Medytacja o znaczeniu Triduum Paschalnego

Benedykt XVI / Józef Ratzinger (papież)

Nie ma go tutaj, Zmartwychwstał

Homilie i przemówienia wygłoszone w Wielkim Tygodniu w pierwszym roku pontyfikatu

ISBN: 978-83-60703-02-1

wyd.: Wydawnictwo SALWATOR 2007

Medytacja o znaczeniu Triduum Paschalnego

Audiencja generalna

Plac Świętego Piotra

Środa 12 kwietnia 2006 roku

Ukochani bracia i siostry,

jutro rozpoczyna się Triduum Paschalne, które jest centrum całego roku liturgicznego. Obrzędy Wielkiego Czwartku i uroczystej Wigilii Paschalnej pomogą nam na nowo przeżyć tajemnicę męki, śmierci i zmartwychwstania Pana. Te dni budzą w nas żywsze pragnienie przylgnięcia do Chrystusa i konsekwentnego pójścia za Nim, przypominają nam o tym, że On ukochał nas aż do oddania za nas swego życia. Czym bowiem są wydarzenia, które przypomina nam Triduum Paschalne, jeśli nie najwyższym wyrazem miłości Boga do człowieka? Przygotujmy się zatem do jego celebracji, otwierając się na wezwanie Świętego Augustyna: „Przyjrzyj się uważnie trzem dniom: ukrzyżowania, złożenia do grobu i zmartwychwstania Pana. W obecnym życiu realizujemy to, czego symbolem jest krzyż, podczas gdy poprzez wiarę i nadzieję spełniamy to, czego symbolem jest złożenie do grobu i zmartwychwstanie” (Epistola 55, 14, 24).

Triduum Paschalne rozpoczyna się w Wielki Czwartek wieczorną mszą in Cena Domini, chociaż zazwyczaj już rano odbywa się inna doniosła celebracja liturgiczna — Msza Krzyżma, podczas której całe duchowieństwo każdej diecezji, zebrane wokół swego biskupa, odnawia przyrzeczenia kapłańskie i uczestniczy w poświęceniu olejów katechumenów, chorych i krzyżma; jutro rano uczynimy to również tutaj, w Bazylice Świętego Piotra. Oprócz ustanowienia sakramentu kapłaństwa, w tym świętym dniu wspominamy też ofiarowanie się Chrystusa dla ludzkości w sakramencie Eucharystii. W nocy, podczas której został wydany, Chrystus, jak przypomina nam Pismo Święte, pozostawił nam „nowe przykazanie” — mandatum novum — miłości braterskiej, dokonując poruszającego gestu obmycia nóg, który nawiązuje do pokornej służby niewolników. Ten niezwykły dzień, pamiątka wielkich tajemnic, kończy się adoracją Najświętszego Sakramentu, która jest wspomnieniem agonii Pana w ogrodzie Getsemani. Ewangelia mówi, że Jezus, ogarnięty wielką trwogą, prosił swoich uczniów, aby czuwali z Nim na modlitwie: „Zostańcie tu i czuwajcie ze Mną” (Mt 26, 38); ci jednak zasnęli. Również dzisiaj Pan mówi nam: „Zostańcie tu i czuwajcie ze Mną”, a my, dzisiejści uczniowie, niejednokrotnie śpimy. Dla Jezusa była to godzina opuszczenia i samotności, po której przyszło nocne aresztowanie i początek bolesnej drogi na Kalwarię.

Skupiony na tajemnicy męki Wielki Piątek jest dniem postu i pokuty poświęconym kontemplacji Chrystusa na krzyżu. W kościołach odczytywana jest Ewangelia o męce Pańskiej; rozbrzmiewają w niej słowa proroka Zachariasza: „Będą patrzeć na Tego, którego przebili” (J 19, 37; por. Za 10, 12). W Wielki Piątek my również chcemy zwrócić nasze spojrzenie ku przebitemu sercu Odkupiciela, w którym — jak pisze Święty Paweł — „wszystkie skarby mądrości i wiedzy są ukryte” (Kol 2, 3), co więcej — „mieszka cała Pełnia: Bóstwo na sposób ciała” (Kol 2, 9). Dlatego Apostoł może twierdzić, że nie chce znać niczego więcej, „jak tylko Jezusa Chrystusa, i to ukrzyżowanego” (1 Kor 2, 2). To prawda: krzyż objawia „Szerokość, Długość, Wysokość i Głębokość” — to znaczy kosmiczne wymiary — miłości, która przekracza wszelką wiedzę; miłość wykracza poza to, co wiemy i wypełnia nas „całą Pełnią Boga” (por. Ef 3, 18-19). W tajemnicy Ukrzyżowanego „dokonuje się owo zwrócenie się Boga przeciwko samemu sobie, poprzez które ofiarowuje siebie, aby podnieść człowieka i go zbawić — jest to miłość w swej najbardziej radykalnej formie” (Deus caritas est, 12). Krzyż Chrystusa, pisał w V wieku Święty Leon Wielki, „jest źródłem wszelkich błogosławieństw, przyczyną wszelkich łask” (Disc. 8, 8-9, PL 54, 340-342).

W Wielką Sobotę Kościół, łącząc się duchowo z Maryją, trwa na modlitwie przy grobie, gdzie ciało Syna Bożego spoczywa, niejako odpoczywając po dziele odkupienia dokonanym poprzez śmierć (por. Hbr 4, 1-13). Późnym wieczorem rozpocznie się uroczysta Wigilia Paschalna, podczas której w każdym kościele radosny śpiew Chwała i Alleluja popłynie z serc nowo ochrzczonych i z serc całej wspólnoty chrześcijańskiej, radującej się z powodu tego, że Chrystus zwyciężył śmierć i zmartwychwstał.

Ukochani bracia i siostry! Kościół pragnie, aby świętowanie Wielkanocy przyniosło obfite owoce, i dlatego wzywa wiernych do skorzystania z sakramentu pojednania, który jest dla każdego z nas swego rodzaju śmiercią i zmartwychwstaniem. W starożytnej wspólnocie chrześcijańskiej w Wielki Czwartek sprawowano obrzęd pojednania i pokuty, któremu przewodniczył biskup. Z biegiem czasu zmieniły się uwarunkowania historyczne, ale przygotowanie się do Wielkanocy poprzez dobrą spowiedź pozostaje wielką wartością, ponieważ daje nam możliwość rozpoczęcia naszego życia w radości Zmartwychwstałego i we wspólnocie przebaczenia, którą On nam daje. Świadomi naszej grzeszności, ale ufni w miłosierdzie Boże, pozwólmy, aby Chrystus pojednał nas tak, abyśmy głębiej doświadczyli radości, którą On nam daje przez swoje zmartwychwstanie. Przebaczenie, którego udziela nam Chrystus w sakramencie pojednania, jest źródłem wewnętrznego i zewnętrznego pokoju, czyni nas apostołami pokoju w świecie, który — niestety — nadal naznaczony jest podziałami, cierpieniem, dramatem niesprawiedliwości, nienawiści i przemocy, niezdolnością do pojednania i do nowego początku dzięki szczeremu przebaczeniu. Wiemy jednak, że ostateczne słowo nie należy do zła, lecz do ukrzyżowanego i zmartwychwstałego Chrystusa, którego zwycięstwo objawia się przez moc miłosiernej miłości. Jego zmartwychwstanie daje nam pewność, że pomimo wszelkich ciemności świata, ostatnie słowo nie należy do zła. Umocnieni tą pewnością możemy z odwagą i entuzjazmem angażować się w działania na rzecz bardziej sprawiedliwego świata.

To głębokie pragnienie kieruję do Was wszystkich, ukochani bracia i siostry, życząc Wam, abyście z wiarą i pobożnością przygotowali się do bliskich już świąt wielkanocnych. Niech Wam towarzyszy Najświętsza Maryja Panna, która podążając za swoim Boskim Synem w godzinie męki i krzyża, mogła uczestniczyć w radości Jego zmartwychwstania.

opr. aw/aw