Stanowczo apeluję o wszechstronną walkę przeciwko wykorzystywaniu nieletnich

Drodzy Bracia i Siostry!

Dziękując Panu, który nam towarzyszył w tych dniach, chciałbym podziękować wam wszystkim za ducha kościelnego i konkretne zaangażowanie, które okazaliście z taką wielkodusznością.

Nasze obrady doprowadziły nas do uznania jeszcze raz, że poważna plaga nadużyć seksualnych wobec nieletnich jest — niestety — zjawiskiem rozpowszechnionym historycznie we wszystkich kulturach i społeczeństwach. Dopiero w stosunkowo niedawno stała się ona przedmiotem systematycznych badań, dzięki zmianie wrażliwości opinii publicznej na ten problem, w przeszłości uznawany za tabu, co znaczy, że wszyscy wiedzieli o jego istnieniu, ale nikt o tym nie mówił. Przywodzi mi to na myśl także okrutną praktykę religijną, rozpowszechnioną w przeszłości w niektórych kulturach, jaką było składanie ludzi — często dzieci — na ofiarę w obrzędach pogańskich. Jednakże do dzisiaj dostępne liczby dotyczące nadużyć seksualnych wobec nieletnich, dostarczane przez różne organizacje i instytucje państwowe i międzynarodowe (WHO, UNICEF, INTERPOL, EUROPOL i inne) nie ukazują prawdziwych rozmiarów zjawiska, często szacowanego zbyt nisko głównie dlatego, że wiele przypadków wykorzystywania seksualnego nieletnich nie jest zgłaszanych ¹, a dotyczy to w szczególności bardzo licznych nadużyć popełnianych w środowisku rodzinnym.

Bowiem ofiary rzadko opowiadają o tym i szukają pomocy ². Za tą niechęcią może kryć się wstyd, zagubienie, strach przed zemstą, poczucie winy, nieufność wobec instytucji, uwarunkowania kulturowe i społeczne, ale także brak informacji o instytucjach i strukturach, które mogą pomóc. Cierpienie prowadzi niestety do goryczy, a nawet samobójstwa, a czasem do zemsty, przez powtarzanie tego samego. Jedyna rzecz pewna to fakt, że miliony dzieci na świecie są ofiarami wyzysku i nadużyć seksualnych.

Byłoby ważne przytoczenie danych ogólnych — moim zdaniem zawsze niepełnych — na poziomie globalnym ³, a następnie na kontynentach europejskim, azjatyckim, amerykańskim, afrykańskim i w Oceanii, aby ukazać powagę i głębię tej plagi w naszych społeczeństwach ⁴. By uniknąć niepotrzebnych dyskusji, chciałbym przede wszystkim podkreślić, że wymienianie niektórych krajów ma wyłącznie na celu przytoczenie danych statystycznych, przedstawionych we wspomnianych wyżej raportach.

Pierwszą prawdą, która wyłania się z dostępnych danych jest to, że tymi, którzy dopuszczają się wykorzystywania, czyli przemocy (fizycznej, seksualnej lub emocjonalnej), są przede wszystkim rodzice, krewni, mężowie małoletnich żon, trenerzy i wychowawcy. Ponadto, według danych UNICEF z 2017 r. z 28 krajów świata, na 10 dziewcząt, które były zmuszane do stosunków seksualnych, 9 ujawnia, że padły ofiarą osoby znanej lub bliskiej rodzinie.

Według oficjalnych danych rządu amerykańskiego, w Stanach Zjednoczonych rocznie ponad 700 tys. dzieci pada ofiarą przemocy i znęcania się, według Międzynarodowego Centrum Dzieci Zaginionych i Wykorzystywanych (ICMEC), jedno dziecko na dziesięć jest wykorzystywane seksualnie. W Europie 18 milionów dzieci pada ofiarą wykorzystywania seksualnego ⁵.

Jeśli weźmiemy pod uwagę przykład Włoch, raport «Telefono Azzurro» z 2016 r. pokazuje, że 68,9% przypadków wykorzystywania ma miejsce w domu nieletnich ⁶.

Miejscem przemocy jest nie tylko dom, ale także dzielnica, szkoła, ośrodki sportowe ⁷ i, niestety, także środowisko kościelne.

Z przeprowadzonych w ostatnich latach badań zjawiska seksualnego wykorzystywania nieletnich wynika również, że rozwój sieci internetowej i mediów przyczynił się do znacznego zwiększenia liczby przypadków wykorzystywania i przemocy online. Pornografia szybko rozprzestrzenia się na całym świecie za pośrednictwem internetu. Plaga pornografii przybrała rozmiary przerażające, wywierając szkodliwy wpływ na psychikę i na relacje między mężczyznami a kobietami, a także między nimi a dziećmi. Zjawisko to ciągle narasta. Niestety, przedmiotem bardzo znacznej części produkcji pornograficznej są nieletni, których godność jest w ten sposób poważnie raniona. Badania w tej dziedzinie — co jest bardzo smutne — pokazują, że dzieje się to w sposób coraz bardziej gwałtowny i okrutny. Dochodzi do tego, że skrajne akty wykorzystywania nieletnich, są zlecane i śledzone na żywo przez internet ⁸.

Chciałbym w tym miejscu przypomnieć międzynarodowy kongres, który odbył się w Rzymie na temat godności dziecka w erze cyfrowej oraz pierwsze Forum Międzyreligijnego Przymierza na rzecz Bezpieczniejszych Wspólnot, które miało miejsce w listopadzie ubiegłego roku w Abu Zabi na ten sam temat.

Inną plagą jest turystyka seksualna: według danych Światowej Organizacji Turystyki z 2017 r., co roku trzy miliony osób wyrusza w świat, by uprawiać seks z osobą nieletnią. ⁹ Znamienne jest to, że w większości przypadków sprawcy tych przestępstw nie uświadamiają sobie, że to, co czynią, jest zabronione.

W związku z tym, mamy do czynienia z problemem uniwersalnym, transwersalnym, który niestety występuje niemal wszędzie. Trzeba powiedzieć jasno: powszechność tej plagi, potwierdzająca jej groźny charakter w naszych społeczeństwach ¹⁰, nie umniejsza jej potworności w obrębie Kościoła.

Nieludzkość tego zjawiska na poziomie światowym staje się jeszcze poważniejsza i bardziej skandaliczna w Kościele, ponieważ jest sprzeczna z jego autorytetem moralnym i wiarygodnością etyczną. Osoba konsekrowana, wybrana przez Boga, by prowadzić dusze do zbawienia, ulega swojej ludzkiej słabości, czy też chorobie, stając się w ten sposób narzędziem szatana. W wykorzystywaniu widzimy rękę zła, która nie oszczędza nawet niewinności dzieci. Nic nie może wytłumaczyć tych nadużyć wobec dzieci. Pokornie i odważnie musimy uznać, że mamy do czynienia z tajemnicą zła, które zaciekle atakuje najsłabszych, ponieważ są oni obrazem Jezusa. Dlatego właśnie wzrosła obecnie w Kościele świadomość, że trzeba nie tylko starać się hamować najpoważniejsze nadużycia za pomocą środków dyscyplinarnych oraz procesów cywilnych i kanonicznych, ale także zdecydowanie zmierzyć się z tym zjawiskiem zarówno w Kościele, jak i poza nim. Czuje się on powołany do zwalczania tego zła, które dotyka centrum jego misji: głoszenia Ewangelii małym i ochrony ich przed żarłocznymi wilkami.

Chciałbym tutaj powtórzyć jasno: gdyby w Kościele pojawił się chociaż jeden przypadek wykorzystywania — który sam w sobie jest potwornością — to ten przypadek zostanie potraktowany z najwyższą powagą. Bracia i siostry, w uzasadnionej złości ludzi Kościół widzi odzwierciedlenie gniewu Boga, zdradzonego i spoliczkowanego przez te nieuczciwe osoby konsekrowane. Echo bezgłośego krzyku dzieci, które zamiast znaleźć w nich ojców i przewodników duchowych, znaleźli oprawców, wstrząśnie sercami znieczulonymi przez obłudę i władzę. Mamy obowiązek uważnie słuchać tego zduszonego, bezgłośnego krzyku.

Trudno zatem zrozumieć zjawisko nadużyć seksualnych wobec nieletnich, nie biorąc pod uwagę władzy, ponieważ są one zawsze następstwem nadużycia władzy, wykorzystywania sytuacji niższości krzywdzonego bezbronnego, pozwalającej na manipulowanie jego sumieniem oraz słabością psychologiczną i fizyczną. Nadużywanie władzy jest obecne także w innych formach nadużyć, których ofiarami jest niemal 85 milionów dzieci, zapomnianych przez wszystkich: dzieci-żołnierzy, prostytuujących się małoletnich, dzieci niedożywionych, dzieci uprowadzonych i często padających ofiarą potwornego handlu narządami ludzkimi lub zamienionymi w niewolników, dzieci będących ofiarami wojen, uchodźcami, ofiarami aborcji i tak dalej.

W obliczu tak wielkiego okrucieństwa, tak wielkiej bałwochwalczej ofiary z dzieci składanej bożkowi władzy, pieniędzy, dumy, pychy, nie wystarczają wyjaśnienia empiryczne. Nie mogą one uzmysłowić skali i głębi tego dramatu. Jeszcez raz hermeneutyka pozytywistyczna okazuje się ograniczona. Daje nam prawdziwe wyjaśnienie, które pomoże nam podjąć niezbędne działania, ale nie jest w stanie określić znaczenia. A dzisiaj potrzebujemy wyjaśnień i znaczeń. Wyjaśnienia pomogą nam bardzo w obszarze działania, ale pozostawią nas w połowie drogi.

Jakie byłoby zatem egzystencjalne «znaczenie» tego zjawiska przestępczego? Biorąc pod uwagę jego skalę i ludzką głębię, dziś jest ono niczym innym jak współczesnym przejawem ducha zła. Jeśli nie uwzględnimy tego wymiaru, pozostaniemy dalecy od prawdy i bez prawdziwych rozwiązań.

Bracia i siostry, stoimy dzisiaj w obliczu przejawu zła, bezczelnego, agresywnego i destrukcyjnego. Kryje się za tym i jest w tym duch zła, który w swojej dumie i pysze czuje się panem świata ¹¹ i myśli, że zwyciężył. I chcę to wam powiedzieć z autorytetem brata i ojca, owszem, małego i grzesznego, ale który jest pasterzem Kościoła, który przewodzi w miłości: w tych bolesnych przypadkach widzę rękę zła, które nie oszczędza nawet niewinności małych. A to przywodzi mi na myśl przykład Heroda, który powodowany strachem przed utratą swej władzy, nakazał rzeź wszystkich dzieci w Betlejem ¹². Za tym stoi szatan.

I tak jak musimy podjąć wszelkie środki praktyczne, które oferuje nam zdrowy rozsądek, nauka i społeczeństwo, nie możemy tracić z oczu tej rzeczywistości i powinniśmy zastosować środki duchowe, których uczy nas sam Pan: upokorzenie się, oskarżanie samych siebie, modlitwę, pokutę. Jest to jedyny sposób na pokonanie ducha zła. W ten sposób zwyciężył Jezus ¹³.

Celem Kościoła będzie zatem wysłuchanie, otoczenie opieką, chronienie i leczenie nieletnich molestowanych, wykorzystywanych i zapomnianych, gdziekolwiek się znajdują. Aby osiągnąć ten cel, Kościół musi wznieść się ponad wszelkie polemiki ideologiczne i politykę medialną, które często wykorzystują do różnych interesów dramaty przeżywane przez dzieci.

Zatem nadszedł czas wspólnego działania, by wykorzenić to okrucieństwo z ciała naszej ludzkości, stosując wszelkie niezbędne środki już obowiązujące na poziomie międzynarodowym i na poziomie kościelnym. Nadszedł czas, aby znaleźć właściwą równowagę wszystkich wchodzących w grę wartości i zapewnić jednolite wytyczne dla Kościoła, unikając dwóch skrajności — «justycjalizmu», wywołanego przez poczucie winy z powodu błędów przeszłości i presji świata mediów, i samoobrony, która nie zajmuje się przyczynami i następstwami tych poważnych przestępstw.

W tym kontekście chciałbym wspomnieć o «Best Practices», sformułowanych pod kierunkiem Międzynarodowej Organizacji Zdrowia ¹⁴ przez grupę dziesięciu międzynarodowych agencji, które opracowały i zatwierdziły pakiet środków zwanych INSPIRE, czyli siedem strategii, aby położyć kres przemocy wobec dzieci. ¹⁵

Opierając się na tych wytycznych, Kościół na swojej drodze legislacyjnej, również dzięki pracy wykonanej w minionych latach przez Papieską Komisję ds. Ochrony Małoletnich oraz wkładowi tego naszego spotkania, będzie koncentrował się na następujących aspektach:

1. Ochrona dzieci: podstawowym celem każdego środka jest ochrona dzieci i uniemożliwienie, by padły ofiarą jakiegokolwiek wykorzystywania psychologicznego czy fizycznego. Konieczna jest zatem zmiana mentalności, aby zwalczać obronno-reaktywną postawę chroniącą instytucje oraz szczerze i zdecydowanie poszukiwać dobra wspólnoty, przyznając pierwszeństwo ofiarom nadużyć pod każdym względem. Musimy mieć zawsze przed oczyma niewinne twarze dzieci, pamiętając o słowach Nauczyciela: «Kto by się stał powodem grzechu dla jednego z tych małych, którzy wierzą we Mnie, temu byłoby lepiej kamień młyński zawiesić u szyi i utopić go w głębi morza. Biada światu z powodu zgorszeń! Muszą wprawdzie przyjść zgorszenia, lecz biada człowiekowi, przez którego dokonuje się zgorszenie» (Mt 18, 6-7).

2. Nienaganna postawa: chciałbym tutaj powtórzyć, że «Kościół nie będzie szczędził wszelkich niezbędnych wysiłków, aby powierzyć wymiarowi sprawiedliwości każdego, kto popełnił takie zbrodnie» (Przemówienie do Kurii Rzymskiej, 21 grudnia 2018 r.). W przekonaniu, iż «grzechy i przestępstwa osób konsekrowanych są zabarwione kolorami jeszcze ciemniejszymi niewierności, hańby, i deformują oblicze Kościoła, podkopując jego wiarygodność. W istocie Kościół wraz ze swymi wiernymi synami jest również ofiarą tych niewierności i tych prawdziwych przestępstw sprzeniewierzenia» (tamże).

3. Prawdziwe oczyszczenie: pomimo podjętych środków i postępów w dziedzinie zapobiegania nadużyciom potrzebne jest odnowione i nieustanne dążenie do świętości pasterzy, których upodobnienie do Chrystusa Dobrego Pasterza jest prawem ludu Bożego. Trzeba zatem podkreślić «stanowczą wolę, by z całą swą mocą iść dalej drogą oczyszczania, zastanawiając się, w jaki sposób chronić dzieci; jak uniknąć takich katastrof, jak leczyć i reintegrować ofiary; jak umocnić formację w seminariach (...) Będziemy się starali przekształcić popełnione błędy w szanse wykorzenienia tej plagi nie tylko z ciała Kościoła, ale także społeczeństwa» (tamże). Święta bojaźń Boża nakazuje nam oskarżyć siebie — jako ludzi i jako instytucję — oraz zaradzić naszym niedociągnięciom. Oskarżenie samych siebie: to mądry początek, związany ze świętą bojaźnią Boga. Trzeba uczyć się oskarżania samych siebie, jako osoby, jako instytucje, jako społeczeństwa. Nie możemy bowiem wpaść w pułapkę oskarżania innych, będącego krokiem w kierunku alibi, które oddziela nas od rzeczywistości.

4. Formacja: czyli wymagane kryteria doboru i formacji kandydatów do kapłaństwa nie tylko negatywne, ukierunkowane przede wszystkim na wykluczanie osobowości problematycznych, ale także pozytywne, by zaoferować spełniającym warunki kandydatom zrównoważony proces formacyjny, nastawiony na świętość i obejmujący cnotę czystości. Św. Paweł VI w encyklice Sacerdotalis caelibatus napisał: «Do takiego bowiem życia, jakie ma wieść bezżenny kapłan, życia wewnętrznie i zewnętrznie intensywnie poświęconego sprawom Bożym, wymagającego wielkiej roztropności, bynajmniej nie nadaje się kandydat, który pod względem cielesnym, duchowym i moralnym nie jest wyposażony w konieczne przymioty; a nie należy się spodziewać, że w tej dziedzinie łaska Boża uzupełni to, czego zabrakło naturze» (nr 64).

5. Wzmocnienie i weryfikacja wytycznych Konferencji Episkopatów: to znaczy potwierdzenie potrzeby jedności biskupów w stosowaniu parametrów, które muszą mieć wartość norm, a nie tylko wytycznych. Norm, nie tylko wytycznych. Żadne nadużycie nie może być nigdy ukrywane (tak jak było w zwyczaju w przeszłości) i lekceważone, ponieważ ukrywanie nadużyć sprzyja rozprzestrzenianiu się zła i dodatkowo podnosi poziom zgorszenia. W szczególności trzeba wypracować nowe, skuteczne podejście do prewencji we wszystkich instytucjach i środowiskach działalności kościelnej.

6. Towarzyszenie osobom pokrzywdzonym: zło, którego doświadczyli, pozostawia w nich nieusuwalne rany, które przejawiają się także w postaci urazów i tendencji do samozniszczenia. Kościół ma zatem obowiązek zaoferować im wszelkie niezbędne wsparcie, korzystając z pomocy ekspertów w tej dziedzinie. Trzeba słuchać, pozwalam sobie powiedzieć — «marnować czas» na wysłuchanie. Słuchanie leczy zranionego i leczy także nas samych z egoizmu, z dystansowania się, z «to mnie nie dotyczy», z postawy kapłana i lewity z przypowieści o Miłosiernym Samarytaninie.

7. Świat cyfrowy: ochrona nieletnich musi uwzględniać nowe formy nadużyć seksualnych oraz wszelkiego rodzaju nadużyć zagrażających im w środowisku, w którym żyją, oraz poprzez nowe narzędzia, z których korzystają. Seminarzyści, księża, zakonnicy, zakonnice, pracownicy duszpasterscy i wszyscy muszą mieć świadomość, że świat cyfrowy i korzystanie z jego urządzeń często oddziałują głębiej niż myślimy. Należy zachęcać kraje i władze do stosowania wszelkich niezbędnych środków w celu ograniczania stron internetowych, które zagrażają godności mężczyzny, kobiety, a zwłaszcza małoletnich. Bracia i siostry, przestępstwo nie cieszy się prawem do wolności. Trzeba absolutnie jak najbardziej stanowczo przeciwstawić się tej ohydzie, czuwać i walczyć, aby rozwój dzieci nie był zakłócany lub deformowany poprzez niekontrolowany dostęp do pornografii, który pozostawi głębokie negatywne piętno na ich umyśle i duszy. Trzeba robić wszystko, aby młodzi mężczyźni i kobiety, zwłaszcza seminarzyści i duchowni, nie stali się niewolnikami uzależnień opartych na nadużyciach i przestępczym wykorzystywaniu niewinnych oraz ich zdjęć, i na pogardzie dla godności kobiety i osoby ludzkiej. Należy tu zwrócić uwagę na nowe przepisy dotyczące «najpoważniejszych przestępstw», zatwierdzone przez Papieża Benedykta XVI w 2010 r., gdzie zostało dodane jako nowy rodzaj przestępstwa «nabywanie, przechowywanie lub rozpowszechnianie» przez członka duchowieństwa «w jakikolwiek sposób i za pomocą jakiegokolwiek urządzenia, materiałów pornograficznych, które przedstawiają nieletnich». Mowa była wówczas o osobach poniżej czternastego roku życia. Obecnie uważamy, że musimy podnieść tę granicę wiekową, aby rozszerzyć ochronę małoletnich i uwydatnić powagę tych faktów.

8. Turystyka seksualna: zachowanie, spojrzenie, nastawienie uczniów i sług Jezusa muszą umieć rozpoznać obraz Boga w każdym człowieku, poczynając od najbardziej niewinnych. Jedynie czerpiąc z tego radykalnego poszanowania godności innej osoby, będziemy mogli jej bronić przed wszechobecną władzą przemocy, wyzysku, wykorzystywania i zepsucia oraz służyć jej w sposób wiarygodny w jej integralnym rozwoju ludzkim i duchowym, w spotkaniu z innymi i z Bogiem. By zwalczyć turystykę seksualną, konieczne jest karanie jej przez prawo, ale także wspieranie i projekty reintegracji ofiar tego zbrodniczego zjawiska. Wspólnoty kościelne są wezwane do wzmacniania opieki duszpasterskiej nad osobami wykorzystywanymi przez turystykę seksualną. Wśród nich najbardziej narażone i potrzebujące szczególnej pomocy są z pewnością kobiety, małoletni i dzieci. Te ostatnie wymagają jednak szczególnej ochrony i uwagi. Niech władze rządowe stawiają na pierwszym miejscu i niezwłocznie podejmują działania, by zwalczać handel i wykorzystywanie ekonomiczne dzieci. W tym celu ważne jest koordynowanie wysiłków na wszystkich szczeblach społeczeństwa i ścisła współpraca z organizacjami międzynarodowymi, aby stworzyć ramy prawne chroniące dzieci przed wykorzystywaniem seksualnym w turystyce i umożliwiające stawianie przestępców przed sądem. ¹⁶

Pozwólcie, że serdecznie podziękuję wszystkim kapłanom i osobom konsekrowanym, którzy służą Panu wiernie i bez reszty i czują się splamieni oraz zdyskredytowani przez haniebne postawy niektórych swoich współbraci. Wszyscy — Kościół, osoby konsekrowane, Lud Boży, a nawet sam Bóg — ponosimy konsekwencje ich niewierności. Dziękuję w imieniu całego Kościoła zdecydowanej większości księży, którzy są nie tylko wierni swemu celibatowi, ale dają z siebie wszystko w posłudze, która stała się dzisiaj jeszcze bardziej trudna przez skandale nielicznych (ale wciąż nazbyt wielu) współbraci. Dziękuję również wiernym, którzy dobrze znają swoich dzielnych pasterzy, stale się za nich modlą i ich wspierają.

Na koniec chciałbym podkreślić znaczenie koniecznego przekształcenia tego zła w możliwość oczyszczenia. Spójrzmy na postać Edyty Stein — św. Teresy Benedykty od Krzyża, z przekonaniem, że «w najciemniejszej nocy pojawiają się najwięksi prorocy i święci. Jednak ożywiający nurt życia mistycznego pozostaje niewidzialny. Z pewnością decydujące wydarzenia w dziejach świata były zasadniczo spowodowane przez dusze, o których książki historyczne nic nie mówią. A to, jakim duszom powinniśmy dziękować za decydujące wydarzenia z naszego życia osobistego, to coś, co poznamy jedynie w dniu, w którym wszystko ukryte zostanie odkryte». Święty, wierny Lud Boży, w jego codziennym milczeniu, w wielu formach i na różne sposoby nieustannie ukazuje i zaświadcza z «upartą» nadzieją, że Pan nie opuszcza, że wspiera ustawiczne poświęcenie swoich dzieci, w wielu sytuacjach naznaczone cierpieniem. Święty i cierpliwy, wierny Lud Boży, podtrzymywany i ożywiany przez Ducha Świętego, jest najlepszą twarzą Kościoła prorockiego, który potrafi umieścić swego Pana w centrum codziennego dawania siebie. To właśnie ten święty Lud Boży uwolni nas od plagi klerykalizmu, który jest żyzną glebą dla tych wszystkich ohydztw.

Najlepszym rezultatem i najbardziej skutecznym rozwiązaniem, jakie możemy dać ofiarom, ludowi Świętej Matki Kościoła i całemu światu, jest zobowiązanie do nawrócenia osobistego i wspólnotowego, pokora uczenia się, słuchania, wspierania i chronienia najbardziej bezbronnych.

Stanowczo apeluję o wszechstronną walkę z wykorzystywaniem nieletnich, w dziedzinie seksualnej, a także w innych dziedzinach, ze strony wszystkich władz i poszczególnych osób, ponieważ mamy tu do czynienia z ohydnymi przestępstwami, które powinny być starte z powierzchni ziemi. Tego żądają liczne ofiary ukryte w rodzinach i różnych środowiskach naszych społeczeństw.

Przypisy:

1. Por. Maria Isabel Martínez Perez, Abusos sexuales en ninos y adolscentes, Ed. Criminología y Justicia, 2012. Zgłaszanych jest tylko 2% przypadków, zwłaszcza gdy wykorzystanie ma miejsce w środowisku rodzinnym. Szacuje się, że ofiary pedofilii stanowią 15—20% naszego społeczeństwa. Tylko 50% dzieci wyjawia, że zostało wykorzystane, a z tych przypadków tylko 15% zostało rzeczywiście zgłoszonych. Tylko 5% jest w ostateczności osądzonych.

2. W jednym przypadku na trzy ofiara nie rozmawia z nikim (Dane z 2017 r., zebrane przez organizację non-profit THORN).

3. Poziom globalny: w 2017 r. WHO oszacowała, że do 1 miliarda nieletnich w wieku od 2 do 17 lat doznało przemocy i zaniedbań fizycznych, emocjonalnych lub seksualnych. Według niektórych szacunków UNICEF z 2014 r., wykorzystywanie seksualne (od obmacywania do gwałtu) spotyka ponad 120 milionów dziewcząt, wśród których odnotowano największą liczbę ofiar. W 2017 r. ta sama organizacja ONZ zgłosiła, że w 38 krajach świata o niskich i średnich dochodach prawie 17 milionów dorosłych kobiet przyznało, że były zmuszane do stosunków seksualnych w dzieciństwie.

Europa: w 2013 r. WHO oszacowała, że było prawie 18 milionów przypadków wykorzystywania seksualnego. Według UNICEF, w 28 krajach europejskich, ok. 2,5 miliona młodych kobiet poinformowało o wykorzystaniu seksualnym z kontaktem fizycznym lub bez kontaktu fizycznego przed ukończeniem 15 roku życia (dane opublikowane w 2017 r.). Ponadto 44 mln (22,9%) były ofiarami przemocy fizycznej, a 55 mln (29,6%), przemocy psychicznej. I nie tylko to: w 2017 r. raport Interpolu na temat wykorzystywania seksualnego nieletnich pozwolił na identyfikację 14 289 ofiar w 54 krajach europejskich. W odniesieniu do Włoch w r. 2017, fundacja CESVI oszacowała, że ofiarami przemocy było 6 milionów dzieci. Ponadto, jak wynika z danych zebranych przez Telefono Azzurro, w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2017 r było 98 przypadków wykorzystywania seksualnego i pedofilii seksualnej, którymi zajmował się numer 114 Pogotowia Dziecinnego. Stanowiło to około 7,5% całkowitej liczby spraw rozpatrywanych przez to pogotowie. 65% małoletnich ubiegających się o pomoc to dziewczęta, a ponad 40% to dzieci w wieku poniżej 11 lat.

Azja: W Indiach w ciągu dekady 2001-2011, Azjatyckie Centrum Praw Człowieka wykryło łącznie 48 338 przypadków gwałtów na małoletnich, ze wzrostem o 336% — od 2113 przypadków w r. 2001 do 7112 przypadków w 2011 r.

Ameryka : w Stanach Zjednoczonych oficjalne dane rządowe wykazują, że co roku ponad 700 tysięcy dzieci jest ofiarami przemocy i wykorzystywania. Według Międzynarodowego Centrum Dzieci Zaginionych i Wykorzystywanych (ICMEC), jedno dziecko na dziesięć jest wykorzystywane seksualnie.

Afryka: w Republice Południowej Afryki wyniki badań przeprowadzonych przez Centrum Sprawiedliwości i Zapobiegania Przestępczości Uniwersytetu w Kapsztadzie pokazały w 2016 r., że jednej osobie młodej na trzy, zarówno chłopcu jak i dziewczynie, grozi, że zostanie wykorzystana przed ukończeniem 17 roku życia. Według badania, pierwszego tego rodzaju w skali ogólnokrajowej w Afryce Południowej, 784 967 młodych ludzi w wieku od 15 do 17 lat już było wykorzystywanych seksualnie. Ofiarami w tym przypadku są głównie chłopcy. Mniej niż jedna trzecia zgłosiła akty przemocy władzom. W innych krajach afrykańskich wykorzystywanie seksualne nieletnich wpisuje się w szerszy kontekst przemocy związanej z konfliktami, które wykrwawiają kontynent i które trudno oszacować. Zjawisko to jest również ściśle związane z praktyką wczesnych małżeństw, rozpowszechnionych w różnych krajach afrykańskich, i nie tylko na tym kontynencie.

Oceania: w Australii, według danych opublikowanych przez Australijski Instytut Zdrowia i Opieki Społecznej (AIHW) w lutym 2018 r., a obejmujących lata 2015-2017, jedna kobieta na sześć (16% lub 1,5 miliona) zgłosiła, że została wykorzystana fizycznie i/lub seksualnie przed ukończeniem 15. roku życia oraz jeden na dziewięciu mężczyzn (11% czyli 992 000) zgłosił, iż został wykorzystany jako dziecko. Ponadto w latach 2015-16 około 450 tysięcy dzieci zostało objętych środkami ochrony, a 55 600 nieletnich zostało zabranych z domu w celu leczenia po wykorzystaniu i zapobiegania kolejnym. Wreszcie, nie zapominajmy o niebezpieczeństwach grożących małoletnim, wywodzącym się z ludności rodzimej: według AIHW, w latach 2015-2016 dzieci tubylcze były siedmiokrotnie bardziej narażone na molestowanie lub porzucenie niż ich rówieśnicy z ludności nierodzimej (por. http://www.pbc2019.org/it/protezione-dei-minori/abuso-dei-minori-a-livello-globale).

4. Przedstawione dane odnoszą się do krajów wybranych do próby w oparciu o wiarygodność dostępnych źródeł. Badania przeprowadzone przez UNICEF w 30 krajach potwierdzają ten fakt: niewielki odsetek ofiar mówił, że poprosił o pomoc.

5. Por. https: //www.repubblica.it/salute/prevenzione/2016/05/12/news/maltrattamenti_sui_minori_tutti_gli_abusi — 139630223

6. Konkretnie, domniemany odpowiedzialny za cierpienie małoletniego jest w 73,7% rodzicem (matka 44,2% i ojciec w 29,5%), krewnym w 3,3%, przyjacielem w 3,2%, znajomym w 3%, nauczycielem w 2,5%. Dane pokazują, że dorosły nieznajomy jest odpowiedzialny w niewielkim odsetku przypadków (2,2%) (por. tamże).

7. Badanie angielskie z 2011 r., przeprowadzone przez Krajowe Narodowe Stowarzyszenie na Rzecz Zapobiegania Okrucieństwu wobec Dzieci wykazało, że 29% badanych respondentów mówiło o molestowaniu seksualnym (fizycznym i werbalnym) w ośrodkach, w których uprawiali sport.

8. Według danych IWF za 2017 r. (Internet Watch Foundation), co 7 minut strona internetowa wysyła zdjęcia dzieci wykorzystywanych seksualnie. W 2017 r. zidentyfikowano 78 589 adresów URL zawierających zdjęcia nadużyć seksualnych, skoncentrowanych w szczególności w Holandii, a następnie w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Francji i Rosji. 55% ofiar ma mniej niż 10 lat, 86% to dziewczynki, 7% to chłopcy, a 5% to zarówno chłopcy jak i dziewczynki.

9. Najpopularniejsze miejsca to Brazylia, Dominikana, Kolumbia, a także Tajlandia i Kambodża. Ostatnio dołączyły do nich niektóre kraje Afryki i Europy Wschodniej. Pierwszych sześć krajów pochodzenia osób dopuszczających się nadużyć to Francja, Niemcy, Wielka Brytania, Chiny, Japonia i Włochy. Nie należy też lekceważyć rosnącej liczby kobiet podróżujących do krajów rozwijających się, szukających płatnego seksu z małoletnimi: w sumie stanowią one 10% turystów seksualnych na świecie. Ponadto, zgodnie z badaniem przeprowadzonym przez ECPAT International (End Child Prostitution in Asian Tourism) w latach 2015-2016, 35% pedofilnych turystów seksualnych stanowili klienci stali, podczas gdy 65% było klientami okazjonalnymi (por. https://www.osservatoriodiritti.it/2018/03/27/turismo-sessuale-minorile-nel-mondo-italia-ecpat).

10. «Jeśli bowiem ta niezwykle poważna klęska dotknęła niektórych szafarzy wyświęconych, to można się zastanawiać: jakże bardzo może być ona głęboka w naszych społeczeństwach i w naszych rodzinach?» (Przemówienie do Kurii Rzymskiej, 21 grudnia 2018 r.).

11. Por. H. Benson, The Lord of the World, Dodd, Mead and Company, London 1907.

12. «Czemu więc trwożysz się, Herodzie, słysząc o narodzinach Króla? Nie przychodzi On, by cię pozbawić panowania, lecz by pokonać szatana. Ale tego nie rozumiesz, więc się lękasz i srożysz. Chcesz zgładzić Tego jednego, którego poszukujesz, i stajesz się okrutnym mordercą wielu dzieci (...) Zabijasz maleństwa, bo strach zabija twe serce» (Św. Kwodwultdeus, Kazanie 2 o wyznaniu wiary: PL 40, 655).

13. «Ów smok, wąż starodawny, wsączył swoją truciznę w drzewo i nią skaził człowieka, dawszy mu jej skosztować; teraz zaś zamyślał pożreć ciało Pana, lecz zaraził się zawartą w nim mocą Bóstwa i został zniweczony» (Św. Maksym Wyznawca, Centuria, 1, 8-13; w: Szczepan Pieszczoch, Patrologia, t. II, Ojcowie mówią, Gniezno 1994, s. 241.)

14. (CDC: United States Centers for Disease Control and Prevention; CRC: Convention on the Rights of the Child; End Violence Against Children: The Global Partnership; PAHO: Pan American Health Organization; PEPFAR: President's Emergency Program for AIDS Relief; TFG: Together for Girls; Unicef: United Nations Children's Fund; UNDC: United Nations Office on Drugs and Crime; USAID: United States Agency for International Development; WHO: World Health Organization).

15. Każda litera słowa INSPIRE wskazuje jedną ze strategii, a większość z nich wykazała, że działa zapobiegawczo na różne rodzaje przemocy, a także przynosi korzyści w takich dziedzinach, jak zdrowie psychiczne, edukacja i zmniejszenie przestępczości. Siedem strategii to: Implementation and enforcement of laws: wdrażanie i stosowanie ustaw (na przykład zakaz brutalnej dyscypliny i ograniczanie dostępu do alkoholu i broni palnej); Norms and values: normy i wartości, które trzeba zmienić (na przykład te, które traktują pobłażliwie molestowanie seksualne dziewczynek lub agresywne zachowanie chłopców); Safe environments: bezpieczne środowisko (np. identyfikowanie w dzielnicach «gorących punktów» ze względu na przemoc i stawianie czoła problemom lokalnym za pomocą polityki rozwiązującej problemy oraz inne interwencje); Parent and caregiver support: wspieranie rodziców i opiekunów (na przykład poprzez zapewnianie rodzicom formacji do wychowywania własnych dzieci, oraz nowym rodzicom); Income and economic strengthening: dochody i wzmocnienie sytuacji ekonomicznej (takie jak mikrokredyt i szkolenia w dziedzinie równouprawnienia płci); Response and support services: usługi w zakresie reagowania i wsparcia (np. zapewnienie, aby dzieci narażone na przemoc mogły uzyskać dostęp do skutecznej pomocy w nagłych wypadkach i otrzymać odpowiednie wsparcie psychospołeczne); Education and life skills: wykształcenie i zdobywanie umiejętności potrzebnych do życia (np. zagwarantowanie, aby dzieci uczęszczały do szkoły i wyposażenie ich w umiejętności społeczne).

16. Por. Dokument końcowy VI Światowego Kongresu Duszpasterstwa Turystyki, 27 lipca 2004 r.

opr. mg/mg