Świadectwa i wspomnienie świadków wiary

 Wprowadzenie

Po homilii Ojca Świętego i wyznaniu wiary nastąpiło wspomnienie świadków wiary, obejmujące wszystkie kontynenty oraz różne Kościoły i Wspólnoty kościelne.

Na każde wspomnienie składało się kilka elementów: odczytanie krótkiej biografii dwóch wybranych postaci i tekstów zaczerpniętych z ich pism lub ze świadectwa o nich oraz modlitwa dostosowana do konkretnego wspomnienia, na którą wierni odpowiadali śpiewem «Kyrie, eleison»; po wspomnieniu każdej grupy świadków jeden z przedstawicieli Kościołów i Wspólnot kościelnych zapalał znicz u stóp Krucyfiksu, wznoszącego się nad zgromadzeniem, oraz dosypywał kadzidła do kadzielnicy, umieszczonej przed księgą Ewangelii, będącej znakiem modlitwy sprawiedliwych.

Świadectwa i modlitwy były zbiorowym wspomnieniem świadków, podzielonych według kontynentów i środowisk, w których chrześcijanie z różnych Kościołów dali heroiczne dowody swojej wierności Chrystusowi.

MODLITWA WPROWADZAJĄCA

(odmówiona przez Ojca Świętego po włosku):

Bracia i siostry,
Otacza nas wielkie mnóstwo świadków.
Przed obliczem Boga i Baranka,
złożonego w ofierze i uwielbionego,
w łasce Ducha Świętego
wspominamy w Kościele i wobec świata
świadków wiary XX w.,
wielką rzeszę nieznanych bojowników
za wielką sprawę Ewangelii.
Z wdzięcznością i nadzieją,
z sercem, które pamięta i przebacza,
słuchamy relacji
o czynach miłości i o cierpieniach
niektórych naszych braci i sióstr w wierze.
Wywodzą się oni z wszystkich krajów i narodów,
spośród wiernych wszystkich
Kościołów i Wspólnot kościelnych.
Są wśród nich ludzie w każdym wieku
i wszystkich stanów.
Słuchajmy i pamiętajmy,
aby nie zatarła się w nas pamięć
o ich odważnym świadectwie wiary i miłości.

1. Wspomnienie chrześcijan, którzy dawali świadectwo wiary pod panowaniem sowieckiego totalitaryzmu

— Jego Świątobliwość Tichon, Patriarcha moskiewski, ur. w 1865 r., został wybrany Patriarchą Rosyjskiej Cerkwii Prawosławnej w listopadzie 1917 r. Poświęcił życie obronie wiary i Kościoła w pierwszym okresie władzy sowieckiej, znosząc ataki, kalumnie i wszelkiego rodzaju naciski. Zmarł 7 kwietnia 1925 r.

— Olga Jafa, ur. w 1876 r., rosyjska malarka i nauczycielka, została wywieziona do łagru na Wyspach Sołowieckich, gdzie przebywała od sierpnia 1929 r. do stycznia 1931 r. Zdobyła i zachowała zbiór dokumentów dotyczących historii łagru. Przed śmiercią w 1959 r. opisała swoje doświadczenia w pamiętnikach. Są one świadectwem odradzania sią wiary i jedności chrześcijan prześladowanych przez ateistyczny reżim.

MODLITWA

(odmówiona po ukraińsku):

Pamiętaj, Ojcze miłosierny,
o wszystkich, którzy dali świadectwo wiary
w więzieniach, w obozach koncentracyjnych i łagrach. Tej ogromnej i nieznanej rzeszy
nikt nie zdoła policzyć:
są wśród nich metropolici i biskupi,
kapłani i diakoni, mnisi i mniszki,
pastorzy, wierni świeccy,
ludzie wierzący niezłomnie
w zmartwychwstanie Chrystusa.
Zaznali oni błogosławieństwa tych,
którzy się smucą,
i zostali umocnieni Twoją pociechą.
Pamiętaj, Ojcze, o nich wszystkich.
Kantor:
Kyrie, eleison; Kyrie, eleison; Kyrie, eleison.
Zgromadzenie powtarza:
Kyrie, eleison; Kyrie, eleison; Kyrie, eleison.
Przed Krucyfiksem zostaje zapalony znicz.

2. Wspomnienie świadków wiary — ofiar komunizmu w innych krajach Europy

— Bp Joan Suciu, rumuński biskup greckokatolicki, ur. w 1907 r., biskup pomocniczy diecezji Oradea Mare i administrator apostolski Blaj, został aresztowany przez władze komunistyczne 24 maja 1950 r. Zmarł w więzieniu 27 maja 1953 r. na skutek głodu, zimna, chorób i tortur.

— Ks. Anton Luli, jezuita albański, ur. w 1910 r., był rektorem jezuickiego kolegium i seminarium w Szkodrze. Aresztowany przez władze komunistyczne, spędził 17 lat w więzieniu i 11 lat na robotach przymusowych. Był wielokrotnie torturowany i maltretowany. Zwolniony w 1989 r., zmarł w Rzymie 9 marca 1998 r.

MODLITWA

(odmówiona po bułgarsku):

Pamiętaj, Boże, który miłujesz życie,
o wszystkich naszych braciach i siostrach,
prawosławnych, katolikach i protestantach,
którzy w wielu krajach Europy
pod panowaniem systemu komunistycznego
znosili cierpliwie, a czasem wręcz heroicznie
prześladowania, więzienie, tortury, zniewagi i śmierć dla sprawy Ewangelii
i w imię wierności swojemu Kościołowi,
często modląc się za swoich prześladowców;
zaznali oni błogosławieństwa Twojego ubóstwa
i dlatego zasłużyli na Twoje Królestwo.
Niech będzie błogosławiona ich pamięć
teraz i na wieki.
Kantor:
Kyrie, eleison; Kyrie, eleison; Kyrie, eleison.
Zgromadzenie powtarza:
Kyrie, eleison; Kyrie, eleison; Kyrie, eleison.
Przed Krucyfiksem zostaje zapalony znicz.

3. Wspomnienie wyznawców wiary — ofiar nazizmu i faszyzmu

— Paul Schneider, pastor luterański, ur. w 1897 r., należał do ligi pastorów założonej przez Martina Niemöllera. Za publiczny sprzeciw wobec nazizmu został uwięziony w 1937 r. w obozie koncentracyjnym w Buchenwaldzie, gdzie był bity i torturowany, ponieważ nie chciał oddawać czci swastyce. Zamknięty w bunkrze obozowym, zmarł po czternastu miesiącach, 18 lipca 1939 r., na skutek tortur i eksperymentów pseudomedycznych.

— Bp Ignacy Jeż, biskup senior diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej, był jednym z tysięcy polskich kapłanów więzionych w obozach koncentracyjnych. Jako młody ksiądz został osadzony w obozie w Dachau z numerem 37 196. W swoim świadectwie, które przedstawił osobiście, mówił o życiu religijnym więźniów, szczególnie o komunii św. przyjmowanej potajemnie w obozie.

MODLITWA

(odmówiona po czesku):

Pamiętaj, Boże mroków Wielkiego Piątku,
Boże niezmąconej ciszy Wielkiej Soboty
i Boże radosnego poranka zmartwychwstania,
pamiętaj o wszystkich chrześcijanach
— ofiarach nazizmu: katolikach, protestantach,
prawosławnych, a także o braciach i siostrach
wyznających inne religie;
znosili oni trudy robót przymusowych
i upokorzenia poniżające ich ludzką godność,
cierpieli głód i pragnienie,
na koniec zaś pamięć o nich została unicestwiona
w komorach gazowych i krematoriach;
dali oni świadectwo o błogosławieństwie i mocy
ewangelicznej cichości;
nie poddali się mocy ciemności,
ale opierając się złu,
wyznali wiarę w moc Boga życia.
Niech pozostanie żywa u Ciebie i wśród nas
pamięć o Twoich sprawiedliwych.
Kantor:
Kyrie, eleison; Kyrie, eleison; Kyrie, eleison.
Zgromadzenie powtarza:
Kyrie, eleison; Kyrie, eleison; Kyrie, eleison.
Przed Krucyfiksem zostaje zapalony znicz.

4. Wspomnienie uczniów Chrystusa, którzy oddali życie głosząc Ewangelię w Azji i Oceanii

— Margherita Chou, katoliczka chińska, aresztowana w 1958 r., gdy miała 22 lata, spędziła 21 lat w więzieniu i w obozie pracy.

— Bp Philip Strong, anglikański biskup w Papui-Nowej Gwinei, nie chciał opuścić kraju mimo niebezpieczeństwa, jakie zagrażało misjonarzom europejskim ze strony okupantów japońskich. 2 września 1942 r. został osadzony w obozie koncentracyjnym wraz z ośmioma kapłanami i dwoma współpracownikami świeckimi.

MODLITWA

(odmówiona po wietnamsku):

Pamiętaj, Ojcze Pana naszego Jezusa Chrystusa,
o wszystkich, którzy nie tylko uwierzyli,
ale oddali życie za Ewangelię
głoszoną w Azji i Oceanii:
o pasterzach i wiernych, zakonnikach i zakonnicach, katechistach i świeckich, matkach i ojcach rodzin,
zjednoczonych nieraz w cierpieniu
nową więzią wspólnoty i braterstwa,
gotowych oddać życie jeden za drugiego;
ukazali oni moc i piękno
błogosławieństwa czyniących pokój,
zostaną zatem nazwani synami Bożymi.
Niech ich imiona będą zapisane w niebie.
Kantor:
Kyrie, eleison; Kyrie, eleison; Kyrie, eleison.
Zgromadzenie powtarza:
Kyrie, eleison; Kyrie, eleison; Kyrie, eleison.
Przed Krucyfiksem zostaje zapalony znicz.

5. Wspomnienie wiernych Chrystusa, prześladowanych z nienawiści do wiary katolickiej

— Manuel de Irujo, minister sprawiedliwości w republikańskim rządzie hiszpańskim, podał się do dymisji w grudniu 1937 r. w proteście przeciwko prześladowaniom Kościoła podczas wojny domowej.

— Bp José de Jesús Manriquez y Zarate, katolicki ordynariusz Huejutla (Meksyk), ur. w 1884 r., był jednym z najodważniejszych przeciwników antyreligijnej polityki władz meksykańskich i krytyków antykościelnej konstytucji z 1917 r. W maju 1926 r. został osadzony w areszcie domowym, a następnie zmuszony do opuszczenia kraju wraz z wszystkimi biskupami katolickimi.

MODLITWA

(odmówiona po hiszpańsku):

Pamiętaj, Ojcze święty i wierny,
o niezliczonej rzeszy  wszystkich Twoich synów i córek, którzy zaznali prześladowań
także w krajach o tradycjach katolickich
i na różne sposoby wyznawali
Imię Chrystusa Króla i Pana,
nie chcąc się wyrzec wiary otrzymanej na chrzcie.
Doznali oni błogosławieństwa
prześladowanych dla sprawiedliwości
i pozostali wierni aż do końca.
Niech otrzymają wieniec chwały.
Kantor:
Kyrie, eleison; Kyrie, eleison; Kyrie, eleison.
Zgromadzenie powtarza:
Kyrie, eleison; Kyrie, eleison; Kyrie, eleison.
Przed Krucyfiksem zostaje zapalony znicz.

6. Wspomnienie świadków ewangelizacji w Afryce i na Madagaskarze

— Jolique Rusimbamigera, alumn seminarium w Buta (Burundi), został ciężko ranny 30 kwietnia 1997 r. podczas masakry, w której zginęło 44 seminarzystów Hutu i Tutsi, którzy nie chcieli się rozdzielić.

— W.G.R. Jotcham, kanadyjski baptysta, lekarz i misjonarz, ur. w 1915 r., pracował w leprozorium w Katsina, w muzułmańskim regionie Nigerii. Ofiarnie niosąc pomoc chorym podczas epidemii zapalenia opon mózgowych, zaraził się i zmarł w wieku 23 lat.

MODLITWA

(odmówiona w języku suahili):

Pamiętaj, Ojcze nieba i ziemi,
o wszystkich chrześcijanach
— katolikach, prawosławnych,
anglikanach i protestantach — 
którzy głosili Ewangelię prawdy i życia
na gościnnej ziemi starych i młodych Kościołów Afryki
i na Madagaskarze.
Nie szczędzili oni trudów,
aby zasiewać słowo życia,
zrosili je swoją krwią,
najpierw zaś żyli tym słowem
na wszystkich drogach ewangelizacji;
byli świadkami błogosławieństwa miłosiernych,
modlili się i oddali życie
za swoich przyjaciół i prześladowców.
Niech na wieki trwa pamięć
o tych naszych przodkach w wierze.
Kantor:
Kyrie, eleison; Kyrie, eleison; Kyrie, eleison.
Zgromadzenie powtarza:
Kyrie, eleison; Kyrie, eleison; Kyrie, eleison.
Przed Krucyfiksem zostaje zapalony znicz.

7. Wspomnienie chrześcijan, którzy oddali życie z miłości do Chrystusa i do braci w Ameryce

— Bp Alejandro Labaka, Hiszpan ur. w 1920 r., kapucyn, ordynariusz Aguarico w Ekwadorze, poświęcił wszystkie siły apostolstwu wśród Indian Huaorani. 21 lipca 1987 r. poniósł śmierć z ręki tych, którym pragnął głosić Ewangelię. Wraz z nim zginęła misjonarka kapucyńska s. Inés Arango.

— Bp Jesús Emilio Jaramillo Monsalve, ur. w 1916 r., od 1970 r . wikariusz apostolski Arauca w Kolumbii, odważnie przeciwstawiał się przemocy i niesprawiedliwości społecznej w swojej diecezji. 2 października 1989 r. podczas wizyty pasterskiej w jednej z parafii został napadnięty przez grupę partyzantów, poddany torturom i zamordowany.

MODLITWA

(odmówiona po portugalsku):

Pamiętaj, Ojcze ubogich i odrzuconych,
o wszystkich, którzy dali świadectwo
o ewangelicznej prawdzie i miłości w Ameryce,
składając w ofierze nawet własne życie:
o gorliwych pasterzach,
takich jak niezapomniany abp Oscar Romero,
zabity przed ołtarzem,
przy którym sprawował ofiarę eucharystyczną,
o ofiarnych kapłanach, odważnych katechistach
i katechistkach, zakonnikach i zakonnicach
wiernych swojej konsekracji, świeckich
służących czynnie sprawie pokoju i sprawiedliwości, świadkach braterstwa, które nie ma granic;
sprawili oni, że pełnym blaskiem
zajaśniało błogosławieństwo
łaknących i pragnących sprawiedliwości Bożej.
Niech zostaną nasyceni oglądaniem Twojego oblicza
i niech będą dla nas świadkami nadziei.
Kantor:
Kyrie, eleison; Kyrie, eleison; Kyrie, eleison.
Zgromadzenie powtarza:
Kyrie, eleison; Kyrie, eleison; Kyrie, eleison.
Przed Krucyfiksem zostaje zapalony znicz.

8. Wspomnienie świadków wiary w różnych częściach świata

— Dom Christian de Chergé, przeor klasztoru Matki Bożej Atlasu (Tibherin, Algieria), był przełożonym wspólnoty trapistów, którzy poświęcili życie modlitwie, cichemu świadectwu o Ewangelii i dialogowi z islamem. W nocy z 26 na 27 marca 1996 r. zostali uprowadzeni przez terrorystów i 21 maja zamordowani.

— Jego Świątobliwość Karekin I, ur. w 1932 r., od 1995 r. Katolikos Najwyższy Patriarcha wszystkich Ormian, dwukrotnie spotkał się z Janem Pawłem II w Rzymie, dążąc do ekumenicznego zbliżenia z Kościołem katolickim. Zmarł po długiej chorobie 29 czerwca 1999 r.

MODLITWA

(odmówiona po ormiańsku):

Pamiętaj, Boże naszych ojców w wierze,
o wszystkich swoich synach,
którzy dawali świadectwo
o chwalebnym krzyżu Chrystusa
pośród innych narodów, silniejszych i liczniejszych, składając w ofierze nawet własne życie:
o braciach i siostrach
ze starożytnych Kościołów Wschodnich
(ormiańskiego, syryjskiego, koptyjskiego,
etiopskiego, erytrejskiego i maronickiego)
oraz z innych Kościołów i Wspólnot kościelnych,
o cichych i łagodnych świadkach Królestwa
pośród narodów Bliskiego i Dalekiego Wschodu,
o ofiarach nietolerancji i integralizmu religijnego;
w nich zajaśniało pełnym blaskiem
błogosławieństwo ludzi czystego serca.
Niech zostaną przyjęci w Królestwie,
niech nic nie zdoła zatrzeć ich pamięci.
Kantor:
Kyrie, eleison; Kyrie, eleison; Kyrie, eleison.
Zgromadzenie powtarza:
Kyrie, eleison; Kyrie, eleison; Kyrie, eleison.
Przed Krucyfiksem zostaje zapalony znicz.

* * *

Kończąc wspomnienie świadków wiary Ojciec Święty odmówił modlitwę w intencji «wszystkich sprawiedliwych» i ich prześladowców:

Pamiętaj, Panie, o wszystkich.
Niech Twoje nieskończone miłosierdzie
przyjmie wszystkich sprawiedliwych,
którzy zachowując pokój z Tobą,
stanęli przed Twoim obliczem
jako odważni świadkowie wiary.
Tylko Ty, który jesteś Ojcem wszystkich,
znałeś ich uczciwość i dobroć serca,
ich cierpienia, ich wierność wyznawanej religii
aż do końca.
Zachowaj wieczną pamięć o nich
i o wszystkich sprawiedliwych.
Ogarnij swoim nieskończonym miłosierdziem
także wszystkich 
prześladowców.
Kantor:
Kyrie, eleison; Kyrie, eleison; Kyrie, eleison.
Zgromadzenie powtarza:
Kyrie, eleison; Kyrie, eleison; Kyrie, eleison.
Przed Krucyfiksem zostaje zapalony znicz.

* * *

Znakiem jedności w wierze, którą wyznawali chrześcijańscy świadkowie Ewangelii XX stulecia, była odśpiewana wspólnie przez zgromadzonych — na zakończenie nabożeństwa ekumenicznego — modlitwa «Ojcze nasz», po której Jan Paweł II udzielił wszystkim uroczystego Błogosławieństwa Apostolskiego.

opr. mg/mg