o 30 kilometrów od Rzymu. Inne urządzenia należące do Rozgłośni Watykańskiej znajdują się w Auli Pawła VI, w Auli Synodalnej, w Auli Błogosławieństw i przed Bazyliką św. Piotra. Służą one transmisjom bezpośrednim.

Ostatnie dziesięć lat rozwoju Radia Watykańskiego charakteryzuje coraz większe otwarcie na świat. Przyczyniły się do tego również osobiste spotkania wysłanników Radia Watykańskiego przy okazji licznych podróży apostolskich Ojca Świętego. Dziennikarze i technicy, przybywający na miejsce już na kilka dni przed rozpoczęciem podróży, zapewniają połączenia z Rzymem i obsługę informacyjną poprzez codzienne korespondencje nadawane bezpośrednio drogą satelitarną w kilku językach. Radio Watykańskie, obsługujące wizytę papieską od rana do wieczora, stanowi cenne źródło informacji również dla pozostałych instytucji watykańskich. Wszystkie papieskie przemówienia, liturgie i ceremonie są nagrywane i przechowuje się je w papieskim archiwum dźwiękowym. Własne archiwum głosów posiada również Sekcja Polska.

Radio Watykańskie jest członkiem Europejskiej Unii Radiofonicznej, Międzynarodowego Katolickiego Stowarzyszenia Radia i Telewizji, Unii Krajowych Radiofonii i Telewizjii Afrykańskich, a zatem współpracuje i prowadzi wymianę z ośrodkami radiofonicznymi w całym świecie. Biuro Relacji Międzynarodowych zajmuje się również produkcją kaset magnetofonowych i porozumieniami w sprawie retransmisji programów przez rozgłośnie publiczne i prywatne, jak też zbieraniem danych na temat odbioru Radia Watykańskiego.

Programy Sekcji Polskiej retransmitowane są przez wiele rozgłośni katolickich w kraju. Przez kilka lat w Warszawie działała Fundacja Przyjaciół Radia Watykańskiego. W jej miejsce obecnie organizuje się Biuro, które będzie miało za zadanie utrzymywanie łączności ze słuchaczami w Polsce, jak też z innymi rozgłośniami katolickimi. Na zakończenie warto zwrócić uwagę, że dokładnie 24 listopada 1998 roku Sekcja Polska Radia Watykańskiego obchodziła swoje 60-lecie.