Bł. Paweł Piotr Gojdic

Urodził się 17 lipca 1888 r. w miejscowości Ruské Peklany niedaleko Preszowa. Na chrzcie otrzymał imię Piotr. Po ukończeniu szkoły podstawowej i gimnazjum w Preszowie, w 1907 r. postanowił iść w ślady ojca, który był kapłanem obrządku greckokatolickiego, i rozpoczął studia teologiczne. Ukończył je w 1911 r. i 27 sierpnia otrzymał święcenia kapłańskie. W pierwszych latach posługi powierzano mu wiele różnych zadań: był zastępcą proboszcza, prefektem internatu, katechetą, pełnił także odpowiedzialne funkcje w kurii biskupiej.

20 lipca 1922 r. wstąpił do zakonu bazylianów, gdzie przyjął imię Paweł. Nie dane mu jednak było przebywać długo w klasztorze. 14 września 1926 r. objął urząd administratora apostolskiego eparchii preszowskiej. Niespełna rok później został mianowany biskupem tytularnym Ecclesiae Harpasenae. Uroczystość konsekracji odbyła się 25 marca 1927 r. w bazylice św. Klemensa w Rzymie. Jako hasło swej posługi wybrał słowa: «Bóg jest miłością, kochajmy Go!»

Jako administrator apostolski eparchii preszowskiej kładł nacisk na pogłębienie życia duchowego kapłanów i wiernych oraz na świadome przeżywanie liturgii; zakładał nowe parafie, z jego inicjatywy wybudowano sierociniec, szczególnie troszczył się o rozwój szkolnictwa. Z jego fundacji w 1936 r. w Preszowie otwarto gimnazjum greckokatolickie. Wierni nazywali go «człowiekiem o złotym sercu».

Od 13 kwietnia 1939 r. bp Paweł Piotr Gojdič był również administratorem apostolskim Mukaczewa. Skomplikowana sytuacja polityczna na Słowacji i niechęć władz do jego osoby spowodowały, że złożył rezygnację z zajmowanego stanowiska. Papież jednak rezygnacji nie przyjął i mianował go ordynariuszem preszowskim.

Gdy w 1948 r. do władzy doszli komuniści, zaczęli nakłaniać grekokatolików do przejścia na prawosławie. Bp Gojdič zdecydowanie się temu sprzeciwił. W kwietniu 1950 r. władze Czechosłowacji uznały działalność Kościoła greckokatolickiego za nielegalną. Biskup został aresztowany i w styczniu następnego roku oskarżony o zdradę, za co sąd pozbawił go praw publicznych i skazał na dożywotnie więzienie. Dwa lata później na mocy amnestii zamieniono mu tę karę na 25 lat pozbawienia wolności. Wielokrotnie mówiono mu również, że jeśli tylko zdecyduje się zerwać ze Stolicą Apostolską i przejść na prawosławie, będzie mógł wyjść z więzienia. «Nie wiem — mawiał — czy korona męczeńska jest warta zamiany na dwa lub trzy lata wolności. Niech Bóg zdecyduje».

Zmarł w więziennym szpitalu 17 lipca 1960 r. Po latach jego prochy przeniesiono do katedry św. Jana Chrzciciela w Preszowie, gdzie od 1990 r. spoczywają w sarkofagu w jednej z kaplic. W tym samym roku władze państwowe dokonały rehabilitacji niezłomnego biskupa.

opr. mg/mg