Instrukcja nt. kryteriów rozeznawania powołania u osób z tendencjami homoseksualnymi ubiegającymi się o przyjęcie do seminarium...

W nawiązaniu do nauczania Soboru Watykańskiego II, a konkretnie Dekretu o formacji kapłańskiej Optatam totius ¹ Kongregacja Edukacji Katolickiej wydała różne dokumenty w celu promocji właściwej i integralnej formacji przyszłych kapłanów, podając wytyczne oraz normy szczegółowe dotyczące jej rozmaitych aspektów ². W międzyczasie Synod Biskupów w roku 1990 podjął także zagadnienie formacji kapłanów we współczesnych czasach, mając na celu dopełnienie nauczania Soboru na ten temat oraz nadanie mu większej wyrazistości i skuteczności w dzisiejszym świecie. Po tym Synodzie Papież Jan Paweł II wydał Posynodalną Adhortację apostolską Pastores dabo vobis ³.

Mając na względzie to bogate nauczanie, niniejsza Instrukcja nie zamierza zatrzymywać się na wszystkich kwestiach dotyczących obszaru uczuciowości i seksualności, które wymagają dogłębnego rozeznania podczas całego okresu formacji. Zawiera ona normy dotyczące konkretnej kwestii, która w obecnej sytuacji stała się bardziej nagląca, to znaczy: czy przyjmować do seminarium i dopuszczać do święceń kandydatów wykazujących głęboko zakorzenione tendencje homoseksualne.

1. Dojrzałość afektywna i ojcostwo duchowe

Zgodnie ze stałą Tradycją Kościoła, święcenia ważnie przyjmuje tylko mężczyzna ochrzczony ⁴. Poprzez sakrament święceń Duch Święty upodabnia kandydata do Jezusa Chrystusa w nowy i szczególny sposób: kapłan, w istocie, sakramentalnie reprezentuje Chrystusa Głowę, Pasterza i Oblubieńca Kościoła ⁵. Z powodu tego upodobnienia do Chrystusa całe życie kapłana musi być darem całej swojej osoby dla Kościoła oraz musi być ożywiane prawdziwą miłością pasterską ⁶.

Kandydat do posługi kapłańskiej musi więc osiągnąć dojrzałość afektywną. Taka dojrzałość pozwoli mu właściwie odnosić się do mężczyzn i kobiet, rozwijając w nim prawdziwy zmysł ojcostwa duchowego w stosunku do wspólnoty kościelnej, która będzie mu powierzona ⁷.

2. Homoseksualność a kapłaństwo służebne

Od czasu Soboru Watykańskiego II do dziś różne dokumenty Magisterium, a zwłaszcza Katechizm Kościoła Katolickiego potwierdzały nauczanie Kościoła na temat homoseksualizmu. Katechizm rozróżnia akty homoseksualne i tendencje homoseksualne.

Odnośnie do aktów, naucza on, że Pismo Święte ukazuje je jako grzechy ciężkie. Tradycja stale uznawała je za wewnętrznie niemoralne i sprzeczne z prawem naturalnym. Skutkiem tego, w żadnych okolicznościach nie mogą one być zaakceptowane.

Głęboko zakorzenione tendencje homoseksualne, które spotykane są u pewnej liczby mężczyzn i kobiet, są także obiektywnie nieuporządkowane oraz, dla nich samych, często stanowią próbę. Osoby takie trzeba traktować z szacunkiem i delikatnością, unikając wszelkiej niesprawiedliwej dyskryminacji w stosunku do nich. Są one powołane do wypełnienia woli Bożej w swym życiu i do włączenia w ofiarę Krzyża Pańskiego trudności, których mogą doświadczać ⁸.

W świetle takiego nauczania niniejsza Kongregacja, w porozumieniu z Kongregacją ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, uważa za konieczne oświadczyć wyraźnie, że Kościół, głęboko szanując osoby, których dotyczy ten problem ⁹, nie może przyjmować do seminarium ani do święceń osób, które praktykują homoseksualizm, wykazują głęboko zakorzenione tendencje homoseksualne lub wspierają tak zwaną «kulturę gejowską» ¹⁰.

Osoby takie, w istocie, znajdują się w sytuacji, która poważnie uniemożliwia im poprawną relację do mężczyzn i kobiet. Nie można w żaden sposób zignorować negatywnych konsekwencji mogących zrodzić się na skutek święceń osób o głęboko zakorzenionych tendencjach homoseksualnych.

Inaczej natomiast należałoby traktować tendencje homoseksualne, które są jedynie wyrazem przejściowego problemu, takiego jak, na przykład, niezakończony jeszcze proces dojrzewania. Niemniej jednak takie tendencje muszą być wyraźnie przezwyciężone, przynajmniej trzy lata przed święceniami diakonatu.

3. Rozeznanie przez Kościół zdatności kandydatów

W każdym powołaniu kapłańskim istnieją dwa nierozdzielne elementy: darmo dany dar Boga oraz odpowiedzialna wolność człowieka. Powołanie jest darem Bożej łaski, otrzymanym za pośrednictwem Kościoła, w Kościele i dla służby Kościołowi. Odpowiadając na wezwanie Boga, człowiek w sposób wolny oddaje się Mu w miłości ¹¹. Samo pragnienie bycia kapłanem nie wystarczy; nie istnieje także prawo do otrzymania święceń. Do Kościoła należy — w ramach jego odpowiedzialności za określenie niezbędnych wymogów do otrzymania sakramentów ustanowionych przez Chrystusa — rozeznanie zdatności tego, który pragnie wstąpić do seminarium ¹², towarzyszenie mu w latach jego formacji oraz dopuszczenie go do święceń, jeśli uznany zostanie za posiadającego niezbędne przymioty ¹³.

Formacja przyszłego kapłana musi uwzględniać, w zasadniczo komplementarny sposób, cztery wymiary formacji: ludzki, duchowy, intelektualny i duszpasterski ¹⁴. W tym kontekście konieczne jest podkreślenie szczególnej wagi formacji ludzkiej, jako niezbędnego fundamentu całej formacji ¹⁵. Aby dopuścić kandydata do święceń diakonatu, Kościół musi upewnić się, między innymi, że kandydat do kapłaństwa osiągnął dojrzałość uczuciową ¹⁶.

Za dopuszczenie do święceń są osobiście odpowiedzialni biskup ¹⁷ lub przełożony wyższy. Biorąc pod uwagę opinię tych, którym powierzyli odpowiedzialność za formację, biskup lub przełożony wyższy, przed dopuszczeniem kandydata do święceń, muszą osiągnąć pewny moralnie osąd odnośnie do jego przymiotów. W przypadku poważnych wątpliwości w tej kwestii nie powinni dopuszczać go do święceń ¹⁸.

Rozeznanie powołania i dojrzałości kandydata jest także poważnym obowiązkiem rektora i innych osób, którym powierzono dzieło formacji w seminarium. Przed każdymi święceniami rektor musi wyrazić swoją własną opinię, czy u kandydata stwierdza się przymioty wymagane przez Kościół ¹⁹.

W rozeznaniu zdatności do święceń ważne zadanie spoczywa na kierowniku duchowym. Chociaż związany jest tajemnicą, reprezentuje on Kościół na forum wewnętrznym. W swoich rozmowach z kandydatem kierownik duchowy musi wskazać zwłaszcza na wymogi Kościoła dotyczące czystości kapłańskiej i dojrzałości uczuciowej charakteryzującej kapłana, a także pomóc mu rozeznać, czy posiada konieczne przymioty ²⁰. Kierownik duchowy ma obowiązek ocenić wszelkie cechy osobowości kandydata i upewnić się, że nie występują u niego zaburzenia natury seksualnej, które są nie do pogodzenia z kapłaństwem. Jeśli kandydat uprawia homoseksualizm albo wykazuje głęboko zakorzenione tendencje homoseksualne, jego kierownik duchowy, a także spowiednik ma w sumieniu obowiązek odwieść go od ubiegania się o święcenia.

Nie trzeba tłumaczyć, że sam kandydat ponosi główną odpowiedzialność za własną formację ²¹. Musi poddać się z zaufaniem rozeznaniu Kościoła, biskupa, który dopuszcza go do święceń, rektora seminarium, kierownika duchowego i innych wychowawców seminaryjnych, którym biskup lub przełożony wyższy powierzył zadanie formacji przyszłych kapłanów. Byłoby poważną nieuczciwością, gdyby kandydat ukrywał swój własny homoseksualizm, aby pomimo wszystko ubiegać się o święcenia kapłańskie. Taka nieszczera postawa nie odpowiada duchowi prawdy, lojalności i dyspozycyjności, który musi cechować osobowość tego, kto uważa, że jest powołany do służby Chrystusowi i Jego Kościołowi w posłudze kapłańskiej.

Zakończenie

Kongregacja potwierdza, że konieczne jest, aby biskupi, przełożeni wyżsi i wszystkie osoby odpowiedzialne dokonywały dogłębnego rozeznania zdatności kandydatów do święceń, od momentu przyjęcia do seminarium aż do święceń. Rozeznanie to musi być dokonywane w świetle koncepcji posługi kapłańskiej, będącej w zgodzie z nauczaniem Kościoła.

Biskupi, Konferencje Biskupów i przełożeni wyżsi mają czuwać, aby normy tej Instrukcji były wiernie przestrzegane dla dobra samych kandydatów oraz dla stałego zapewnienia Kościołowi odpowiednich kapłanów, prawdziwych pasterzy według Serca Chrystusowego.

Ojciec Święty Benedykt XVI 31 sierpnia 2005 r. zatwierdził niniejszą Instrukcję i nakazał jej publikację.

Rzym, 4 listopada 2005 r., we wspomnienie św. Karola Boromeusza, Patrona seminariów

opr. mg/mg