W poszukiwaniu jedności chrześcijan w Europie

Zwracając się 20 lutego do członków Wspólnego Komitetu Rady Konferencji Episkopatów Europy i Konferencji Kościołów Europy, Jan Paweł II wyraził nadzieję, że w obchodach Wielkiego Jubileuszu wezmą udział wszyscy chrześcijanie. W perspektywie Roku 2000 wszystkie Kościoły powinny na trwałe zaangażować się w sprawę ekumenizmu, «aby usunąć przeszkody i zadawnione urazy, które mogą jeszcze występować».

Księże Kardynale, drodzy Bracia w Chrystusie!

1. Z radością goszczę was z okazji spotkania w Rzymie Wspólnego Komitetu Rady Konferencji Episkopatów Europy i Konferencji Kościołów Europy. Cieszę się z waszego braterskiego spotkania oraz z licznych form refleksji, modlitwy i ekumenicznej wspólnoty, jakie są regularnie praktykowane w wielu krajach Europy. W perspektywie Wielkiego Jubileuszu, w którym wezmą udział — jak ufam — wszyscy chrześcijanie, trwałe zaangażowanie wszystkich Kościołów w sprawę ekumenizmu dodaje nam otuchy w dążeniu do jedności chrześcijan.

2. Sobór Watykański II nadał nowy impuls ruchowi ekumenicznemu, podkreślając, że potrzebny jest dialog między braćmi, prowadzony pod przewodnictwem Ducha Świętego; chrześcijanie muszą też okazywać sobie wzajemną miłość i wolę nawrócenia, aby przezwyciężyć własne słabości, które są źródłem podziałów, oraz by «bardziej nieskazitelne wieść życie w duchu Ewangelii» (por. Unitatis redintegratio, 7). «Zaangażowanie ekumeniczne musi się opierać na nawróceniu serc i na modlitwie, które doprowadzą także do niezbędnego oczyszczenia pamięci historycznej» (Ut unum sint, 2).

Aby usunąć przeszkody i zadawnione urazy, które mogą jeszcze występować, należy się coraz głębiej angażować w ekumenizm życia i modlitwy; pożyteczne jest też realizowanie wspólnych programów, choć należy przy tym respektować odrębność form działalności, prowadzonej przez różne wyznania chrześcijańskie. Dzięki nieustannie pogłębianemu życiu duchowemu poszczególni chrześcijanie i całe wspólnoty poddadzą się przewodnictwu Ducha Świętego, który doprowadzi ich do całej prawdy i uzdolni do odważnego działania. Dzisiaj bardziej niż kiedykolwiek Chrystus przynagla nas do działania, a «koniec drugiego milenium wzywa nas wszystkich do rachunku sumienia, a także do stosownych poczynań ekumenicznych» (Tertio millennio adveniente, 34).

3. Dobrze się stało, że zagadnienia ekumeniczne weszły już na stałe do programów studiów teologicznych w seminariach, w kościelnych ośrodkach nauczania i w formacji permanentnej. Dzięki temu ci, którzy otrzymują chrześcijańską formację w swoich Kościołach, będą bardziej wyczuleni na wszystko, co może sprzyjać jedności chrześcijan, i dołożą starań, aby ją osiągnąć. Pomogą też braciom lepiej poznać inne chrześcijańskie Kościoły, co jest nieodzownym warunkiem postępu na drodze braterstwa i jedności. Cieszę się także z tego, że rozwija się i nasila wymiana wykładowców i studentów między różnymi ośrodkami formacji oraz między chrześcijańskimi Wspólnotami wyznaniowymi.

4. Podczas waszych spotkań, a także zgromadzeń w Bazylei i następnie w Grazu daliście wyraz trosce o wzajemne zbliżenie między Wschodem i Zachodem Europy, która w ciągu stuleci zbyt długo była podzielona i rozdarta. Chrześcijańskie Wspólnoty różnych wyznań są dziś powołane, aby przezwyciężyć swoje obawy i włączyć się odważnie w dążenie do pełnej jedności, by ofiarować innym swoje duchowe bogactwa i dzielić się nimi w postawie ufnego dialogu. W ten sposób chrześcijanie otworzą dostęp do skarbów życia duchowego ludziom naszych czasów, aby mogli oni pogłębić swoją więź z Chrystusem; przyczynią się też do zgromadzenia w jedności wszystkich rozproszonych dzieci Bożych, zgodnie z wolą samego Chrystusa (por. J 17, 11-23). Ta wymiana darów wzbudzi z pewnością większy szacunek dla odmiennych punktów widzenia i form działalności duszpasterskiej poszczególnych wyznań chrześcijańskich, zakorzenionych w określonej historii i w specyficznych tradycjach.

5. Program waszego spotkania obejmuje ocenę nowatorskich projektów, które mają nadać większy rozmach ekumenizmowi; w świetle dotychczasowych doświadczeń zastanawiacie się nad metodami, kryteriami i treścią nowych form współpracy. Oby dzięki dialogowi między przedstawicielami Kościołów Europa stała się terenem coraz bardziej wytężonego, a zarazem respektującego wymogi prawdy, poszukiwania jedności chrześcijan żyjących na kontynencie, a w szerszym wymiarze — wszystkich rozproszonych po całym świecie! Uczniowie Chrystusa są razem powołani, aby otwarcie głosić Ewangelię we współczesnych kulturach; powinni też wnosić wkład w życie społeczne na płaszczyźnie politycznej, ekonomicznej i socjalnej, stając się zaczynem budowy kontynentu w duchu poszanowania dla świata stworzonego i dla słusznej autonomii spraw ziemskich.

Europa stoi dziś wobec problemu przyjęcia i integracji grup ludzkich i społeczności o innych tradycjach religijnych, zwłaszcza wyznających islam lub religie azjatyckie; chrześcijańskie Kościoły powinny przyjąć postawę ufnej otwartości i głębiej włączyć się w «dialog życia», do którego miałem już sposobność wezwać wiernych katolików oraz naszych braci muzułmanów; dialog ten otwiera drogę dla wspólnej służby ludziom w wielu różnych dziedzinach (por. Unitatis redintegratio, 12). Pragnąc sprostać temu wyzwaniu, współpracujecie między sobą i zachęcacie do współpracy swoich wiernych, aby znaleźć rozwiązanie problemów społecznych, przed jakimi staje dziś człowiek. Nie można też zapominać o konfliktach nękających narody naszego kontynentu, o trudnościach ekonomicznych osłabiających rodziny, a także o deptaniu godności i praw ludzi i narodów, zwłaszcza gdy dotyczy to kobiet i dzieci.

«Ojcze Święty, zachowaj ich w Twoim imieniu, które Mi dałeś, aby tak jak My stanowili jedno. (...) Jak Ty, Ojcze, we Mnie, a Ja w Tobie, aby i oni stanowili w Nas jedno, aby świat uwierzył, żeś Ty Mnie posłał» (J 17, 11. 21). Ta modlitwa Chrystusa staje się dziś naszą modlitwą. Przypomina nam, że świadectwo jedności jest istotnym elementem prawdziwej i głębokiej ewangelizacji. Przez zjednoczenie się we wspólnym Kościele uczniowie Chrystusa pomogą swoim braciom odkryć tajemnicę Trójcy Świętej, doskonałej komunii miłości. My zaś pozostaniemy niespokojni, dopóki nie zdołamy wypełnić — posłuszni działaniu Ducha — tej modlitwy Chrystusa: «aby byli jedno!»

Na zakończenie naszego spotkania zanoszę modlitwę w intencji was wszystkich o pomoc Ducha Świętego, którego owocem jest «miłość, radość, pokój, cierpliwość, uprzejmość, dobroć, wierność» (Ga 5, 22), i który przychodzi, aby wszystko uczynić nowym. Życzę wam wszelkiej pomyślności w waszych pracach i proszę Boga o błogosławieństwo dla was, a także dla waszych współpracowników i wszystkich, którzy są powierzeni waszej pasterskiej opiece.