Więź Jezusa z Ojcem - objawienie tajemnicy trynitarnej

1. Jak widzieliśmy w poprzednich katechezach, Jezus poprzez swe słowa i dzieła utrzymuje ze «swoim» Ojcem bardzo szczególną więź. Janowa Ewangelia podkreśla, że to, co przekazywał On ludziom, jest owocem owego głębokiego i niepowtarzalnego zjednoczenia: «Ja i Ojciec jedno jesteśmy» (J 10, 30). A ponadto: «Wszystko, co ma Ojciec, jest moje» (J 16, 15). Istnieje wzajemność pomiędzy Ojcem i Synem w zakresie tego, co wiedzą o sobie (por. J 10, 15), tego, kim są (por. J 14, 10), tego, co czynią (por. J 5, 19; 10, 38) oraz tego, co posiadają: «Wszystko bowiem moje jest Twoje, a Twoje jest moje» (J 17, 10). Jest to wzajemna wymiana, znajdująca swój pełny wyraz w chwale, jaką Jezus otrzymuje od Ojca w najgłębszej tajemnicy śmierci i zmartwychwstania po tym, jak sam przysporzył chwały Ojcu podczas swego ziemskiego życia: «Ojcze, nadeszła godzina. Otocz swego Syna chwałą, aby Syn Ciebie nią otoczył (...). Ja Ciebie otoczyłem chwałą na ziemi (...). A teraz Ty, Ojcze, otocz Mnie u siebie (...) chwałą» (J 17, 1. 4-5).

To istotne zjednoczenie z Ojcem nie tylko towarzyszy działalności Jezusa, lecz określa całe Jego istnienie. «Wcielenie Syna Bożego objawia, że Bóg jest wiecznym Ojcem i że Syn jest współistotny Ojcu, czyli że On jest w Nim i z Nim tym samym jedynym Bogiem» (KKK, 262). Ewangelista Jan pokazuje jasno, że przywódcy religijni narodu kontestują właśnie Jego boskość, nie tolerują bowiem faktu, że nazywa On Boga swym Ojcem, a więc czyni się równym Bogu (J 5, 18; por. 10, 33; 19, 7).

2. Dzięki tej zgodności w istnieniu i działaniu, Jezus objawia Ojca zarówno w słowach, jak i w czynach: «Boga nikt nigdy nie widział, Ten Jednorodzony Bóg, który jest w łonie Ojca, [o Nim] pouczył» (J 1, 18). Zgodnie z przekazem Ewangelii synoptycznych, «upodobanie», którym cieszy się Chrystus, zostaje oznajmione podczas Jego chrztu (por. Mk 1, 11; Mt 3, 17; Łk 3, 22). Ewangelista Jan odnajduje trynitarne korzenie tego «upodobania», czyli tajemnicze istnienie Słowa «u» Ojca (por. J 1, 1), który zrodził Je w wieczności.

Biorąc za punkt wyjścia Syna, refleksja Nowego Testamentu, a następnie zakorzeniona w niej teologia pogłębiła tajemnicę «ojcostwa» Bożego. Ojciec jest tym, który w życiu trynitarnym stanowi absolutną zasadę. Jest tym, który nie ma początku i w którym ma źródło Boże życie. Jedność trzech Osób jest dzieleniem się jedyną Boską istotą, lecz następuje to w dynamice wzajemnych relacji, które mają źródło i fundament w Ojcu. «Ojciec rodzi, Syn jest zrodzony, Duch Święty pochodzi» (Sobór Laterański IV: DS, 804).

3. Apostoł Jan daje nam klucz do tej tajemnicy, która przekracza nieskończenie nasze możliwości pojmowania, kiedy w swym Pierwszym Liście oznajmia: «Bog jest miłością» (1 J 4, 8). To szczytowe objawienie wskazuje, że Bóg jest agape, czyli darmowym i całkowitym darem z siebie, a Chrystus dał tego świadectwo zwłaszcza przez swą śmierć na krzyżu. W Chrystusowej ofierze objawia się nieskończona miłość Ojca do świata (por. J 3, 16; Rz 5, 8). Cechą Boga jest zdolność do nieskończonej miłości, do ofiarowania się bez zastrzeżeń i bez miary. Dzięki temu, że jest Miłością, jest Ojcem w życiu Bożym, zanim jeszcze w sposób wolny stworzył świat: jest miłującym Ojcem, który rodzi umiłowanego Syna i wraz z Nim daje początek Duchowi Świętemu, Osobie-Miłości, wzajemnej więzi jedności.

Na tym fundamencie wiara chrześcijańska pojmuje równość trzech Osób Boskich: Syn i Duch równi są Ojcu nie jako autonomiczne zasady, tak jakby byli trzema bogami, lecz dlatego, że otrzymują od Ojca całe Boskie życie, odróżniając się od Niego i od siebie nawzajem jedynie w różnorodności relacji (por. KKK, 254).

Oto wielka tajemnica, tajemnica miłości, niepojęta tajemnica, wobec której słowo powinno ustąpić miejsca milczeniu pełnemu zachwytu i uwielbienia. Oto Boska tajemnica, która jest dla nas wyzwaniem i która ma dla nas wielkie znaczenie, ponieważ uczestnictwo w życiu trynitarnym zostało nam ofiarowane dzięki łasce przez odkupieńcze wcielenie Słowa i dar Ducha Świętego: «Jeśli Mnie kto miłuje, będzie zachowywał moją naukę, a Ojciec mój umiłuje go, i przyjdziemy do niego, i będziemy u niego przebywać» (J 14, 23).

4. Wzajemność między Ojcem i Synem staje się zatem dla nas wierzących początkiem nowego życia, pozwalającego nam uczestniczyć w pełni życia Bożego: «Jeśli kto wyznaje, że Jezus jest Synem Bożym, to Bóg trwa w nim, a on w Bogu» (1 J 4, 15). Stworzenia przeżywają dynamizm życia trynitarnego w taki sposób, że wszystko zmierza do Ojca za pośrednictwem Jezusa Chrystusa w Duchu Świętym. Podkreśla tę prawdę Katechizm Kościoła Katolickiego: «całe życie chrześcijańskie jest komunią z każdą z Osób Bożych, bez jakiegokolwiek ich rozdzielenia. Kto oddaje chwałę Ojcu, czyni to przez Syna w Duchu Świętym» (n. 259).

Syn stał się «pierworodnym między wielu braćmi» (Rz 8, 29); przez Jego śmierć Ojciec na nowo nas zrodził (por. 1 P 1, 3; por. także Rz 8, 32; Ef 1, 3), toteż w Duchu Świętym możemy przyzywać Go tym samym słowem, którego używał Jezus: Abba (por. Rz 8, 15; Ga 4, 6). Św. Paweł wyjaśnia dalej tę tajemnicę mówiąc, że Ojciec uzdolnił nas «do uczestnictwa w dziale świętych w światłości. On uwolnił nas spod władzy ciemności i przeniósł do królestwa swego umiłowanego Syna» (Kol 1, 12-13). Natomiast Apokalipsa w takich słowach opisuje eschatologiczny los człowieka, który wraz z Chrystusem walczy i odnosi zwycięstwo nad mocami zła: «Zwycięzcy dam zasiąść ze Mną na moim tronie, jak i Ja zwyciężyłem i zasiadłem z mym Ojcem na Jego tronie» (Ap 3, 21). Ta Chrystusowa obietnica otwiera przed nami wspaniałą perspektywę uczestnictwa w Jego głębokim zjednoczeniu z Ojcem w niebie.

Do Polaków uczestniczących w audiencji generalnej:

W ciągu tych naszych katechez, które przygotowują do Wielkiego Jubileuszu Roku 2000, staramy się z różnych stron przybliżyć do tajemnicy Boga żywego. Boga żywego! Ten Bóg jest Ojcem. To, że jest Ojcem, znaczy, że ma w sobie Boskie życie. Jest Ojcem, który rodzi Syna i z tym Synem jednoczy się w Duchu Świętym.

Wewnętrzne życie Boga, Boga żywego, stało się dla nas jak gdyby otwarte przez objawienie, w szczególności przez Chrystusa. Nie tylko otwarte dla naszego poznania, ale otwarte jako wezwanie, jako zaproszenie do uczestnictwa. Jesteśmy zaproszeni, wezwani do uczestnictwa w wewnętrznym życiu Boga. To jest nasze chrześcijańskie powołanie.

Trzeba, żebyśmy w przygotowaniu do Roku 2000, do Wielkiego Jubileuszu, zgłębiali tę wielką prawdę, która tak bardzo wiele mówi nam o nas samych, o naszym życiu, o naszym powołaniu.

Okres Wielkiego Postu w szczególny sposób ku temu nas usposabia. Starajmy się w ciągu tego okresu Wielkiego Postu — łącząc się z męką, śmiercią i zmartwychwstaniem Chrystusa — przybliżać się do tajemnicy Boga żywego, do tajemnicy Ojca przez Syna w Duchu Świętym. Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus!